Hoofdlijnen

Ontwikkelingen en financiële uitgangspunten

In dit onderdeel gaan we in op het begrotingsresultaat, de actuele financiële positie 2021-2024 (op hoofdlijnen), de Vrije Algemene Reserve (VAR), gemeentelijke lastendruk, enkele belangrijke financiële ontwikkelingen en de financiële uitgangspunten. Hierna volgen de raadsvoorstellen en vaststelling van de begroting 2021. En tot slot de meerjarenbegroting 2021-2024. Op basis van deze hoofdlijnen kunt u zich een goed beeld vormen van de beleidsmatige en financiële ontwikkelingen.

In het onderdeel ‘Ambities’ heeft u onze ambities en beleidsvoornemens per pijler kunnen zien. In dit onderdeel treft u de inhoudelijke onderbouwing aan van de verschillende beleidsvoornemens. Tevens vindt u hier de samenvatting van de financiële positie van onze gemeente, met daarbij inbegrepen de financiële vertaling van de verschillende beleidsvoornemens.

Begrotingsresultaat

Zoals in de aanbiedingsbrief geschreven, is de begroting 2021 structureel sluitend. Dit lijkt, zoals gezegd, positief maar enige voorzichtigheid is op zijn plaats gezien de  grote ontwikkelingen die nog op ons afkomen zoals in het sociaal domein, de herverdeling van  het gemeentefonds en de ontwikkelingen op het terrein van  duurzaamheid.  Deze ontwikkelingen baren ons wel zorgen en daar staan wij als gemeente niet alleen in. Ook uit  reacties van gemeenten en VNG blijkt dat er (grote)zorgen zijn met name op het gebied van de rijksmiddelen voor het sociaal domein. Deze zijn in totaliteit onvoldoende om de toenemende kosten van met name de jeugdzorg te kunnen bekostigen.

Actuele financiële positie 2021-2024

Hieronder is het resultaat van de actuele meerjarenbegroting weergegeven. De overzichten geven inzicht in het structurele verloop van de begroting en de incidentele incidentele mutaties. Voor een toelichting op de verschillende onderdelen verwijzen wij naar: ‘Meerjarenbegroting 2021-2024’.

In het onderstaande overzicht wordt het resultaat van de structurele mutaties en het actuele begrotingsresultaat weergegeven. Het resultaat wordt toegevoegd aan de VAR. 

Structurele mutaties	2021	2022	2023	2024
Saldo begroting voorafgaand jaar	-37.000	1.568.000	788.000	336.000
Mutaties t.o.v. saldo:
Nieuwe ambities	-642.000	-	-35.000	-40.000
Ambities uit FMP begroting 2020	-100.000	-25.000	-	-
Prijsontwikkeling	-609.000	-544.000	-595.000	-606.000
Gemeentefonds	2.678.000	1.036.000	100.000	400.000
Overige mutaties	278.000	253.000	78.000	-4.000
Verwacht herverdeeleffect Algemene uitkering	-	-1.500.000	-	-
Actueel begrotingsresultaat	1.568.000	788.000	336.000	86.000

 

Onderstaand het overzicht van het totaal van de incidentele mutaties voor de periode 2021-2024.  Het totaal van de incidentele ambities wordt onttrokken aan de VAR. 

Incidentele mutaties	2021	2022	2023	2024
				-
Nieuwe ambities	-1.696.000	-750.000	-250.000	-
Ambities uit FMP begroting 2020	-1.620.000	-1.399.000	-25.000	-
Gemeentefonds	-	-	-	-
Totaal incidenteel mutaties	-3.316.000	-2.149.000	-275.000

VAR

Incidenteel nieuw beleid

De voorstellen zoals in deze begroting 2021 en meerjarenbegroting 2022-2024 zijn opgenomen, leiden tot een onttrekking aan de VAR van  afgerond € 5,7 miljoen. Dit is de optelling van het totaal van de incidentele mutaties voor de jaren 2021 t/m 2024 van respectievelijk € 3.316.000, € 2.149.000, € 275.000 en € 0. 

Door het incidenteel toevoegen van het jaarlijks structureel begrotingsresultaat van in totaal € 2,8 miljoen (optelling van de bedragen van het actueel begrotingsresultaat 2021 t/m 2024 voor respectievelijk € 1.568.000, € 788.000, € 366.000 en € 86.000) wordt per saldo € 2,9 miljoen (€ 2,8 miljoen - € 5,7 miljoen) aan de VAR onttrokken. We komen uit op een verwachte stand van de VAR per 31 december 2024 van afgerond € 3,7 miljoen.

VAR in relatie tot de WAR

In 2014 is de nota Weerstandsvermogen en risicobeheersing geactualiseerd, waarbij de effecten van de ontwikkelingen van dat moment op het weerstandsdeel van de algemene reserve (WAR) inzichtelijk zijn gemaakt.  De verwachte stand van de WAR is per eind 2021 € 5,7 miljoen. 

Hieronder is de prognose van het verloop van de VAR weergegeven:

Verloop Vrije algemene reserve (VAR)
Omschrijving	2021	2022	2023	2024
(bedragen x € 1.000)
Geprognosticeerde stand per 1 januari	6.663	4.915	3.554	3.615
Storting	1.568	788	336	86
Onttrekking	3.316	2.149	275	0
Geprognosticeerde stand per 31 december	4.915	3.554	3.615	3.701

Gemeentelijke lastendruk

We streven er al jaren naar om de gemeentelijke lasten voor inwoners binnen de perken te houden. Tot en met belastingjaar 2019 is dit gelukt  In de tabel is te zien dat de lastendruk per inwoner gelijk blijft tot en met het jaar 2019. Conform eerdere besluitvorming is voor 2021  een trendmatige verhoging van 1,5% op het OZB tarief toegepast.  Daarnaast is er sprake van kostenverhoging voor het ophalen en verwerken van kunststoffen en vermarkting van PMD (plastic verpakkingen, metalen (blikjes) en drinkpakken) en het teruglopen van de vergoeding hiervoor, waardoor het tarief voor de afvalstoffenheffing voor 2021 aanzienlijk stijgt. Door in te zetten op het actualiseren van het afvalbeleid willen we deze kostenverhoging terugdringen.(zie activiteit 4.2.2.7).

In de tabel hieronder wordt dit zichtbaar door een verhoging van de lastendruk per inwoner van € 36,-( 10,6%) ten opzichte van 2020. In onderstaande tabellen hebben we de gemeentelijke lastenontwikkeling in de afgelopen jaren weergegeven.

Lokale lastendruk
Jaar	inwoners	afval	riool	ozb	totaal	per inwoner
2018	25.300	1.997.000	2.093.000	4.270.000	8.360.000	330
2019	25.385	2.003.000	2.071.000	4.301.000	8.375.000	330
2020	25.556	2.155.000	2.051.000	4.402.000	8.608.000	337
2021	25.445	2.543.000	2.051.000	4.517.000	9.111.000	373

Jaar	Soort huishouding/ woning	Afval	Riool	OZB	Totaal
2018	Huurwoning, eenpersoonshuishouding Eengezinswoning, gemiddelde WOZ-waarde Villa, WOZ waarde € 1,0 miljoen	153 203 203	0 167 270	0 272 1.265	153 642 1.738
2019	Huurwoning, eenpersoonshuishouding Eengezinswoning, gemiddelde WOZ-waarde Villa, WOZ waarde € 1,02 miljoen	153 203 203	0 172 441	0 272 1.261	153 647 1.905
2020	Huurwoning, eenpersoonshuishouding Eengezinswoning, gemiddelde WOZ-waarde Villa, WOZ waarde € 1,07 miljoen	163 216 216	0 159 432	0 275 1.276	163 650 1.924
2021	Huurwoning, eenpersoonshuishouding Eengezinswoning, gemiddelde WOZ-waarde Villa, WOZ waarde € 1,11 miljoen	190 253 253	0 159 432	0 272 1.263	190 684 1.948

Voor de eengezinswoning is gerekend met de gemiddelde WOZ waarde van in 2018 €215.000, in 2019 €220.000,  in 2020 €231.000 en in 2021 € 240.000. Voor de villa is gerekend met een WOZ waarde van in 2018 €1,0 miljoen, in 2019 €1,020 miljoen, in 2020 €1,071 miljoen en in 2021  € 1,11 miljoen. 

Financiële ontwikkelingen

Hieronder zijn de belangrijkste ontwikkelingen weergegeven die (mogelijk) een grote impact hebben op de financiële positie van onze gemeente. Het gaat hierbij om de ontwikkelingen in het sociaal domein, de gevolgen van het Coronavirus COVID-19  en de ontwikkelingen in (en herverdeling van) het gemeentefonds.

Sociaal domein

Na de transitie binnen het sociaal domein ligt nu de aandacht op de transformatie. Daarbij sluiten we aan op de leefwereld van onze inwoners. Na de tekorten op de jeugdzorg in 2018 en 2019 en het verwachte tekort in 2020 ad € 1,5 miljoen moeten we concluderen dat we deze taak niet binnen de beschikbare rijksmiddelen kunnen uitvoeren. We vragen hiervoor dan ook in 2021 en 2022 extra incidentele middelen. In 2021 gaat het om € 1,0 miljoen en in 2022 om € 0,5 miljoen. We streven er naar dan in 2023 weer binnen de rijksmiddelen te blijven. In het onderdeel 'ambities incidenteel' lichten we toe met welke maatregelen we dat denken te bereiken. Daarnaast vragen we ook extra incidentele middelen om de transformatie te laten slagen. Om meer grip te krijgen op de kostenontwikkeling binnen het sociaal domein gaan we verder werken aan de versterking van het voorliggend veld en een andere manier van werken sociaal domein breed. Ook vragen we extra incidentele middelen voor Sturing en Regie om nog beter zicht te krijgen op het Sociaal Domein
Er zijn echter nog steeds zorgen voor de toekomst, omdat we vooralsnog geen extra structurele middelen ontvangen van het rijk. Wel is de periode waarover we incidentele middelen voor jeugdzorg ontvangen verlengd met één jaar. In 2022 wordt macro door het Rijk nog eens € 300 miljoen beschikbaar gesteld (septembercirculaire 2020). Naar verwachting zal dit voor Aa en Hunze een bedrag ad ca. € 0,3 miljoen betekenen. Dit is nog niet verwerkt in de meerjarenbegroting. De overgang van de functie Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang van centrumgemeente naar individuele gemeenten en de herziening/herverdeling van het gemeentefonds zijn ontwikkelingen waarvan de financiële gevolgen op dit moment nog niet zijn in te schatten. Dit monitoren we nauwgezet.

Gevolgen Coronavirus COVID-19

Alle overheden spannen zich gezamenlijk in om de gevolgen van de coroanacrisis te bestrijden. Financieel krijgen we als gemeente te maken met extra kosten en minder inkomsten. Tussen het Rijk en de mede overheden zijn afspraken gemaakt over een aanvullend 2e  compensatiepakket coronacrisis (d.d. 31 augustus 2020). De financiële vertaling van dit compensatiepakket  vindt plaats in de septembercirculaire 2020.  Naar verwachting werkt dit budgettair neutraal uit.

De economische en sociale gevolgen van de coroanacrisis vragen om bijzondere maatregelen die van  invloed kunnen zijn op de financiële positie van gemeenten. De aard, omvang en duur deze gevolgen voor de meerjarenbegroting zijn in dit stadium van de crisis nog niet vast te stellen.  Hiervoor zijn daarom geen bedragen opgenomen in de begroting 2021.

Financiële uitgangspunten

Hieronder treft u de (geactualiseerde) financiële uitgangspunten op basis waarvan de begroting is vastgesteld :

1.  We streven naar een structureel sluitende begroting voor 2021 dan wel een structureel sluitende meerjarenbegroting 2022 - 2024. Hierbij worden structurele lasten structureel geraamd.
2.  We baseren de begroting op de laatst gepubliceerde mei-circulaire en zorgen voor een realistische raming van de algemene uitkering waarbij structurele ruimte wordt gecreëerd voor het opvangen van onverwachte gebeurtenissen. Het weerstandsvermogen moet voldoende zijn om de onzekerheden en risico’s op te vangen.
3. Het Weerstandsdeel Algemene Reserve (WAR) behoudt een ondergrens van € 5,7 mln. De Vrije Algemene Reserve (VAR) behoudt een ondergrens van € 3,0 mln.
4. We willen Rijksregelingen uitvoeren met rijksmiddelen, zonder ‘plus’: de decentralisaties in het Sociaal Domein (Begeleiding (AWBZ/Wmo), Jeugdzorg en Participatiewet) worden budgettair neutraal in de begroting verwerkt. De basis van de toerekening vanuit de Algemene Uitkering naar de decentralisatie-taken blijft daarbij in stand en er vindt geen ontschotting plaats tussen de verschillende taken.
5. Tijdens het proces van het opstellen van de begroting komen we tot een integrale afweging of een aanvullende bezuinigingstaakstelling noodzakelijk is.
6. De (eventuele) taakstellende bezuinigingen in het eerstvolgende begrotingsjaar worden concreet ingevuld.
7. Bij het niet (kunnen) realiseren van een bezuinigingstaakstelling op een taakveld binnen een pijler dient bij voorkeur primair binnen dezelfde pijler een alternatief te worden gevonden. Indien dit niet mogelijk is, dan dient een alternatief te worden gevonden door integrale afweging binnen alle pijlers (procesafspraak).
8. Bij het opvoeren van nieuw beleid / nieuwe wensen dient dekking te worden aangegeven voor hetzelfde begrotingsjaar. Of aangegeven dient te worden welk oud beleid plaats maakt voor het nieuwe.
9. De toevoegingen in de algemene uitkering uit het gemeentefonds die we van de rijksoverheid ontvangen voor specifieke beleidsvelden/intensiveringen (de zgn. taakmutaties) worden in principe niet omgezet in ‘stelposten’ voor de bedoelde beleidsterreinen/intensiveringen.
10. Inkomstenontwikkeling: er wordt uitgegaan van een verhoging van de tarieven (niet zijnde belastingen) met het geldende prijsindexcijfer voor overheidsconsumptie, netto materieel (trendmatige verhoging) uit de meest recente circulaire. Uitzonderingen hierop zijn de tariefsverhogingen die onderdeel zijn van het bezuinigingstraject. Voor de kostenontwikkeling wordt uitgegaan van datzelfde prijsindexcijfer met uitzondering van de loonontwikkeling. Daarvoor wordt het prijsindexcijfer voor overheidsconsumptie, beloning werknemers gebruikt zoals dat bekend is op het moment van opstellen van de (werk)begroting.
11. De onroerende zaakbelastingen, de forensenbelasting, de toeristenbelasting, het rioolrecht en de afvalstoffenheffing volgen niet de systematiek onder punt 10 genoemd, waarbij voor rioolrecht en afvalstoffenheffing een kostendekkend tarief wordt gehanteerd en het college voor de belastingen een afzonderlijk voorstel doet.

Conclusie

Zoals gezegd is er sprake van een sluitende begroting 2021. Dit was en is  geen vanzelfsprekendheid in de huidige tijd.

Aan uw raad wordt voorgesteld:

1. De ‘Financiële uitgangspunten’, zoals opgenomen in onderdeel ‘Ontwikkelingen en financiële uitgangspunten’, vast te stellen.
2. De inhoud van de onderdelen ‘Actuele financiële positie 2021-2024’, ‘VAR’, ‘Gemeentelijke lastendruk’ en’ uit ‘Ontwikkelingen en financiële uitgangspunten’ voor kennisgeving aan te nemen.
3. De beleidsbegroting 2021 vast te stellen.
4. Van de  financiële begroting en de meerjarenbegroting 2021-2024 de jaarschijf 2021 vast stellen en de overige jaarschijven  voor kennisgeving aannemen.
5. De ‘Bij 1^e begrotingswijziging 2021 beschikbaar te stellen budgetten’ vast te stellen.
6. In te stemmen met de voorgestelde resultaatbestemming. Het betreft een onttrekking van per saldo in totaal € 158.000 aan de diverse reserves ten gunste van de exploitatie (zie van de Financiële begroting het onderdeel ‘Lasten en baten per pijler’).

 

12 november 2020

College van burgemeester en wethouders gemeente Aa en Hunze

    

Anno Wietze Hiemstra (burgemeester), Henk Heijerman , Bas Luinge, Co Lambert (wethouders),
Marleen Tent (gemeentesecretaris/ algemeen directeur).

 

de secretaris,                                    de burgemeester, 

         

mr. M. Tent                                         dhr. A.W. Hiemstra

Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Aa en Hunze in de

openbare vergadering van 12 november 2020.

 

de griffier,                                                                   de voorzitter,

                              

mevrouw mr. E.P. van Corbach                       de heer A.W. Hiemstra

De begroting 2021 en de meerjarenbegroting 2022-2024 zijn opgesteld aan de hand van de herijkte toekomstvisie 2015-2025, het collegeprogramma 2018-2022 en de sturingsmonitor 2020.

Begroting 2021
De begroting 2021 is structureel in evenwicht met een actueel begrotingsresultaat van afgerond € 1.568.000. Dit bedrag wordt incidenteel in de VAR gestort.

We onttrekken in 2021 een bedrag ad afgerond € 3,3 miljoen aan de VAR ter dekking van de incidentele ambities.

Per saldo wordt een bedrag van € 1,7 miljoen aan de VAR onttrokken. 

Meerjarig

De meerjarenbegroting 2024 heeft een structureel  overschot van € 86.000. Incidenteel wordt in de jaren 2022 t/m 2024 in totaal een beslag op de VAR gelegd van per saldo € 1,2 miljoen (€ 1,2 miljoen storting van het actuele begrotingsresultaat en € 2,4 miljoen onttrekking incidentele mutaties). 

Meerjarenbegroting 2021 - 2024
	2021	2022	2023	2024
STRUCTURELE MUTATIES
Saldo begroting voorafgaand jaar	-37.000	1.568.000	788.000	336.000
Mutaties t.o.v. saldo:
Nieuwe ambities	-642.000	-	-35.000	-40.000
Ambities uit fmp begroting 2020	-100.000	-25.000	-	-
Prijsontwikkeling	-609.000	-544.000	-595.000	-606.000
Gemeentefonds	2.678.000	1.036.000	100.000	400.000
Overige mutaties	278.000	253.000	78.000	-4.000
Verwacht herverdeeleffect Algemene Uitkering	-	-1.500.000	-	-
Actueel begrotingsresultaat	1.568.000	788.000	336.000	86.000
	2021	2022	2023	2024
INCIDENTELE MUTATIES
Nieuwe ambities	-1.696.000	-750.000	-250.000	-
Ambities uit fmp begroting 2020	-1.620.000	-1.399.000	-25.000	-
Gemeentefonds	-	-	-	-
Totaal incidentele mutaties	-3.316.000	-2.149.000	-275.000	-

Bij dit onderdeel zijn de structurele lasten van de nieuwe ambities opgenomen die voortvloeien uit de herijkte strategische toekomstvisie, het collegeprogramma 2018-2022 en de actuele ontwikkelingen.

Ambities structureel
Nr.	Pijler	Omschrijving beleidsvoornemen	2021	2022	2023	2024
		nieuwe ambities
1	2	Voorbereidingskrediet renovatie obs PWA Eext	-
2	2	Attenta bijdrage	-35.000
3	3	Toeristische informatievoorziening en regiopromotie	-80.000
4	4	Wegenonderhoud	-127.000
5	4	Fietsverbinding langs N34 naar Bosweg	-5.400
6	4	Fietsverbinding Nijslootsweg Gieten	-4.500
7	4	Groenonderhoud begraafplaatsen Eext en Annerveen	-12.000
8	4	Ecologisch bermbeheer	-18.000
9	4	Structureel bomenonderhoud	-200.000
10	4	Beschoeiing Grevelingskanaal			-34.500	-40.000
11	div	Gemeenschappelijke regelingen	-160.000
			-642.000		-35.000	-40.000
		Ambities uit fmp begroting 2020
12	4	Onkruidbestrijding op verhardingen, straatvegen en kolken reinigen	-100.000
13	5	MJOP gebouwen duurzamer oppakken		-25.000
			-100.000	-25.000
		Totaal	-742.000	-25.000	-35.000	-40.000

Ad 1. Voorbereidingskrediet renovatie obs PWA Eext
Het schoolbestuur heeft voor het Huisvestingsprogramma een aanvraag ingediend voor een voorbereidingskrediet. De aanvraag is bedoeld om in 2021 te kunnen starten met het voorbereidingsproces voor onderzoek naar renovatie/ nieuwbouw van obs Prins Willem Alexander in Eext. Voorgesteld wordt een krediet van € 100.000 beschikbaar te stellen. De structurele lasten van € 3.000 worden ten laste gebracht van het exploitatiebudget onderwijshuisvesting.  

Ad 2. Bijdrage stichting Attenta
De door stichting Attenta gevraagde subsidie over 2021 is hoger dan het bedrag waarmee in de gemeentelijke begroting 2021 rekening is gehouden. Dit wordt veroorzaakt doordat de CAO stijging ad 3,25% waarmee stichting Attenta voor haar personeel te maken heeft, hoger is dan het percentage prijscompensatie waar binnen de gemeentelijke begroting rekening mee is gehouden. Het verschil bedraagt € 35.000 en wordt nu als onoverkomelijk meegenomen.

Ad 3. Toeristische informatievoorziening en regiopromotie
In het Hondsrugoverleg van 5 februari 2020 is bestuurlijk de intentie uitgesproken om gezamenlijk de regio Hondsrug Drenthe uit te bouwen tot een sterke en succesvolle toeristische regio. Hierin is de Toeristisch Regisseur, met kennis van marketing en branding in samenwerking met de Hondsruggemeenten van vitaal belang voor het sterker maken van de gemeente Aa en Hunze en de Hondsrug als regio. Binnen de structurele budgetten van EZ en RT is geen ruimte om deze extra taak uit te voeren. Voorgesteld wordt een bedrag van € 80.000 op te nemen voor het aanstellen van een Toeristisch Regisseur.

Ad 4. Wegenonderhoud
Door het onderhoud aan ons wegennet consequent uit te voeren volgens het kwaliteitsniveau Basis kunnen we stellen dat we de kwaliteit van ons wegennet goed op orde hebben. Het uitvoeren van het juiste onderhoud op het juiste moment, heeft er toe geleid dat in de laatste planperiode 2016-2020 de jaarlijkse gemiddelde storting met een bedrag van € 120.000 naar beneden kon worden bijgesteld. Uit de visuele weginspectie voor het bepalen van de komende planperiode 2021-2025 blijkt dat dit voordeel niet doorgezet kan worden naar de nieuwe planperiode en dat de jaarlijkse structurele storting bijgesteld moet worden om blijvend aan het kwaliteitsniveau Basis te voldoen. Er van uitgaande dat de Raad het wegenbeleidsplan 2021-2025 gaat vaststellen met behoud van het kwaliteitsniveau Basis, dient de voorziening wegen met een jaarlijks bedrag van € 127.000 bijgesteld te worden. Op de korte termijn leidt het niet bijstellen van het bedrag tot achterstallig onderhoud. Om blijvend te voldoen aan het Beleidsuitgangspunt kwaliteitsniveau Basis geeft dit voor de lange termijn zwaardere onderhoudsmaatregelen en is daardoor kostenverhogend. Met het bijstellen van de onderhoudsbudgetten komen we weer op het niveau van de periode voor 2016.

Ad 5. Fietsverbinding langs N34 naar Bosweg
Langs de N34 ligt een parallel rijbaan die vanaf De Kremmer tot aan de Bosweg overgaat in een zandpad. Op dit gedeelte ontbreekt een vrij liggende fietspadverbinding. Het betreft een aanvulling op het fietsnetwerk Drentsche Aa. Kosten € 180.000. Kapitaallasten € 5.400 (afschrijvingstermijn 40 jaar, rentepercentage 0,5%). Voor de aanleg wordt BDU subsidie van de provincie gevraagd. De subsidie is maximaal 50%. Als de subsidie wordt toegekend wordt deze verrekend met de kosten.

Ad 6. Fietsverbinding Nijslootsweg Gieten
De Nijslootsweg gaat over in een zandpad, in eigendom en beheer van Staatsbosbeheer. Door op dit gedeelte een fietsverbinding te maken met het fietspad vanaf Eexterhalte naar het Gasselterveld, ontstaat vanuit Gieten een recreatieve (verkorte) fietsroute door de Staatsbossen. Kosten € 150.000. kapitaallasten € 4.500 (afschrijvingstermijn 40 jaar, rentepercentage 0,5%). Voor de aanleg wordt BDU subsidie van de provincie gevraagd. De subsidie is maximaal 50%. Als de subsidie wordt toegekend wordt deze verrekend met de kosten.

Ad 7. Groenonderhoud begraafplaatsen Eext en Annerveen
Het betreft het overnemen van het totale groenonderhoud op de begraafplaats in Eext en het ondersteunen bij het uitvoeren van het groenonderhoud in Annerveen. De raad heeft in haar vergadering van  20 december 2018  besloten dat de gemeente het bestuur van de beide begraafplaatsen in de kosten voor het groenonderhoud gaat ondersteunen. Voor het regulier onderhoud van Eext gaat om een bedrag van € 10.000. In Annerveen gaat het om een bedrag van € 2.000. Het regulier onderhoud in Eext bestaat uit het maaien en bijmaaien van het gras, zowel het grote grasveld als tussen de graven, en het snoeien van de hagen rondom de begraafplaats. De Stichting die de begraafplaats in Annerveen beheert,  besteedt het groenonderhoud (bestaande uit het maaien van het gras en het snoeien van de hagen) uit aan een hovenier. 

Ad 8. Ecologisch bermbeheer
Ecologisch bermbeheer bevordert de biodiversiteit. Een hoge mate van biodiversiteit zorgt voor een natuurlijk evenwicht waarbij ziekten en plagen een kleinere kans tot ontwikkeling krijgen. Insecten krijgen meer ontwikkelingskansen (bij- en vlindervriendelijk handelen), waaronder de natuurlijke vijand van de eikenprocessierups. Daarnaast zorgt een soortenrijkere en bloemrijkere vegetatiesamenstelling in bermen voor een prettigere leefomgeving.  We geven dit een impuls door materieel aan te schaffen waarmee we zelf een deel van het areaal ecologisch kunnen beheren. Dit geeft ons bovendien de mogelijkheid om inwonersinitiatieven te faciliteren. Hiervoor is aanschaf van materieel nodig  met een structurele jaarlast (aanschaf € 90.000, kapitaallasten € 11.000). Daarnaast is een structureel budget nodig voor de stortkosten van het maaisel: € 7.000. Totaal € 18.000.

Ad 9. Structureel bomenonderhoud
De gemeente Aa en Hunze is een groene gemeente waarbij bomen een kernkwaliteit zijn. We willen deze kernkwaliteit behouden. Bomen moeten jaarlijks worden onderhouden. De afgelopen jaren is het achterstallig onderhoud weggewerkt.  Om niet opnieuw achterstanden op te lopen is met ingang van 2021 een structurele verhoging van het budget nodig van € 200.000. Doen we dit niet dan lopen we gelijk weer onderhoudsachterstand op.  In 2020 was het voor de laatste keer toegestaan kosten voor bomenonderhoud incidenteel te dekken. Bomenonderhoud zijn structurele kosten die ook structureel gedekt moeten worden. 
Daarnaast heeft de boomeigenaar zorgplicht. Zonder een substantiële verhoging van het structurele bomenonderhoud budget kan de gemeente niet aan de zorgplicht voldoen. 

Ad 10. Beschoeiing Grevelingskanaal
Conform het meerjarenonderhoudsplan van het Grevelingskanaal moet de beschoeiing worden vervangen.  De beschoeiing is in slechte staat.  In 2023 voor een investeringsbedrag van € 900.000. Bij een afschrijvingstermijn van 30 jaar bedraagt de kapitaallast € 34.500. Voor 2024 staat een investering van €1.044.000 gepland. De kapitaallast van deze investering is afgerond € 40.000.

Ad 11. Gemeenschappelijke regelingen
De verschillende begrotingen van de gemeenschappelijke regelingen stijgen uit boven de gemeentelijke ramingen hiervoor. Er is een bedrag ad € 160.000 benodigd om deze op elkaar af te stemmen. Er is sprake van een verplichte uitgaaf.

Ad 12. Onkruidbestrijding op verharding
Vanaf 2021 is er structureel € 100.000 nodig bovenop het huidige budget. Dit wordt veroorzaakt doordat chemische onkruidbestrijding  verboden is.  Alternatieve methoden kosten meer energie en tijd en zijn daardoor duurder.

Ad 13. Meerjaren Onderhoudsprogramma Gebouwen ( MJOP) gebouwen duurzamer oppakken
In het MJOP van onze gemeentelijke gebouwen wordt nagenoeg nog geen rekening gehouden met het duurzamer uitvoeren van onderhoud en het terugdringen van de CO2 uitstoot. De komende jaren kan en zal hier meer aandacht aan moeten worden besteed. Te denken valt aan extra isolerende maatregelen, LED verlichting, luchtbehandeling met warmte terugwinning. Na het actualiseren van het MJOP in 2021 gaan we het groot onderhoud duurzaam uitvoeren, waardoor de jaarlijkse storting vanaf 2022 met structureel € 25.000 wordt verhoogd.

 

Bij dit onderdeel zijn de incidentele lasten van de ambities weergegeven die voortvloeien uit de herijkte strategische toekomstvisie, het collegeprogramma 2018-2022 en de actuele ontwikkelingen.

Ambities incidenteel
Nr.	Pijler	Omschrijving beleidsvoornemen	2021	2022	2023	2024
		Nieuwe ambities
1	1	Dorpenfestival 2021 (incl. zomersessie P10)	-57.000
2	2	Extra uitgaven jeugdzorg	-1.000.000	-500.000
3	3	Bouwtoezicht Windpark Oostermoer	-8.500
4	4	Vervanging eiken klokkenstoel en herstelwerkzaamheden luidklok kerktoren Anloo	-30.000
5	4	Vervanging stalen roeden molen Rolde	-50.000
6	4	Cultuurnota, verlengen looptijd van de nota met 1 jaar	-50.000
7	4	Achterstallig onderhoud watergangen	-101.250	-101.250	-101.250
8	5	Doorontwikkeling buitendienst (BOR)	-149.000	-149.000	-149.000
9	5	Sturing en regie	-250.000
			-1.696.000	-750.000	-250.000	0
		Ambities uit fmp begroting 2020
10	1	Sponsoring	-15.000	-15.000
11	1	Regio Deal	-205.000	-205.000
12	2	JOGG	-10.000
13	2	Samen maak je de route - leerbudget en experimenteren in het sociaal domein	-35.000	-25.000	-25.000
14	2	Preventie, versterking voorliggend veld en impuls leefbaarheid & mobiliteit	-240.000	-240.000
15	2	IVN Natuur en Milieu educatie	-9.000	-9.000
16	2	Inclusief beleid	-5.000	-5.000
17	3	Toekomst vakantieparken	-300.000	-300.000
18	3	Recreatie en Toerisme	-15.000
19	4	Komgrenzen inrichten	-40.000	-40.000
20	4	Schadelijke bermplanten	-86.000
21	4	Knelpunten in de openbare ruimte	-100.000	-100.000
22	4	Duurzaamheid en Energietransitie	-250.000	-250.000
23	4	Steenuil	-10.000	-10.000
24	5	Invoering Omgevingswet (doorontwikkeling op programma AndersOmDoen)	-300.000	-200.000
			-1.620.000	-1.399.000	-25.000	0
		Totaal	-3.316.000	-2.149.000	-275.000	0

Ad 1. Dorpenfestival 2021 (incl. zomersessie P10)
Begin januari 2020 hebben wij ons kandidaat gesteld als gastgemeente en mede organisator voor het eerste landelijke Dorpenfestival. Op 16 januari kwam het bericht dat Aa en Hunze de gastgemeente en mede organisator is van het eerste dorpenfestival. Op 10 maart 2020 heeft het college vervolgens besloten budget beschikbaar te stellen voor het festival. Nu het festival wegens de corona crisis is verschoven naar 2021 biedt dit de gelegenheid om het budget op te nemen in de begroting 2021.
Het festival kost geld. In ons bidbook hebben wij conform de voorwaarde van het Interbestuurlijk Programma aangegeven de kosten voor de locatie en de afsluitende borrel voor onze rekening te nemen evenals de kosten voor de ambtelijke inzet. Een eerste raming van de kosten exclusief de ambtelijke inzet bedraagt € 56.695. Wij willen een bijdrage in de totale kosten (raming + financiële vertaling van de ambtelijke inzet) vragen van de partijen die ons ondersteunen: provincie, P10, VDG. In ruil daarvoor bieden wij bijvoorbeeld een plek op een van de podia die wij ter beschikking hebben. We proberen de totale kosten zo laag mogelijk te houden. Een deel van dit budget is bedoeld voor personele inzet. Het wel of niet doorgaan van het dorpenfestival is nog wel afhankelijk van de ontwikkelingen van het coronavirus.

Ad 2. Extra kosten jeugdzorg

Uitgangspunt bij het opstellen van de begroting 2021 is het realistisch ramen. Voor de jeugdzorg betekent dit dat er incidenteel extra uitgaven worden geraamd ad € 1,0 mln. Dit bedrag is gebaseerd op de realisatie 2019 en de verwachting 2020. Om te kunnen voldoen aan het uitgangspunt dat de rijkstaken binnen de rijksmiddelen worden uitgevoerd, is een afnemende reeks extra uitgaven opgevoerd. In 2023 zouden de uitgaven voor de jeugdzorg dan weer binnen het rijksbudget moeten vallen. De opgenomen extra last in 2021 ad € 1,0 mln houdt feitelijk een taakstelling in ten opzichte van 2020 van € 0,5 mln.

We willen eind 2021 het tekort op de Jeugdzorg hebben teruggebracht met 0,5 miljoen ten opzichte van 2020. Daarnaast houden we grip op de uitgaven Wmo. Hiervoor hebben we de volgende maatregelen getroffen:
1. In 2020 zijn nieuwe contractafspraken met zorgaanbieders gemaakt waarin meer gestuurd wordt op de transformatie.
2. Met de grote jeugdzorgaanbieders zijn contractafspraken gemaakt waarbij andere financieringsafspraken zijn gemaakt, van maandbedragen naar bekostiging op daadwerkelijke inzet. Tevens zijn er omzetafspraken gemaakt per jaar.
3. We sturen meer op afschaling van de zorg. Met de invoering van het regisseursmodel voert Attenta de regie op de voortgang van het traject en beoordeelt door middel van tussentijdse gesprekken de resultaten. Dit om tijdig bij te stellen, af te schalen of de inwoner uit te laten stromen naar een voorliggende voorziening.
4. Het project ‘Regie op drie’ is gericht op meer inzicht in de complexe jeugdcasussen. Stichting Attenta neemt deel aan deze pilot waarbij dossiers waarbij drie of meer indicaties na elkaar zijn afgegeven. Door deze dossiers door te lichten, hopen we meer inzage te krijgen in het verloop van de traject en de negatieve spiraal te doorbreken.
5. Inwoners die nu ondersteuning ontvangen via de Wmo, maar in aanmerking komen voor de WLZ hier naar toe te geleiden. Als gevolg van het abonnementstarief is het voor inwoners niet aantrekkelijk om vanuit de Wmo door te stromen naar de WLZ.
6. Continu meten van de effecten van investeringen in projecten die gericht zijn op preventie en vroegsignalering en deze afzetten tegen de besparingen die het oplevert bij de individuele, specialistische zorg.
We zijn op de goede weg en blijven de ontwikkelingen volgen om zo nodig bij te kunnen sturen.

Ad 3. Bouwtoezicht Windpark Oostermoer
Ondanks dat onze gemeente niet de vergunning heeft verleend voor het Windpark Oostermoer, is ons college wel verantwoordelijk voor het toezicht tijdens de bouw van het windpark. De begeleiding van het (unieke) bouwproces van windturbines vraagt specialistische kennis. Wij hebben daarom besloten om, samen met de gemeente Borger-Odoorn, hiervoor expertise in te huren.
Omdat onze gemeente geen vergunning heeft afgegeven, en dus ook geen leges heeft ontvangen (waaruit bouwtoezicht regulier wordt gefinancierd), dient alternatieve financiering plaats te vinden. Omdat de inhuur niet gedekt kan worden uit bestaande budgetten heeft dit tot een bijstelling van het budget toezicht en handhaving in de begroting 2020 geleid. Ook in 2021 is hiervoor een budget nodig van € 8.500.

Ad 4. Vervanging eiken klokkenstoel en herstelwerkzaamheden luidklok kerktoren Anloo
De kerktoren en de Magnuskerk als geheel dienen in Anloo en onze gemeente beschouwd te worden als een belangrijke toeristische bezienswaardigheid. De toren is tevens aangewezen als Rijksmonument. De Magnuskerk behoort tot één van de oudste en mooiste kerken van Drenthe.
Uitvoeren van de noodzakelijke herstelwerkzaamheden is een specialistisch werk. Het gaat om de complete vervanging van de klokkenstoel, gevolgd door het weer terughangen van de bronzen luidklok aan een nieuwe rechte luidas. Er is een bedrag nodig van € 30.000. De totale kosten bedragen € 51.000. Een bedrag van  € 21.000 is  beschikbaar vanuit het Meerjaren Onderhoudsplan.

Ad 5 . Vervanging stalen roeden molen Rolde
De molen van Rolde dient beschouwd te worden als een belangrijke toeristische bezienswaardigheid binnen onze gemeente. De molen draait met grote regelmaat (168.000 omwentelingen in 2019) en is elke zaterdagmiddag open voor bezoekers. De molen draait bij nagenoeg alle evenementen in het dorp Rolde. De molen is tevens een Rijksmonument.
Betreft de kosten voor de vervanging van de stalen roeden. Met het gelijktijdig laten uitvoeren van groot onderhoud .De totale kosten bedragen € 105.000. Vanuit het Meerjaren Onderhoudsplan is € 55.000 beschikbaar.

Ad 6. Cultuurnota, verlengen looptijd van de nota met 1 jaar
Voorstel is om de looptijd van de huidige cultuurnota met een jaar te verlengen (31-12-2021) en hiervoor een incidentele bijdrage van € 50.000 beschikbaar te stellen. Dit is in de lijn van de huidige cultuurnota. Met dit bedrag kunnen de activiteiten die uit de incidentele bijdrage werden ondersteund ook in 2021 worden voortgezet. In 2021 wordt de nieuwe cultuurnota 2022 -2025 voorgelegd aan de raad.

Ad 7. Achterstallig onderhoud watergangen
De gemeente is eigenaar en beheerder van schouw- en bermsloten. De schouwsloten en een deel van de bermsloten worden binnen een bestek onderhouden door een aannemer. In het bestek is niet het onder profiel houden/brengen van de slootbodem opgenomen. Daardoor is er sprake van achterstallig onderhoud waardoor inwoners wateroverlast ervaren. In het nieuwe bestek zijn posten opgenomen voor het wegwerken van dit achterstallig onderhoud. De kosten zijn geraamd op € 101.250 per jaar.
Het voorstel is om de achterstand binnen de looptijd van het bestek in te lopen. Het bestek loopt van 1 januari 2021 tot 31 december 2023 met de mogelijkheid tot 2 maal 1 jaar te verlengen.
Het achterstallig onderhoud is geraamd op € 101.250 per jaar. Voor de dekking van het achterstallig onderhoud is een incidentele financiering nodig voor de looptijd van het bestek.

Ad 8. Doorontwikkeling buitendienst (BOR)
Met de ontmanteling van de Alescon hebben wij ervoor gekozen het groenonderhoud binnen onze kernen blijvend te laten uitvoeren door mensen die niet via de reguliere weg aan een baan kunnen komen (doelgroepers). De buitendienst bestaat sinds 1 januari 2021 uit de buitendienst en het kernteam en in 2021 gaan we verder werken aan de ontwikkeling van de gehele buitendienst zodat we zoveel mogelijk gebruik maken van de kwaliteit van mensen én het onderhoud op een hoger plan brengen. De oud Alescon-medewerkers blijven, zoals ook het afgelopen jaar het geval was, gedetacheerd vanuit Werkplein Drentse Aa en daar waar een vacature ontstaat komen de nieuwe “doelgroepers” in dienst bij onze gemeente. Wij zetten in op een zo goed mogelijke begeleiding van het kernteam om de mensen in het kernteam zoveel mogelijk tot hun recht te laten komen. Dit vraagt in eerste instantie om meer begeleiding. De daaruit voortvloeiende extra incidentele kosten bedragen 149.000 per jaar gedurende een periode van drie jaar., Na deze taakstellende periode wordt verondersteld dat de begeleiding kan worden teruggebracht.

Ad 9. Sturing en regie
We zetten in op een andere manier van werken waarbij aandacht is voor sturing en regie op de gewenste effecten in de samenleving. Dit hebben we gedaan met Aa en Hunze stroomt en dit is met AndersOmDoen concreter geworden. Hier gaan we in 2021 mee verder.  We vragen hiervoor een incidenteel bedrag ad € 250.000.  Met het programma AndersOmDoen zijn in de organisatie in 2019 en 2020 stappen gezet in ander houding en gedrag, passend bij de veranderopgave waar we als raad, college en organisatie voor staan. In 2021 ronden we de implementatie van het ondersteunende instrumentarium af. Ook passen we de werkplekken van medewerkers aan zodat er makkelijker digitaal kan worden samengewerkt. Zowel intern als extern. We willen ook graag een koppeling tussen de ambities en de formatie waardoor we realistisch kunnen begroten en waar kunnen maken wat we beloven. Daar zijn we mee aan de slag en krijgt in 2021 een vervolg. Als regiegemeente hebben wij vaak een opdrachtgevende rol. Sturing aan de voorkant op wat je wilt bereiken en welk proces en planning leidend zijn, moeten we als organisatie verder ontwikkelen. Op kwaliteit en capaciteit komen wij hierin nog te kort.

Ad 10. Sponsoring
We willen meer initiatieven gaan faciliteren/stimuleren en gaan daarom meer doen aan sponsoring. Tot en met 2022 wordt jaarlijks een bedrag van € 15.000 voorgesteld.

Ad 11. Regio Deal
De regio heeft veel potentie en kansen. We hebben samen met de provincie Drenthe en vijf andere deelnemende gemeenten de ambitie de komende jaren de brede welvaart in het gebied te versterken. Het gezamenlijk streefbeeld bestaat uit een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor innovatieve economische ontwikkelingen, met passend onderwijs afgestemd op de economische structuur, een bloeiende vrijetijdseconomie, goede bereikbaarheid en een toekomstbestendig, aantrekkelijk en aantrekkend woonklimaat.Voor onze huidige en toekomstige inwoners zijn toekomstbestendige en bereikbare zorg-, onderwijs- en welzijnsvoorzieningen van groot belang.  De partners in Zuid en Oost Drenthe hebben een vitale, veerkrachtige en gezonde gemeenschap voor ogen, waar iedereen ertoe doet en meedoet.

In de Regio Deal (gesloten tussen het Rijk, de provincie Drenthe en de gemeenten Aa en Hunze, Borger-Odoorn, Coevorden, Emmen, Hardenberg en Hoogeveen) worden op basis van drie pijlers Wonen, Welzijn en Werk projecten ontwikkeld, waarvoor (met het principe van cofinanciering) subsidie kan worden aangevraagd.

Voor deze cofinancieringsopgave hebben we meerjarig budgetten opgenomen. De Regio Deal loopt van 2019 t/m 2022 met een jaarlijkse bijdrage van € 205.000, in totaal € 820.000.  

Ad 12. JOGG
Doel van het JOGG is streven naar een samenleving waarin alle kinderen en jongeren wonen, leren, recreëren en werken in een omgeving waarin een gezonde levensstijl de normaalste zaak van de wereld is. De middelen zijn nodig om het JOGG in 2021 te borgen. Het gaat om een bedrag van € 10.000.

Ad 13. Samen maak je de route - leerbudget en experimenteren in het sociaal domein
De veranderopgave in het sociaal domein geldt voor zowel medewerkers van de gemeente als voor medewerkers en vrijwilligers van de organisaties met wie wij samen werken. Zo organiseren wij o.a. vier keer per jaar de training ‘Werken met netwerken’. Deze training biedt praktische tools om samenwerkingsverbanden beter te laten functioneren. Daarnaast willen we binnen het sociaal domein nog op andere manieren maatschappelijke opgaven oppakken. Hiervoor is experimenteer budget nodig. Voor 2021 gaat het om een bedrag van € 35.000. Voor 2022 en 2023 is € 25.000 per jaar nodig.

Ad 14. Preventie sociaal domein, versterking voorliggend veld en impuls leefbaarheid & mobiliteit
In het sociaal domein willen we een verschuiving realiseren van specialistische zorg naar vroeg signalering, preventie en burgerkracht. Doel van deze verschuiving is:
• Bevorderen van welbevinden en samenredzaamheid van onze inwoners.
• Terugbrengen van uitgaven Wmo en Jeugd.
Om deze verschuiving te realiseren stellen we voor 2021 en 2022 een bedrag van € 240.000 per jaar beschikbaar voor incidentele projecten gericht op versterking voorliggend veld. De projecten voor 2021 zijn:
- Uitrol sociale huiskamers (plus) in de gemeente.
- Uitrol functie van dorpscoördinator
- Lang zult u wonen
- Inzet gezinscoach (indien geen subsidie meer mogelijk is vanuit de Regiodeal)
- Mogelijk nieuwe initiatieven van inwoners

- Kosten samenlevingsopbouw (Impuls)
- Extra inzet kortdurende hulpverlening jeugd en volwassenen (Impuls)

Ad 15. IVN Natuur en Milieu educatie
Het aanbieden van Natuur en Milieu educatie is primair een taak van het onderwijs, in de overgangsfase stellen we als gemeente middelen beschikbaar. Het IVN Scholennetwerk verzorgt al sinds vele jaren speciaal op primair onderwijs afgestemde lespakketten samen die met veel enthousiasme door de scholen worden gebruikt. We hebben een 4-jarig contract met het IVN voor de jaren 2019 t/m 2022. Jaarlijks gaat het om een bedrag van € 9.000. Het is wenselijk om de cofinanciering die met Stichting PrimAh is ingezet te continueren.

Ad 16. Inclusief beleid
Een inclusieve samenleving is een voorwaarde voor participatie. In 2016 heeft Nederland het VN-Verdrag inzake rechten van personen met een handicap geratificeerd. De uitgangspunten van het VN-verdrag raken het gemeentelijke beleid. Én vragen om een andere aanpak van inspraak en ontwikkeling van beleid voor inwoners met een beperking. We willen hier ook een link maken met de Global Goals. De Adviesraad Sociaal Domein heeft meerdere keren aandacht voor dit onderwerp gevraagd. De middelen zijn bedoeld om inzicht te krijgen in welke acties verplicht en welke acties wenselijk zijn om vervolgens tot een plan van aanpak te komen. De acties kunnen onderdeel zijn van het experimenteerbudget. Voor 2021 en 2022 gaat het om een bedrag van € 5.000 per jaar.

Ad 17. Toekomst vakantieparken
We hebben een forse opgave t.a.v. de toekomst van de vakantieparken en solitaire woningen in onze gemeente. Op basis van de analyse die we per park hebben uitgevoerd en de Strategienota Toekomst Vakantieparken Aa en Hunze zetten we in 2021 verder in op de volgende sporen:
• Vitaliseringsopgave: Vitale parken die zelf hun rol ook pakken worden door ons ondersteund bij het handhaven op permanente bewoning. Ondertussen blijven we met de parken in gesprek en faciliteren we de samenwerking tussen de parken en ondernemers. Vanuit het provinciaal programma VVP ondersteunen wij de aanvragen van parken voor een financiële bijdrage (max € 100.000) vanuit het Recreatie Excellentieprogramma. Vanuit het lokale programma willen wij in 2021 bezien in hoeverre wij het parken in het middensegment kunnen helpen zich door te ontwikkelen.
• Herstructureringsopgave: er lopen reeds trajecten met drie pilotparken. Deze trajecten zijn gericht op het onderzoeken van de mogelijkheden tot transformatie van deze parken naar wonen. Eén pilot is inmiddels afgerond, de andere twee pilots zetten wij door. Nu één pilot is afgerond willen wij bezien of in 2021 een nieuwe opgave kan worden opgepakt. In het verband van de provinciale Taskforce zijn een aantal instrumenten ontwikkeld ten behoeve van transformatieopgaven zoals een procesbeschrijving, kwaliteitskaarten t.b.v. de ruimtelijke meerwaarde, model-overeenkomsten etc. Vanuit het lokaal programma bezien wij of de inzet van een parkregisseur de opgaves verder kan brengen.
• Sociale opgave: er is een aantal parken waar voor ons een sociale opgave ligt. Per periode nemen we de regie op de toekomst van en de situatie op één van deze parken. Urgentie bepaalt hierin onze prioritering.
We zetten gelijktijdig in op deze drie sporen. Hiermee hopen we per spoor een vliegwieleffect te creëren voor de parken die ook in deze categorie vallen. Onze capaciteit en middelen zijn echter beperkt, daarom prioriteren we in de uitvoering.
Naast onze lokale aanpak loopt ook het Drentse programma ‘Vitale Vakantieparken’ door in 2021. Binnen het Drentse programma delen we kennis en ervaring en stellen we concepten en instrumenten op die behulpzaam zijn voor onze opgaven. Het Drentse programma gebruiken we als richtinggevend kader voor onze lokale aanpak. Het voorgestelde budget ad € 300.000 per jaar tijdens deze bestuursperiode zetten we deels in voor personele inzet op de drie sporen, deels ook op ondersteuning van parken zoals bijvoorbeeld in de vorm van een parkregisseur een parkcoach. De inzet is gericht op maximale ondersteuning vanuit het provinciaal programma en budget zodat provinciaal en lokaal budget elkaar maximaal versterken.

Ad 18. Recreatie en toerisme
Het beleidsplan voor Recreatie en toerisme is inmiddels afgelopen. De komende tijd gaan we aan de slag met een nieuw beleidsplan voor de komende jaren. Uiteraard zullen daar nieuwe beleidswensen in opgenomen worden . Het gaat om een bedrag van € 15.000.

Ad 19. Komgrenzen inrichten
Het betreft de uitvoering van het GVVP. De komgrenzen worden ingericht conform duurzaam veilig. Het gaat om een bedrag van € 40.000 voor 2021 en 2022.

Ad 20. Schadelijke bermplanten
We zoeken naar betere en goedkopere manieren voor de bestrijding van schadelijke bermplanten. Bijvoorbeeld door in navolging van onze buurgemeente varkens in te zetten voor de bestrijding van schadelijke bermplanten. De beleidsnota ‘schadelijke bermplanten’ adviseert voor de bestrijding van schadelijke bermplanten gedurende een periode van 10 jaar € 86.000 per jaar beschikbaar te stellen en dit budget in te zetten voor: lokale intensivering van de maai frequentie in het buitengebied, wijziging van het groot onderhoud van bermen en het informeren van de bevolking. In eerste instantie is gekozen om incidentele middelen beschikbaar te stellen: € 86.000 voor de periode 2019 t/m 2021 en daarna de bestrijding van de schadelijke bermplanten te evalueren, alvorens dit onderwerp structureel te verwerken in de begroting.

Ad 21. Knelpunten in de openbare ruimte
In overleg met onze inwoners, dorpen komen met regelmaat vragen en wensen voor op het gebied aanpassingen van de openbare ruimte zoals het opvullen van gaten, losliggende stoeptegels. Als reguliere budgetten geen ruimte laten, zetten we het knelpuntenbudget in zodat we samen met onze inwoners vlot kunnen inspelen op dit soort situaties. In eerste instantie denken we € 100.000 per jaar nodig te hebben.

Ad 22. Duurzaamheid en Energietransitie
De energietransitie gaat de komende jaren meer en meer vorm krijgen. De gemeente wil initiatieven ondersteunen en projecten initiëren die een duurzame insteek hebben. Gedacht kan worden aan ideeën op het gebied van energiebesparing en - opwek, duurzame mobiliteit, Maatschappelijk Verantwoord Inkopen of bewustwording. Hierbij wordt nadrukkelijk de medewerking gezocht met de samenleving. Voor 2021 en 2022 is jaarlijks een bedrag van € 250.000 opgenomen. Een deel van dit budget is bedoeld voor personele inzet.

Ad 23. Steenuil
De gemeente wil particulieren en agrariërs in het buitengebied stimuleren om erven steenuilvriendelijk te maken door de werkzaamheden van de steenuilwerkgroepen in Aa en Hunze financieel te ondersteunen en bij te dragen aan het project “Steenuilen Aa & Hunze onder pannen” van Landschapsbeheer Drenthe. De steenuilenwerkgroepen in Aa en Hunze plaatsen, onderhouden en vervangen nestkasten voor steenuilen. Tot en met 2022 is een bedrag van € 10.000 per jaar opgenomen.

Ad 24. Invoering Omgevingswet (doorontwikkeling op programma AndersOmDoen)
De Invoering van de Omgevingswet (1 januari 2022) is de eerste belangrijke stap in de complete stelselherziening omgevingsrecht die rond 2030 zal zijn voltooid. Het gaat om een doorontwikkeling op inhoud en een cultuurverandering. De grote veranderopgave in het fysieke domein sluit goed aan bij de ontwikkelingen die binnen Aa en Hunze de afgelopen jaren al in gang zijn gezet, op het gebied van houding en gedrag. Voor AndersOmDoen is de invoering van de Omgevingswet een belangrijke aanleiding voor de verandering in houding en gedrag. Hiermee is al een belangrijke stap gezet in de veranderende omgeving. De stelselherziening is omvangrijk en ook binnen Aa en Hunze moet inhoudelijk nog veel gebeuren. Voor de bepaling van de invoeringsstrategie is als uitgangspunt gekozen: “Vernieuwend naar een optimale dienstverlening”.
Voor het project Invoering Omgevingswet is in 2021 een budget geraamd van € 300.000. Voor 2022 is € 200.000 opgenomen. Dit is nodig voor de werkzaamheden tot 1 januari 2023. Niemand kan echter nu nog duidelijk maken wat de kosten zullen zijn voor de gehele stelselherziening Omgevingswet in Aa en Hunze (2029). Een eerste verkenning d.m.v. het digitaal dialoogmodel VNG laat voor onze gemeente een geschat bedrag aan invoeringskosten zien dat het bedrag van € 2 mln. overstijgt. Naar verwachting zal dit bedrag kunnen dalen nu langzamerhand meer informatie en ervaringscijfers bekend worden. We zullen gaandeweg meer inzicht krijgen in de te verwachten kosten. Daarbij wordt nog opgemerkt dat bij de totale invoeringskosten voor de stelselherziening in Aa en Hunze ook worden begrepen de kosten voor een Omgevingsvisie die voor 2024 moet worden vastgesteld.

 

 

Het financieel uitgangspunt bij de inkomstenontwikkeling is dat er wordt uitgegaan van een verhoging van de tarieven (niet zijnde belastingen) met het geldende prijsindexcijfer voor overheidsconsumptie, netto materieel (trendmatige verhoging) uit de meest recente circulaire. Uitzonderingen hierop zijn de tariefsverhogingen die onderdeel zijn van het bezuinigingstraject. Voor de kostenontwikkeling wordt uitgegaan van datzelfde prijsindexcijfer met uitzondering van de loonontwikkeling. Daarvoor wordt het prijsindexcijfer voor overheidsconsumptie, beloning werknemers gebruikt zoals dat bekend is op het moment van opstellen van de (werk)begroting.

 

Prijsontwikkeling structureel
Pijler	Omschrijving ontwikkeling	2021	2022	2023	2024
	lasten
div	Salarissen	-318.000	-326.000	-306.000	-313.000
div	Salarissen bijdrage vanuit SDA	31.000	32.000	30.000	31.000
div	Personeel van derden	-23.000	-23.000	-22.000	-22.000
div	Goederen en diensten	-156.000	-141.000	-143.000	-145.000
div	Energie	-10.000	-9.000	-9.000	-9.000
div	Inkomensoverdrachten	-237.000	-178.000	-181.000	-184.000
		-713.000	-645.000	-631.000	-642.000
	baten
5	OZB	65.000	66.000	-	-
div	Leges en overige inkomsten	39.000	35.000	36.000	36.000
		104.000	101.000	36.000	36.000
	Totaal	-609.000	-544.000	-595.000	-606.000

Voor de berekening  gaan we in de trendmatige ontwikkelingen uit van 2 indexcijfers.  De gegevens komen uit de meicirculaire 2020. Voor salarissen hanteren we de index van loonvoet sector overheid. Voor de overige onderdelen de prijsindex overheidsconsumptie (netto materieel). 

Index van de salarissen: 

2021: 2,40% 
2022: 2,40%
2023: 2,20%
2024: 2,10%

Index voor de overige onderdelen

2021: 1,70% 
2022: 1,50%
2023: 1,50%
2024: 1,50%

Voor de invulling van de taakstelling uit het collegeprogramma wordt de OZB in  2021 en 2022 met 1,5% geïndexeerd.

Bij dit onderdeel worden de verschillen in de uitkering uit het gemeentefonds tussen de verschillende jaren opgenomen.

Gemeentefonds structureel en incidenteel
structureel
Nr	Pijler	Omschrijving	2021	2022	2023	2024
1	5	Mutatie algemene uitkering o.b.v. meicirculaire 2020	2.678.000	1.036.000	100.000	400.000
2	5	Mutatie rijksmiddelen sociaal domein - structureel		-104.000	436.000	122.000
3	5	Mutatie rijksmiddelen sociaal domein - structureel		104.000	-436.000	-122.000
4	2	Integratie Uitkering Inburgering	32.000	39.000	8.000
5	2	Integratie Uitkering Inburgering	-32.000	-39.000	-8.000
		totaal	2.678.000	1.036.000	100.000	400.000
incidenteel
Nr	Pijler	Omschrijving	2021	2022	2023	2024
6	4	Decentralisatie Uitkering bibliotheekmiddelen	-75.000
7	5	Decentralisatie Uitkering bibliotheekmiddelen	75.000
8	5	Mutatie rijksmiddelen sociaal domein - incidenteel	301.000
9	5	Mutatie rijksmiddelen sociaal domein - incidenteel	-301.000
		totaal	0	0	0	0

Structureel 

Ad 1. Mutatie Algemene Uitkering / Herverdeeleffect AU

Structurele verhoging van de algemene uitkering als gevolg van de meicirculaire 2020, de mutaties voor de jaren 2021 t/m 2024 zijn hier verwerkt.
We baseren de begroting op een realistische raming van de laatst gepubliceerde meicirculaire. Als gevolg van deze raming zijn er voor 2021 en 2022 forse mutaties aan de inkomstenkant. Daartegenover staat een inschatting van het negatieve effect dat wordt verwacht vanwege de herverdeling van het gemeentefonds vanaf 2022.  Deze is apart inzichtelijk gemaakt bij het onderdeel verwacht herverdeeleffect Algemene Uitkering.
De andere manier van ramen heeft als doel meer transparantie te verschaffen en structurele ruimte te creëren voor het opvangen van onverwachte gebeurtenissen, zie ook de financiële uitgangspunten.

Ad 2/3.  Mutatie rijksmiddelen sociaal domein

De structurele mutaties geven de budgettair neutrale verwerking van de daling en stijging van de budgetten in het sociaal domein weer voor de periode 2021-2024 op basis van de meicirculaire 2020.
Rijksregelingen worden begroot op de beschikbaar gestelde rijksmiddelen, dat betekent budgettair neutraal / zonder ‘plus’.

Ad 4/5. Integratie Uitkering Inburgering
Op 1 juli 2021 wordt de nieuwe Wet Inburgering (Wet Koolmees) van kracht en moeten we als gemeenten gaan werken volgens de nieuwe wet. Het doel van deze wet is dat alle nieuwkomers met een inburgeringsplicht zo snel mogelijk Nederlands leren spreken en schrijven op het voor hen hoogst haalbare niveau. Ook is het doel dat zij zo snel mogelijk – het liefst betaald – werk krijgen, om zo volwaardig mee te kunnen doen in Nederland. Er is op dit moment nog sprake van een groep die niet zal inburgeren omdat ze de taal niet machtig zijn en daardoor niet kunnen participeren. In het nieuwe inburgeringsstelsel krijgt de gemeente de regie over de uitvoering van de inburgering. Voor de uitvoering van deze taak ontvangen we van het Rijk een integratie-uitkering inburgering. In 2021 bedraagt deze € 32.000, in 2022 € 71.000 en in 2023 en verder € 79.000. We zijn inmiddels samen met de gemeenten Assen en Tynaarlo een project gestart om ons voor te bereiden op deze taak. Naast dat we in 2020 een bedrag aan invoeringskosten van het Rijk ontvangen, subsidieert ook de provincie Drenthe dit project.

Incidenteel

Ad 6/7.  Decentralisatie Uitkering bibliotheekmiddelen

Deze incidentele uitkering in de jaren 2019, 2020 en 2021 is beschikbaar gesteld voor het behoud van de bibliotheek in kleine kernen. De effecten van deze ondersteuning zullen worden gevolgd als onderdeel van de jaarlijkse bibliotheekmonitor van de Koninklijke Bibliotheek.

Ad 8/9.  Mutatie rijksmiddelen sociaal domein

Door het Rijk zijn gedurende een periode van 3 jaar extra incidentele middelen voor jeugdzorg beschikbaar gesteld.  Voor onze gemeente gaat het om € 301.000 in 2021.  Dat is het laatste jaar in deze reeks. Er komt een landelijk onderzoek naar de mogelijkheid van structurele compensatie. De uitkomsten daarvan worden verwacht in het najaar van 2020.

Bij dit onderdeel zijn opgenomen: de niet-trendmatige ontwikkelingen, vervangingsinvesteringen  en vrijval kapitaallasten .

Overige mutaties structureel
Nr.	Pijler	Omschrijving	2021	2022	2023	2024
		niet-trendmatige ontwikkelingen
1	4	Overige mutaties bijdragen aan derden	113.000
2	5	Meeropbrengst OZB (areaaluitbreiding)	50.000	112.000	20.000	20.000
3	3	Extra toeristenbelasting	150.000	50.000
			313.000	162.000	20.000	20.000
		Vervangingsinvesteringen
4	4	Vervanging openbare verlichting	-12.300	-12.300	-12.300	-12.300
5	5	Duurzame bedrijfsgoederen algemeen	-62.000	-40.000	-52.000	-5.000
6	5	Automatisering software	-33.300	-28.600		-9.225
7	5	Automatisering hardware	-13.100	-37.200	-33.700	-49.200
			-120.700	-118.100	-98.000	-75.725
		Vrijval kapitaallasten
8	div	Lagere kapitaallasten	86.000	209.000	156.000	52.000
			86.000	209.000	156.000	52.000
		Totaal	278.000	253.000	78.000	-4.000

Ad 1. Overige mutaties bijdrage aan derden.

Met ingang van 2021 vervalt een bijdrage aan derden voor het instandhouden van  een voorziening. 

Ad 2.    Meeropbrengst OZB

Meeropbrengst OZB door areaaluitbreiding.

Ad 3.   Toeristenbelasting

In de afgelopen jaren is de opbrengst toeristenbelasting door een toename van het aantal overnachtingen hoger geweest dan de raming. De raming hebben we in de loop van het jaar vervolgens incidenteel bijgesteld.  Met ingang van 2021 wordt de opbrengst  structureel bijgesteld met een bedrag van € 150.000. In 2022 nog eens met € 50.000.

Ad 4 t/m 7.    Kapitaalontwikkeling – structureel

Het gaat hier om de kapitaallasten van vervangingsinvesteringen.

Ad 8.    Lagere kapitaallasten

Het betreft vrijval van kapitaallasten van vervangingsinvesteringen die in het verleden zijn gedaan.

In dit onderdeel wordt het verwacht herverdeeleffect van de Algemene Uitkering inzichtelijk gemaakt

Herverdeeleffect Algemene Uikering
Nr.	Pijler	Omschrijving	2021	2022	2023	2024
1	5	Verwacht herverdeeleffect Algemene Uitkering		-1.500.000
		Totaal	-	-1.500.000	-	-

Herverdeeleffect Algemene Uitkering

Vanwege de herverdeling van het gemeentefonds wordt vanaf 2022 een  negatieve effect verwacht van naar schatting € 1,5 miljoen. Dit bedrag is gebaseerd op de eerste berichten dat de herverdeling van de middelen voor het sociaal domein voor gemeenten in de grootte van Aa en Hunze een korting per inwoner konden verwachten tussen de € 30 en € 35. Een globale berekening komt dan uit op een korting van € 850.000,- alleen voor het sociaal domein. Ook voor de herverdeling van het klassieke deel van het gemeentefonds zijn de berichten niet positief voor niet stedelijke plattelandsgemeenten. Het totale negatieve effect is daarom ingeschat op € 1,5 miljoen. 

Dekking incidentele mutaties

Bij dit onderdeel is de dekking weergegeven van de incidentele beleidswensen en ontwikkelingen uit de onderdelen ambities incidenteel en overige mutaties incidenteel.

Toelichting

Het structurele begrotingsresultaat wordt incidenteel toegevoegd aan de VAR. Voor de incidentele ambities geldt dat de bedragen worden onttrokken aan de VAR.  In het  onderstaand overzicht is aangegeven om welke bedragen het  voor de jaren 2021 t/m 2024 gaat.  

Mutatie reserves
Nr.	Pijler	Omschrijving	2021	2022	2023	2024	totaal
		VAR
1	div	Mutatie ambities incidenteel	-3.316.000	-2.149.000	-275.000		-5.740.000
2	div	Storting begrotingssaldo	1.568.000	788.000	336.000	86.000	2.778.000
			-1.748.000	-1.361.000	61.000	86.000	-2.962.000

In de eerste begrotingswijziging 2021 zijn de mutaties van de budgetten opgenomen, die voortvloeien uit de incidentele en structurele beleidsvoornemens en ontwikkelingen van het begrotingsvoorstel 2021. Voor een toelichting wordt verwezen naar de onderdelen Actualisatie financiële positie en Investeringen 2021.