Aanbiedingsbrief

Geachte leden van de raad,


Voor u ligt de begroting 2021. Met vertrouwen bieden wij u deze aan. De ‘Herijking strategische toekomstvisie 2025’ en het collegeprogramma ‘Samen Doen’ zijn voor deze begroting vertaald naar
de komende vier jaar.

Onze ambitie is: “Aa en Hunze is een prachtige plattelandsgemeente. Het is sterk, vitaal en veilig.
Samen met de inwoners zorgen we ervoor dat dit zo blijft en mogelijk nog sterker, leefbaarder, duurzamer en vitaler wordt.” Als college willen we deze ambitie realiseren door mee te werken aan een innovatief klimaat, waarbinnen inwoners de ruimte krijgen om ideeën te ontwikkelen en uit te voeren die bijdragen aan een -toekomstbestendige leefomgeving.


Ambitie
De begroting voor 2021 biedt ruimte voor onze ambitie. Van groot belang is en blijft dat zoveel mogelijk inwoners mee kunnen doen in de samenleving. Belangrijke onderwerpen in 2021 zijn de gevolgen van de corona-crisis, toezicht en handhaving, ontwikkeling van de woonvisie, de duurzaamheidsagenda inclusief de energietransitie, verbetering van de infrastructuur van fietspaden, zorg gericht op preventie en meedoen, vitale vakantieparken, het verminderen van tekorten in de jeugdzorg, de invoering van de Omgevingswet en het verder versterken van onze economie.

Andere wijze van begroten
We willen toe naar meerjarig realistisch begroten. Dat betekent dat bestedingen en uitgaven in het begrotingsjaar worden opgenomen waarin zij zich daadwerkelijk voordoen op basis van een realistische inschatting. Niet alleen een andere wijze van begroten maar ook een daarbij aansluitende werkwijze binnen de organisatie gaat daar aan bijdragen. Daarnaast werken we voor 2022 toe naar een apart onderdeel waarin we de bestuurlijke projecten weergeven, door deze bijvoorbeeld in een extra paragraaf op te nemen.

De reeds gemaakte stappen zijn terug te zien in onder meer de meerjarenbegroting, waarin met name de kosten van de jeugdzorg en de inkomsten van de algemene uitkering transparanter zijn verwerkt. Ook zijn de tabellen van het onderdeel 'wat mag het kosten' onder de pijlers gewijzigd. Om meer inzicht te geven in de ontwikkeling van de kosten is een reeks opgenomen van realisatiecijfers over 2019, de begrotingscijfers 2020 inclusief wijzigingen en de nieuwe begrotingscijfers 2021. In deze laatste kolom zijn nog niet de voorstellen uit de meerjarenbegroting jaarschijf 2021 opgenomen, omdat uw raad daarover nog een besluit moet nemen.


Financiële uitgangspunten
Dit jaar heeft ons college de financiële uitgangspunten tegen het licht gehouden en geactualiseerd. Op basis hiervan is deze begroting opgesteld. De geactualiseerde uitgangspunten vindt u terug onder de Hoofdlijnen. Aan uw raad het verzoek om de geactualiseerde uitgangspunten vast te stellen.


Begrotingsresultaat
De begroting 2021 is opgesteld op basis van de meerjarenraming uit de begroting 2020, aangevuld met nieuwe ambities vanuit de ontwikkelingen in 2020. De ambities en maatregelen voor 2021 zijn verwerkt in de eerste begrotingswijziging 2021.

Het is gelukt om de begroting 2021 structureel sluitend te krijgen. Dat geldt ook voor de jaren 2022 en verder. In 2024 komen we uit op een structureel resultaat van € 86.000. Dat is positief te noemen en zeker geen vanzelfsprekendheid. Tegelijkertijd is enige voorzichtigheid op zijn plaats. Immers, uitsluitsel over de herverdeling van het gemeentefonds en de middelen voor het sociaal domein in 2022 zijn aanstaande en de geluiden daarover zijn voor de plattelandsgemeenten niet positief. We hebben het effect daarvan proberen in te schatten en het verwachte negatieve effect voor onze gemeente opgenomen in de cijfers. Het daadwerkelijke effect kan pas worden berekend wanneer de decembercirculaire uitkomt.

Daarnaast zijn er nog steeds zorgen over de kosten van de jeugdzorg, de gevolgen van corona voor 2021 en hebben we op termijn te maken met de kosten die voortvloeien uit het stimuleren van de noodzakelijke energietransitie. We staan niet alleen in onze zorgen over deze onderwerpen. Ook uit reacties van gemeenten en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) blijkt dat er grote zorgen zijn, met name op het gebied van de rijksmiddelen voor het sociaal domein. Deze zijn in totaliteit onvoldoende om de toenemende kosten van met name de jeugdzorg te kunnen bekostigen.

Onze reservepositie is goed. De vrije algemene reserve (VAR) blijft in de meerjarenraming tot en met 2024 boven het afgesproken bodembedrag van € 3,0 miljoen.


Begrotingsjaar 2021 en corona
De economische en sociale gevolgen van corona vragen om bijzondere maatregelen die van invloed kunnen zijn op de financiële positie van gemeenten. De aard, omvang en duur van deze gevolgen voor de meerjarenbegroting zijn in dit stadium nog niet vast te stellen. Wel is duidelijk dat we te maken hebben met meer kosten en minder inkomsten.

Het aantal besmettingen in de eerste golf viel voor onze gemeente gelukkig mee. De maatregelen troffen onze gemeente wel hard. Binnen de gemeentelijke organisatie werd een crisisorganisatie ingericht om inwoners, ondernemers en verenigingen in onze gemeente te ondersteunen waar dat nodig was. Veel collega’s uit de ambtelijke organisatie hebben het werk dat verband hield met corona prioriteit moeten geven boven hun reguliere werk. Een logisch gevolg is dat een aantal ambities uit 2020 niet is gerealiseerd. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om fysieke ontmoetingen in het sociaal domein, om handhaving doordat onze handhavers ingezet zijn voor de handhaving van de coronaregels en om evenementen die niet zijn doorgegaan of uitgesteld. We hebben richting het Rijk aangegeven welke kosten we hiervoor tot nu toe hebben gemaakt.

In de begroting 2021 worden mogelijke kosten als gevolg van corona budgettair neutraal verwerkt. Het Rijk heeft twee corona compensatiepakketten beschikbaar gesteld. Wij informeren uw raad over de financiële uitkomsten van deze compensatiepakketten bij de komende najaarsbijstellingen. Ook informeren wij u dit najaar over de financiële consequenties van de septembercirculaire.


Begrotingsjaar 2021 en sociaal domein
Na de transitie binnen het sociaal domein ligt nu de aandacht op de transformatie. Daarbij sluiten we aan op de leefwereld van onze inwoners. Na de tekorten op de jeugdzorg in 2018 en 2019 en het verwachte tekort in 2020 van € 1,5 miljoen concluderen we dat we deze taak niet binnen de beschikbare rijksmiddelen kunnen uitvoeren. We vragen hiervoor dan ook in 2021 en 2022 om extra incidentele middelen. In 2021 gaat het om € 1,0 miljoen en in 2022 om € 0,5 miljoen. We streven er naar om in 2023 weer binnen de rijksmiddelen te blijven.


Trefzeker Meebewegen
De begroting 2020-2021 bouwt voort op de notitie ‘Trefzeker Meebewegen’, waarin we dit jaar het begrotingsproces en de structuur van de begroting op een nieuwe manier hebben uitgewerkt. Van meerdere programma’s zijn we naar vijf pijlers gegaan waar de verschillende portefeuilles in ondergebracht zijn. Vervolgens is gewerkt aan de juiste structuur en samenhang binnen en tussen die pijlers. De effecten op de samenleving staan centraal, reden om de samenhang tussen de pijlers en de daarbij benoemde doelen en activiteiten te optimaliseren. Dit geeft, met de daarop aansluitende nieuwe werkwijze, sturing en focus op de effecten voor onze inwoners.

Het volgende aandachtspunt zijn de beleidsindicatoren. We vermelden onder de pijlers niet meer de landelijk verplichte beleidsindicatoren, maar werken toe naar beleidsindicatoren die ons helpen om de gewenste effecten in de samenleving te realiseren. Zover zijn we echter nog niet. Het ontwikkelen van de juiste en meetbare indicatoren vergt tijd.

De begroting zelf is voor de tweede keer vormgegeven in Pepperflow. Dit jaar hebben we een extra module aangeschaft, de raadsmodule. Deze module is bedoeld om Peperflow voor u als raadslid toegankelijker en gebruiksvriendelijker te maken.

We hebben dus stappen gemaakt én we zijn er nog niet. Feedback van uw raad is belangrijk: sluiten volgens u de nieuwe begroting en de vernieuwde planning- en controlcyclus aan bij de vastgestelde benodigde wijze van sturen? Heeft u tips ter verbetering? Dan horen wij die graag!

Conclusie
We kunnen een structureel sluitende begroting aanbieden. Dat is positief te noemen en zeker geen vanzelfsprekendheid in de huidige tijd.


Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

Hoogachtend,

Het college van de gemeente Aa en Hunze,

mevrouw mr. M. Tent                             de heer A.W. Hiemstra
secretaris                                                      burgemeester