Hoofdlijnen

Ontwikkelingen en financiële uitgangspunten

In dit onderdeel gaan we in op het begrotingsresultaat, de actuele financiële positie 2020-2023 (op hoofdlijnen), de Vrije Algemene Reserve (VAR), gemeentelijke lastendruk, enkele belangrijke financiële ontwikkelingen en de financiële uitgangspunten. Hierna volgen de raadsvoorstellen en vaststelling van de begroting 2020. En tot slot de meerjarenbegroting 2020-2023. Op basis van deze hoofdlijnen kunt u zich een goed beeld vormen van de beleidsmatige en financiële ontwikkelingen.

In het onderdeel ‘Ambities’ heeft u onze ambities en beleidsvoornemens per pijler kunnen zien. In dit onderdeel treft u de inhoudelijke onderbouwing aan van de verschillende beleidsvoornemens. Tevens vindt u hier de samenvatting van de financiële positie van onze gemeenten, met daarbij inbegrepen de financiële vertaling van de verschillende beleidsvoornemens.

 

Begrotingsresultaat

Zoals in de aanbiedingsbrief geschreven, is de begroting 2020 sluitend. Dit was, zoals gezegd, een complexe opgave met alle grote ontwikkelingen zoals het sociaal domein en de grote schommelingen in het gemeentefonds.

Ook uit de reactie van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) op de Rijksbegroting blijkt dat er zorgen zijn over de ontwikkeling van de financiële posities van gemeenten.

• De ervaring leert dat er een flink gat zit tussen de plannen van het rijk in de Miljoenennota en de daadwerkelijke uitvoering. Dit betekent dat het Rijk minder uitgeeft dan ze begroot, waardoor het risico bestaat dat de algemene uitkering volgend jaar wordt verlaagd.
• Hoewel het in Nederland al jaren economisch voor de wind gaat, worden gemeenten nog steeds met kortingen uit de vorige recessie geconfronteerd.

Deze uitspraken bevestigen de urgentie om  met uw raad een proces in te gaan over onze financiële huishouding naar de toekomst toe.

 

Actuele financiële positie 2020-2023

Hieronder is in één overzicht de actuele meerjarenbegroting weergegeven. Voor een toelichting op de verschillende onderdelen verwijzen wij naar: ‘Meerjarenbegroting 2020-2023’

Totaal overzicht financiële begroting 2020 - 2023
	2020	2021	2022	2023
STRUCTURELE MUTATIES
Saldo begroting voorafgaand jaar	557.000	1.000	-11.000	23.000
Mutaties t.o.v. saldo:
Collegeprogramma	-19.000	-3.000	-3.000	-3.000
Bezuinigingstraject	77.000	113.000	-	-
Invulling taakstelling	300.000	65.000	66.000	-
Prijsontwikkeling	-513.000	-732.000	-751.000	-769.000
Gemeentefonds	273.000	648.000	640.000	700.000
Overige mutaties	-23.000	-3.000	107.000	97.000
Mutaties na voortgangsnota 2019	-651.000	-100.000	-25.000	-35.000
Actueel begrotingssaldo (resultaat)	1.000	-11.000	23.000	13.000
INCIDENTELE MUTATIES
Lasten
Collegeprogramma	-1.429.000	-1.395.000	-1.189.000	-60.000
Gemeentefonds	-	-	-	-
Overige mutaties	-	-	-	-
Mutaties na voortgangsnota 2019	-902.000	-545.000	-545.000	-200.000
Totaal incidentele mutaties	-2.331.000	-1.940.000	-1.734.000	-260.000
Wordt ten laste gebracht van:
VAR	3.479.000	-1.951.000	-1.711.000	-247.000
Overige reserves	-5.809.000	-	-	-

 

VAR

Incidenteel nieuw beleid

De VAR wordt aangevuld met een bedrag van in totaal € 7,1 miljoen, dit bedrag bestaat uit de volgende stortingen:
•             Overheveling vanuit de reserve grondbedrijf € 4 miljoen
•             Opheffen van de reserve opbrengst verkoop aandelen Essent € 1,9 miljoen
•             Herijking van de reserve incidentele dekkingsmiddelen € 1,2 miljoen

De reserves zijn beoordeeld op hun actualiteit en daarbij is geconcludeerd dat deze bedragen niet meer nodig zijn voor het doel waarvoor ze bestemd waren.

De voorstellen zoals in deze begroting 2020 en meerjarenbegroting 2021-2023 zijn opgenomen, leiden tot een onttrekking aan de VAR van afgerond € 7,5 miljoen. Hiermee en met de hierboven voorgestelde toevoegingen aan de VAR komen we op een verwachte stand van de VAR per 31 december 2023 van afgerond € 6,9 miljoen.

VAR in relatie tot de WAR

In 2014 is de nota Weerstandsvermogen en risicobeheersing geactualiseerd, waarbij de effecten van de ontwikkelingen van dat moment op het weerstandsdeel van de algemene reserve (WAR) inzichtelijk zijn gemaakt.  De verwachte stand van de WAR is per eind 2020 € 5,7 miljoen. Zoals reeds aangegeven in de aanbiedingsbrief willen we in de komende periode onze nota Weerstandsvermogen en risicobeheersing actualiseren.

Hieronder is de prognose van het verloop van de VAR weergegeven:

 

Gemeentelijke lastendruk

We streven er al jaren naar om de gemeentelijke lasten voor inwoners binnen de perken te houden. Tot en met belastingjaar 2019 is dit gelukt. In de tabel is te zien dat de lastendruk per inwoner gelijk blijft tot en met het jaar 2019. Voor het jaar 2020 stellen we voor om een trendmatige verhoging van 1,5% toe te passen op het OZB tarief. Daarnaast is sprake van kostenverhoging binnen het taakveld afval door vooral de verhoging van de rijksbelastingen op verbranding van afval en een verlaging van de vergoeding van inzameling en verwerken van plastic verpakkingen, metalen (blikjes) en drinkpakken (PMD). Het tarief voor de afvalstoffenheffing voor 2020 is gestegen. In de tabel hieronder wordt dit zichtbaar door een verhoging van de lastendruk per inwoner van € 7,- (een stijging met 2,1%) ten opzichte van 2019. In onderstaande tabellen hebben we de gemeentelijke lastenontwikkeling in de afgelopen jaren weergegeven.

 

 

Voor de eengezinswoning is gerekend met de gemiddelde WOZ waarde van in 2018 €215.000, in 2019 €220.000, en in 2020 €231.000. Voor de villa is gerekend met een WOZ waarde van in 2018 €1,0 mln, in 2019 €1,020 mln. en in 2020 €1,071 mln. 

Financiële ontwikkelingen

Hieronder zijn de belangrijkste ontwikkelingen weergegeven die (mogelijk) een grote impact hebben op de financiële positie van onze gemeente. Het gaat hierbij om de ontwikkelingen in het sociaal domein en de ontwikkelingen in (en herverdeling van) het gemeentefonds.

Sociaal domein

Na de transitie binnen het sociaal domein ligt nu de aandacht op de transformatie. Daarbij sluiten we aan op de leefwereld van onze inwoners. Vooralsnog staan de decentralisatie-opgaven in het Sociaal Domein (ongewijzigd) in structurele zin budgettair neutraal in onze begroting. Wel zijn er extra incidentele middelen beschikbaar gesteld en vragen we extra incidentele middelen om de transformatie te laten slagen. Het jaar 2018 is echter geëindigd met een tekort van ruim € 1,0 miljoen. Bij de voortgangsnota 2019 hebben we u gemeld dat we een tekort in het sociaal domein verwachten van ongeveer € 1,0 miljoen met name als gevolg van de stijging van de kosten van de jeugdzorg. Dit bedrag is onttrokken aan de VAR. Via de meicirculaire hebben we u gemeld dat we over 2019 een extra incidenteel bedrag van € 430.000 ontvangen plus € 750.000 aan extra structurele middelen. Op dit moment verwachten we een resultaat over 2019 van €400.000 positief. Dit naar verwachting positieve resultaat zal weer worden toegevoegd aan de VAR.

Om meer grip te krijgen op de kostenontwikkeling binnen het sociaal domein zijn we aan de slag gegaan met de versterking van het voorliggend veld, een andere manier van werken sociaal domein breed, de oprichting van stichting Attenta en het ontwikkelen van de regierol van de gemeente (sturing en monitoring). Daarnaast is een nieuw inkoopproces voor Wmo en jeugdhulp per 1 januari 2020 in gang gezet. 

Er zijn echter nog steeds zorgen voor de toekomst, omdat we vooralsnog geen extra structurele middelen ontvangen van het rijk. De overgang van de functie Beschermd Wonen  en Maatschappelijke Opvang van centrumgemeente naar individuele gemeenten en de herziening/herverdeling van het gemeentefonds zijn ontwikkelingen waarvan de financiële gevolgen op dit moment nog niet zijn in te schatten. Dit monitoren we nauwgezet.

Septembercirculaire 2019

De uitkomsten van de circulaires van het rijk voor de gemeente fluctueren altijd. De raming van deze inkomsten in onze begroting wordt bepaald door de economische ontwikkeling, de ontwikkeling van de rijksuitgaven en ontwikkelingen rondom de systematiek voor het bepalen van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Daardoor is het maken van de raming complex en onzeker. De ontwikkelingen van de septembercirculaire 2019 zijn financieel vertaald in de begroting 2020. De uitkomst van de septembercirculaire 2019 is positief voor onze gemeente. Dit heeft geleid tot een structurele extra inkomst van € 225.000 in 2020 en van  € 140.000 in 2022.

Financiële uitgangspunten

Bij de behandeling van de voortgangsnota 2019 is een aantal belangrijke financiële uitgangspunten vastgesteld. Hieronder treft u de (geactualiseerde) financiële uitgangspunten aan:

1. Een sluitende begroting voor 2020 en een sluitende meerjarenbegroting 2021 – 2023.
2. De taakstellende bezuinigingen dienen voor de begrotingsjaren 2020 en 2021 concreet te worden ingevuld met bezuinigingsmaatregelen (lastenverlaging en/of inkomstenverhoging) op pijlerniveau, zodat voor die jaren steeds een sluitende begroting tot stand komt.
3. Bij het niet (kunnen) realiseren van een bezuinigingstaakstelling binnen een pijler dient bij voorkeur primair binnen dezelfde pijler een alternatief te worden gevonden. Indien dit niet mogelijk is, dan dient een alternatief te worden gevonden door integrale afweging binnen de totale pijlers (procesafspraak).
4. Tijdens het proces van opstellen van de beleidsplannen/voortgangsnota’s/sturingsmonitoren en de begrotingsvoorbereidingen beoordelen of een aanvullende bezuinigingstaakstelling noodzakelijk is.
5. Bij het opvoeren van nieuw beleid/nieuwe wensen dient dekking te worden aangeven voor hetzelfde begrotingsjaar. Of aangegeven dient te worden welk oud beleid plaats maakt voor het nieuwe.
6. Rijksregelingen worden uitgevoerd met rijksmiddelen, zonder ‘plus’: de decentralisaties in het sociaal domein (begeleiding (AWBZ/Wmo), Jeugdzorg en Participatiewet) zijn budgettair neutraal in de begroting verwerkt.
7. De toevoegingen in de algemene uitkering uit het gemeentefonds die we van de rijksoverheid ontvangen voor specifieke beleidsvelden/intensiveringen worden in principe niet omgezet in ‘stelposten’ voor de bedoelde beleidsterreinen/intensiveringen, tenzij…
8. Inkomstenontwikkeling: er wordt uitgegaan van een verhoging van de tarieven met het geldende inflatiepercentage (trendmatige verhoging) uit de meest recente circulaire. Uitzonderingen hierop zijn de OZB, toeristenbelasting en de tariefsverhogingen die onderdeel zijn van het bezuinigingstraject.
9. Doorgaan met het uitgangspunt gelijkblijvende totale lastendruk waarbij onderlinge uitwisseling tussen de gemeentelijke belastingen mogelijk is (de zogenaamde communicerende vaten).

Conclusie

Zoals gezegd is er sprake van een sluitende begroting 2020. Hier zijn we erg blij mee. Dit was en is namelijk geen vanzelfsprekendheid in de huidige tijd. Om ook toekomstig onze begroting structureel sluitend te houden, willen we graag met u kijken naar de wijze van begroten, waarmee we de (grote) landelijke ontwikkelingen het hoofd kunnen blijven bieden.

Aan uw raad wordt voorgesteld:

1. De ‘Financiële uitgangspunten’, zoals opgenomen in onderdeel ‘Ontwikkelingen en financiële uitgangspunten’, vast te stellen.
2. De inhoud van de onderdelen ‘Actuele financiële positie 2020-2023’, ‘VAR’, ‘Gemeentelijke lastendruk’ en’ uit ‘Ontwikkelingen en financiële uitgangspunten’ voor kennisgeving aan te nemen.
3. De beleidsbegroting 2020 vast te stellen door per pijler vast te stellen:
   1. 1. 1. De doelen (‘Wat willen we bereiken’);
         2. De activiteiten (‘Wat gaan we daarvoor doen’);
         3. Het totaal van de baten en lasten (‘Wat mag het kosten’).
4. Van de  financiële begroting en de meerjarenbegroting 2020-2023 de jaarschijf 2020 vast stellen en de overige jaarschijven  voor kennisgeving aannemen.
5. De ‘Bij 1^e begrotingswijziging 2020 beschikbaar te stellen budgetten’ vast te stellen.
6. In te stemmen met de voorgestelde resultaatbestemming. Het betreft een onttrekking van totaal € 101.000 aan de diverse reserves ten gunste van de exploitatie (zie van de Financiële begroting het onderdeel ‘Lasten en baten per pijler’).

 

8 oktober 2019

College van burgemeester en wethouders gemeente Aa en Hunze

 

Anno Wietze Hiemstra (burgemeester), Henk Heijerman , Bas Luinge, Co Lambert (wethouders),
Marleen Tent (gemeentesecretaris/ algemeen directeur).

 

de secretaris,                                    de burgemeester, 

         

mr. M. Tent                                         dhr. A.W. Hiemstra

Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Aa en Hunze in de

openbare vergadering van 7 november 2019.

 

Exclusief het 9^e financiële uitgangspunt: ‘Doorgaan met het uitgangspunt gelijkblijvende totale lastendruk waarbij onderlinge uitwisseling tussen de gemeentelijke belastingen mogelijk is (de zogenaamde communicerende vaten)’.

 

De griffier,                                                                  De voorzitter,

                               

Mr. E.P. van Corbach                                            Dhr. A.W. Hiemstra

De begroting 2020 en de meerjarenbegroting 2021-2023 zijn opgesteld aan de hand van de herijkte toekomstvisie 2015-2025, het collegeprogramma 2018-2022 en de voortgangsnota 2019.

Begrotingsvoorstel 2020

Begroting 2020
De begroting 2020 is in evenwicht.

Er is voor 2020 sprake van een incidenteel tekort van afgerond € 2,3 mln. Daarnaast is een bedrag  ad € 1,3 mln nodig voor het instellen van reserves voor dekking van de afschrijvingslasten van een aantal investeringen. In totaal is dus een bedrag ad € 3,6 miljoen benodigd aan incidentele middelen, die worden onttrokken aan de VAR.

Op grond van een beoordeling van de bestemmingsreserves vindt er in 2020 een overheveling van middelen plaats naar de VAR. Het gaat om € 4 mln vanuit de reserve grondbedrijf, €1,9 mln vanuit de reserve ‘Opbrengst verkoop aandelen Essent leningdeel’  en € 1,2 mln vanuit de reserve incidentele dekkingsmiddelen. In de Najaarsnota 2019 zal worden voorgesteld om deze € 1,2 mln vanuit de reserve incidentele dekkingsmiddelen aan de VAR toe te voegen. De totale toevoeging aan de VAR komt daarmee op € 7,1 mln.

Per saldo wordt daardoor in 2020 € 3,5 miljoen in de VAR wordt gestort (€ 7,1 mln stortingen minus  € 3,6 mln onttrekkingen).

Meerjarig
In de jaren 2020 t/m 2023 wordt in totaal een beslag op de VAR gelegd van in totaal € 7,5 mln. Door de overheveling vanuit andere reserves gedurende de periode van 2020 t/m 2023 van in totaal € 7,1 mln wordt de VAR daardoor € 0,4 mln lager .

	2020	2021	2022	2023			.
													,				,
STRUCTURELE MUTATIES
Saldo begroting voorafgaand jaar	557.000	1.000	-11.000	23.000
Mutaties t.o.v. saldo:
Collegeprogramma	-19.000	-3.000	-3.000	-3.000
Bezuinigingstraject	77.000	113.000	-	-
Invulling taakstelling	300.000	65.000	66.000	-
Prijsontwikkeling	-513.000	-732.000	-751.000	-769.000
Gemeentefonds	273.000	648.000	640.000	700.000
Overige mutaties	-23.000	-3.000	107.000	97.000
Mutaties na voortgangsnota 2019	-651.000	-100.000	-25.000	-35.000
Actueel begrotingssaldo (resultaat)	1.000	-11.000	23.000	13.000
INCIDENTELE MUTATIES
Lasten
Collegeprogramma	-1.429.000	-1.395.000	-1.189.000	-60.000
Gemeentefonds	-	-	-	-
Overige mutaties	-	-	-	-
Mutaties na voortgangsnota 2019	-902.000	-545.000	-545.000	-200.000
Totaal incidentele mutaties	-2.331.000	-1.940.000	-1.734.000	-260.000
Totaal	-2.330.000	-1.951.000	-1.711.000	-247.000
Wordt ten laste gebracht van:
VAR	3.479.000	-1.951.000	-1.711.000	-247.000
Overige reserves	-5.809.000	-	-	-

Bij dit onderdeel zijn de structurele lasten van het nieuwe beleid opgenomen die voortvloeien uit de herijkte strategische toekomstvisie, het collegeprogramma 2018-2022, de voortgangsnota 2019 en actuele ontwikkelingen.

Nr.	Pijler	Omschrijving beleidsvoornemen	2020	2021	2022	2023
		collegeprogramma
1	3	Bijdrage C&E Drentsche Aa	x
2	4	Herplant bomen	-2.640
3	4	Wegreconstructie ivm rioleringswerkzaamheden	-3.000	-3.000	-3.000	-3.000
4	5	Informatiebeleidsplan 2019-2022	-13.325
			-19.000	-3.000	-3.000	-3.000
		mutaties na voortgangsnota 2019
5	2	Werkplein Drentse Aa (WPDA)	-145.000
6	2	Veilig thuis Drenthe	-70.000
7	2	Attenta CAO	-169.000
8	3	Beschoeiing Grevelingskanaal				-34.500
9	4	Aanpassen watergang / duiker Nieuw Annerveen	x
10	4	Onkruidbestrijding op verhardingen		-100.000
11	4	Revitaliseren fietspaden	-3.560
12	4	Snelheid remmende maatregelen	-450
13	4	Lutkenend Gasselte	-1.250
14	4	Herinrichting dorpskern Grolloo	-1.250
15	4	Voorziening wegenonderhoud		pm
16	4	Voorgenomen restrictie EU infill kunstgrasvelden		pm
17	4	Aanpassen ruimteakoestiek 3 sporthallen en 1 sportzaal	x
18	5	Salarissen	-260.000
19	5	MJOP gebouwen duurzamer oppakken			-25.000
20	5	Aardgasloos maken gemeentehuis Gieten	x
			-651.000	-100.000	-25.000	-35.000
		Totaal	-669.000	-103.000	-28.000	-38.000

Ad 1.    Bijdrage C&E Drentsche Aa

Tot en met 2019 is de bijdrage aan IVN voor een medewerker communicatie en educatie in het Drentsche Aa-gebied gedekt uit het budget voor grote projecten. Met ingang van 2020 wordt de bijdrage structureel gedekt uit dit budget.

Ad 2.    Herplant bomen

Voor achterstallig bomenonderhoud is eerder een bedrag beschikbaar gesteld van in totaal € 1.500.000. In deze berekening zijn geen kosten voor herplant van bomen meegenomen. Inmiddels is achterstallig onderhoud uitgevoerd voor herplant in 3 van de 4 deelgebieden. Hiervoor is 3 x € 88.000 per deelgebied beschikbaar gesteld. Voor deelgebied 4 is eenzelfde bedrag nodig. De extra structurele kapitaallast is € 2.640.

Ad 3.    Wegconstructie i.v.m. rioleringswerkzaamheden

In het Gemeentelijk RioleringsPlan (GRP) is voorzien dat de riolering vervangen wordt. In het algemeen gaat dit soort werken gepaard met reconstructie van de weginrichting. Op basis van het GRP worden uit het rioolaandeel slechts de aanleg van de leiding en het herstel van de opgebroken sleuf bekostigd. Het wegenaandeel zit, afhankelijk van onderhoudstoestand, in het wegenonderhoudsprogramma en voorziet slechts in onderhoud van de bestaande verharding en niet in een algehele reconstructie. De extra kosten die gepaard gaan met de reconstructie werden geraamd op € 100.000 per jaar. De bijbehorende structurele last is €3.000.

Ad 4.    Informatiebeleidsplan 2019-2022

Het betreft investeringen uit het informatiebeleidsplan 2019 – 2022. Het totale investeringsbedrag voor deze gehele periode bedraagt € 340.000, de bijbehorende kapitaallasten bedragen in totaliteit € 76.000. Voor  2020 gaat het om een investering van € 65.000 met een kapitaallast van € 13.325.

Ad 5.     Werkplein Drentse Aa (WPDA)

Betreft een hogere bijdrage van € 145.000 voor bedrijfsvoering, o.a. onontkoombare kosten personeel en vervallen bonus Alescon. Hierover heeft besluitvorming plaats gevonden in de raad van 27 juni jl.

Ad 6.    Veilig thuis Drenthe

Veilig Thuis is er voor advies, hulp en ondersteuning rond huiselijk geweld en kindermishandeling. Veilig thuis Drenthe is onderdeel van de GGD. Het betreft de aanscherping van regelgeving vanuit het ministerie van justitie. De structurele kosten bedragen € 70.000. Er is geen compensatie vanuit de Algemene Uitkering. Hierover heeft besluitvorming plaats gevonden in de raad van 27 juni jl.

Ad 7.    Attenta CAO

Op de budgetten in het Sociaal domein zit geen trendmatige verhoging i.v.m. de 1 op 1 relatie met de rijksbijdrage. Met ingang van 2019 wordt een bijdrage betaald aan Attenta. Dit is een inkomensoverdracht die in principe verhoogd wordt met de trend. De door Attenta ingediende begroting sluit niet met de gemeentelijke bijdrage. Er zijn hogere kosten voor de Cao stijging, kosten voor ziektevervanging en een aantal bedrijfsvoeringsaangelegenheden. Dit betreffen allemaal autonome ontwikkelingen. Het gaat om een structureel bedrag van € 169.000.

Ad 8.    Beschoeiing Grevelingskanaal

Conform het meerjarenonderhoudsplan van het Grevelingskanaal moet de beschoeiing worden vervangen in 2023 voor een investeringsbedrag van € 900.000. Bij een afschrijvingstermijn van 30 jaar bedraagt de kapitaallast €34.500. Voor 2024 staat een investering van €1.044.000 gepland, dit jaar valt buiten de meerjarenbegroting.

Ad 9.  Aanpassen watergang / duiker Nieuw Annerveen

Dorpsbelangen Spijkerboor/Annerveen heeft aangegeven dat er een onveilige situatie is bij een watergang in Nieuw Annerveen. Deze situatie kan opgelost worden door in de watergang een put te metselen en de overige watergang te dempen. Hierover is nog overleg nodig met het Waterschap. Het benodigde bedrag van € 15.000 komt in het vervangingsschema riolering en ten laste van de rioolheffing.

Ad 10.  Onkruidbestrijding op verharding

Vanaf 2021 is er structureel € 100.000 nodig bovenop het huidige budget. Dit wordt veroorzaakt doordat chemische onkruidbestrijding is verboden. Alternatieve methoden kosten meer energie en tijd en zijn daardoor duurder.

Ad 11.  Revitaliseren Fietspaden

De provincie Drenthe heeft als doelstelling om Drenthe fietsprovincie nummer één te laten blijven. In het kader hiervan wil de gemeente bestaande fietspaden revitaliseren. Het betreft de volgende fietspaden:

• traject Anloo – Eext. Investeringsbedrag € 176.000, bijbehorende kapitaallasten € 5.280.
• traject Bosweg – Anloo. Investeringsbedrag € 121.000, bijbehorende kapitaallasten € 3.630.
• fietspad Balloërveld. Investeringsbedrag € 400.000, bijbehorende kapitaallasten € 12.000.
• fietspad Grolloërwal. Investeringsbedrag € 15.000, bijbehorende kapitaallasten € 450

In de bedragen is (nog) geen rekening gehouden met eventuele provinciale subsidie. De hoogte van de subsidie bedraagt maximaal 1/3 van de gemeentelijke bijdrage.

Het totaal van de kapitaallasten is € 21.360 verdeeld in een deel rente van € 3.560 en een deel afschrijving van € 17.800. Het afschrijvingsdeel wordt jaarlijks gedekt uit de in te stellen reserves dekking kapitaallasten. Om deze reserves te vormen wordt een bedrag onttrokken uit de VAR van het totale investeringsbedrag van in totaal € 712.000.

Ad 12.  Snelheid remmende maatregelen

Betreft een 2-tal projecten:

Zuidlaarderweg te Annen

Uit snelheidsmetingen is gebleken dat zowel op het deel binnen de bebouwde kom als buiten de bebouwde kom sprake is van een hogere snelheid van het passerende autoverkeer dan gewenst. Het voorstel is om op een drietal locaties op dit traject snelheid remmende maatregelen te treffen. Ten eerste bij het bebouwingscluster buiten de bebouwde kom, ten tweede bij de entree van de bebouwde kom en tot slot bij de aansluiting van het bouwplan Fidder-locatie op de Zuidlaarderweg. Kosten € 110.000. Voor het project is BDU subsidie aangevraagd. De verwachte bijdrage is 50%. Gemeentelijk aandeel € 55.000.

Het totaal van de kapitaallasten is € 2.475 verdeeld in een deel rente van € 275 en een deel afschrijving van € 2.000. Het afschrijvingsdeel wordt jaarlijks gedekt uit de in te stellen reserve dekking kapitaallasten. Om deze reserve te vormen wordt een bedrag onttrokken uit de VAR van het investeringsbedrag van € 55.000.

Spekstoep te Gieten

Ter hoogte van de aansluiting van de Oude Groningerweg en de Ambachtstraat is de natuurlijke overgang 30 km/uur-zone. Het voorstel is daarom om de zone uit te breiden naar dit punt en de inrichting daar met een langgerekt plateau bij aan te laten sluiten. Ter hoogte van de fietsoversteek bij de Zwartel zal een snelheid remmend attentievlak worden toegepast. Kosten € 70.000. Voor het project is BDU subsidie aangevraagd. De verwachte bijdrage is 50%. Gemeentelijk aandeel € 35.000. Het totaal van de kapitaallasten is € 1.575 verdeeld in een deel rente van € 175 en een deel afschrijving van € 1.400. Het afschrijvingsdeel wordt jaarlijks gedekt uit de in te stellen reserve dekking kapitaallasten. Om deze reserve te vormen wordt een bedrag onttrokken uit de VAR van het investeringsbedrag van € 35.000.

Ad 13.  Lutkenend Gasselte

Lutkenend is een van de oudste straatjes in Gasselte. De asfaltverharding geeft niet de sfeer van een oud dorpsstraatje. Een rijbaan bestaande uit een straatbaksteen in waalformaat geeft deze uitstraling meer. Bovendien hebben klinkers een snelheidsremmend effect. We kunnen dit combineren met het aanpakken van de wateroverlast die daar herhaaldelijk ontstaat. De vervanging van asfalt door gebakken klinkers vergt een investering van € 250.000 met een afschrijvingstermijn van 40 jaar.  De  kapitaallasten zijn € 7.500 verdeeld in een deel rente van € 1.250 en een deel afschrijving van € 6.250. Het afschrijvingsdeel wordt jaarlijks gedekt uit een in de stellen reserve dekking kapitaallasten. Om deze reserve te vormen wordt een bedrag onttrokken uit de VAR ter hoogte van het  investeringsbedrag van € 250.000.

Ad 14.  Herinrichting dorpskern Grolloo

In de begroting is voor het wegendeel in de dorpskern van Grolloo een bedrag van € 628.700  gereserveerd voor de vervanging van de riolering en de herinrichting van het gebied. Dit bedrag is niet toereikend voor de herinrichting. Voor het rioleringsdeel is een bedrag van € 604.000 beschikbaar. Met name door de marktwerking is een extra bedrag nodig van € 250.000, de bijbehorende kapitaallast bedraagt € 7.500. Verdeeld in een deel rente van € 1.250 en een deel afschrijving van € 6.250. Het afschrijvingsdeel wordt jaarlijks gedekt uit een in de stellen reserve dekking kapitaallasten. Om deze reserve te vormen wordt een bedrag onttrokken uit de VAR ter hoogte van het  investeringsbedrag van € 250.000. Afhankelijk van eventuele BDU-subsidie van de provincie kan dit bedrag lager worden.

Ad 15.  Voorziening wegenonderhoud

In de afgelopen planperiode (2016-2020) hebben we de structurele storting met een bedrag van € 120.000 naar beneden kunnen bijstellen. De eerste berekening van de planperiode 2021-2025 laat zien dat het budget niet meer toereikend is om het vastgestelde onderhoudsniveau Basis (onderkant verantwoord wegbeheer volgens de CROW) te handhaven. Omdat het een inschatting is, wordt de raming vooralsnog als ‘pm’ opgenomen.

Ad 16.  Voorgenomen restrictie EU infill kunstgrasvelden

De restrictie heeft tot  doel om de verspreiding van microplastics in het milieu terug te dringen. Rubber- en synthetische infill dat wordt toegevoegd aan kunstgrasvelden (hoofdzakelijk voor voetbal) valt ook onder de reikwijdte van de voorgenomen restrictie. Een restrictie of verbod kan ingrijpende gevolgen hebben voor veel infill-kunstgrasvelden in Nederland. In het voor sport én gemeenten meest ongunstige scenario wordt vanaf 2022 het gebruik van synthetische infill aan banden gelegd. Bestaande velden kunnen daardoor niet meer worden aangevuld en uiteindelijk niet meer worden gebruikt. In onze gemeente betreft dit alleen de velden in Annen en Rolde.

Ad 17.  Aanpassen ruimteakoestiek 3 sporthallen en 1 sportzaal

Om te voldoen aan de nieuwe normen voor ruimteakoestiek in overdekte sportaccommodaties moeten er in deze accommodaties aanvullende voorzieningen worden getroffen om de nagalmtijd te verlagen. Investeringsbedrag €25.000 per accommodatie. In totaal € 100.000. De bijbehorende kapitaallast voor de 4 accommodaties bedragen in totaal € 4.500. De kapitaallasten worden gedekt uit het exploitatiebudget sportaccommodaties algemeen.

Ad 18.  Salarissen

Volgens de systematiek van het taakstellend personeelsbudget wordt het loonbudget maximaal verhoogd met de compensatie prijsstijging van de algemene uitkering. Wij hebben het loonbudget in 2020 conform de systematiek verhoogd met een prijsstijging van 2,6%, ofwel € 336.000. In 2019 was dat € 324.000. Totaal voor beide jaren bedraagt dit € 660.000. 
Als gevolg van de nieuw afgesloten Cao, de stijging van met name de pensioenpremie en de periodieke verhogingen, is de werkelijk verwachte loonsom fors hoger en komt uit op totaal € 920.000. Dit betekent een tekort van €260.000 ten opzichte van de compensatie prijsstijging  dat we niet kunnen oplossen binnen het taakstellend personeelsbudget. Om het tekort te kunnen dekken is de prijsontwikkeling op personeel  van derden, goederen en diensten en energie op 0% gezet.

Ad 19. Meerjaren Onderhoudsprogramma Gebouwen( MJOP) gebouwen duurzamer oppakken

In het M(eer)J(aren)O(onderhouds)Programma van onze gemeentelijke gebouwen wordt nagenoeg nog geen rekening gehouden met het duurzamer uitvoeren van onderhoud en het terugdringen van de CO2 uitstoot. De komende jaren kan en zal hier meer aandacht aan moeten worden besteed. Te denken valt aan extra isolerende maatregelen, LED verlichting, luchtbehandeling met warmterugwinning. Bij het actualiseren van het MJOP in 2021 hier mee starten door de jaarlijkse storting voor het groot onderhoud vanaf 2022 met € 25.000 te verhogen

Ad 20.  Aardgasloos maken gemeentehuis Gieten

De komende jaren zullen we bij de vervanging van traditioneel gestookte aardgasketels moeten kijken naar alternatieve energiebronnen. Te denken valt dan aan luchtwarmtepompen al of niet in combinatie met Warmte en kou Opslag (WKO) in de bodem. Bestaande verwarmingssystemen in de gebouwen zullen hierbij aangepast moeten worden laaggestookte systemen. Dit gaan we in de komende periode verkennen.

Bij dit onderdeel zijn de incidentele lasten van het nieuwe beleid weergegeven die voortvloeien uit de herijkte strategische toekomstvisie, het collegeprogramma 2018-2022, de voortgangsnota 2019 en actuele ontwikkelingen.

Nr.	Pijler	Omschrijving beleidsvoornemen	2020	2021	2022	2023
		Voortgangsnota 2019
1	1	Sponsoring	-15.000	-15.000	-15.000
2	2	VVE (Voor- en vroegschoolse educatie)	-50.000
3	2	JOGG		-10.000
4	2	Samen maak je de route - leerbudget		-20.000	-10.000	-10.000
5	2	Preventie, versterking voorliggend veld en impuls leefbaarheid & mobiliteit	-240.000	-240.000	-240.000
6	2	Experimenteren in het Sociaal Domein		-15.000	-15.000	-15.000
7	2	Versterking armoede- en schuldenbeleid	x	x
8	2	IVN Natuur en Milieu educatie	-9.000	-9.000	-9.000
9	2	Inclusief beleid	-5.000	-5.000	-5.000
10	3	Toekomst vakantieparken	-300.000	-300.000	-300.000
11	4	Verkeers- en vervoersmaatregelen	-35.000	-35.000	-35.000	-35.000
12	4	Continuering cultuurbeleid	-50.000
13	4	Ecologisch bermbeheer	-50.000
14	4	Schadelijke bermplanten	-86.000	-86.000
15	4	Knelpunten in de openbare ruimte	-100.000	-100.000	-100.000
16	4	Duurzaamheid en Energietransitie	-250.000	-250.000	-250.000
17	4	Steenuil	-10.000	-10.000	-10.000
18	5	Informatiebeleidsplan 2016-2020	-29.000
19	5	Programma plannning & control / omgevingswet	-200.000	-300.000	-200.000
			-1.429.000	-1.395.000	-1.189.000	-60.000
		mutaties na voortgangsnota 2019
		Autonome ontwikkelingen
20	1	Regio Deal	-205.000	-205.000	-205.000
21	2	Werkplein Drentsche Aa (WPDA)	-30.000
22	2	Attenta overig	-150.000
23	4	Afwaardering Spijkerboorsdijk / Molenwijk	-50.000
24	4	Bomenonderhoud	-200.000	-200.000	-200.000	-200.000
25	4	De Boerhoorn afboeken boekwaarde	-30.000
26	5	Nieuwe berekening WOZ waarde	-97.000
		Nieuw beleidswensen
27	4	Recreatie en Toerisme		pm	pm	pm
28	4	Komgrenzen inrichten	-40.000	-40.000	-40.000
29	4	Aanbrengen graskeien	-100.000	-100.000	-100.000
		Reserves
30	5	Opbrengst verkoop aandelen Essent leningdeel	x
31	div	Reserve incidentele dekkingsmiddelen	x
32	div	Reserve grondbedrijf	x
			-902.000	-545.000	-545.000	-200.000
		Totaal	-2.331.000	-1.940.000	-1.734.000	-260.000

Ad 1.    Sponsoring

We willen in deze bestuursperiode meer initiatieven gaan faciliteren/stimuleren en gaan daarom meer doen aan sponsoring. Tot en met 2022 wordt jaarlijks een bedrag van € 15.000 voorgesteld.

Ad 2.    VVE (Voor- en vroegschoolse educatie)

De gemeente heeft tot doel dat alle peuters gaan deelnemen aan een voorschoolse voorziening. Daarbij hebben we de financiële verantwoordelijkheid voor de bekostiging van het aanbod voor de peuters die niet in aanmerking komen voor de kinderopvangtoeslag. Tot op heden hebben we nog niet alle peuters bereikt en passen de kosten binnen de beschikbare middelen. Inmiddels is de bekostigingssystematiek vanuit het Rijk gewijzigd, moet het aanbod van voorschoolse educatie vergroot worden van 10 naar 16 uur per week en moet de kwaliteit van de voorschoolse educatie worden gestimuleerd door de inzet van meer hbo-geschoold personeel. Deze drie ontwikkelingen maken dat het budget vanaf 2019 niet meer toereikend is. Naar de huidige inzichten verwachten we een extra budget benodigd te hebben van € 50.000 voor 2020. VVE speelt een belangrijke rol in de vroegsignalering. We zetten daarom in op het versterken van de VVE.

Ad 3.    JOGG

Doel van het JOGG is streven naar een samenleving waarin alle kinderen en jongeren wonen, leren, recreëren en werken in een omgeving waarin een gezonde levensstijl de normaalste zaak van de wereld is. De Middelen zijn nodig om het JOGG in 2021 te borgen.

Ad 4.    Samen maak je de route - leerbudget

De veranderopgave in het sociaal domein geldt voor zowel medewerkers van de gemeente als voor medewerkers en vrijwilligers van de organisaties met wie wij samen werken. We organiseren daarom een training voor de gemeente, aanbieders, voorliggend veld, inwoners etc. doel van de training is om de gedachte achter ‘Samen maak je de route!’ breed uit te dragen, te laten verinnerlijken en eigenaarschap te creëren bij alle spelers in het sociaal domein. Een gezamenlijke werkwijze dient een gezamenlijk belang. Voor 2021 gaat het om een bedrag van € 20.000. Daarna is voor 2022 en 2023 een bedrag van € 10.000 per jaar nodig.

Ad 5.    Preventie sociaal domein, versterking voorliggend veld en impuls leefbaarheid & mobiliteit

Op verschillende onderdelen willen we meer gaan inzetten op preventie en de versterking van het voorliggend veld (ontwikkelopdracht sociaal domein). Op termijn moeten deze initiatieven bijdragen aan:

• het omlaag brengen van de gemiddelde zorgkosten per inwoner
• Versterken van het vrijwilligerswerk (er wordt steeds meer een beroep op hen gedaan)
• Impuls van de leefbaarheid en de mobiliteit:

Hierbij denken we aan:

• • • Praktijk Ondersteuners Huisartsen Jeugd
    • Versterking vrijwilligersondersteuning
    • Doorontwikkeling Sociale huiskamer
    • Automaatje
    • Dorpsondersteuning Grolloo
    • Dorpsondersteuning Gasselternijveen
    • Continuering Sociale huiskamer Gasselternijveen

Daarnaast zijn er ontwikkelingen die we nu nog niet kunnen voorzien, maar waar we wel op willen kunnen inspringen, daarvoor is het van belang dat er ook geld is om te experimenteren. ‘Samen maak je de route!’ en de daaruit voortvloeiende sturingsfilosofie vragen ook een andere manier van werken van bestuur en organisatie. Samen met onze inwoners, haar omgeving, stichting Attenta, voorliggend veld en aanbieders gaan we werken vanuit de nieuwe aanpak waarin gelijkwaardigheid en eigenaarschap, gebiedsgericht werken, meedoen en preventie, handelingsvrijheid en kaders, integraal en ontschotten centraal staan. We gaan samen met inwoners en partners ontdekken wat nodig is, hierbij spelen we in op signalen en behoeften vanuit de samenleving. Daar waar zich kansen voordoen die de doorontwikkeling verder aanjagen, pakken we ze. We stellen een budget beschikbaar om de transformatie te versnellen. We zetten hiermee in op versterking van het voorliggend veld, preventief werken en vroegsignalering. Om in te kunnen spelen op kansen die zich voordoen stellen we experimenteerbudget beschikbaar. Deze kunnen we bijv. inzetten voor praktijkondersteuners Huisartsen Jeugd, versterken van vrijwilligersondersteuning, doorontwikkeling sociale huiskamer, Automaatje. Maar ook voor nieuwe initiatieven die bijdragen aan het versnellen van de transformatie. Voor de jaren 2020 t/m 2022 hebben we een bedrag nodig van € 240.000 per jaar.

Ad 6.    Experimenteren in het sociaal domein

Om anders te leren denken, doen en organiseren binnen het sociaal domein willen we nog op andere manieren maatschappelijke opgaven oppakken. Hiervoor is experimenteer budget nodig. Er wordt voor de periode 2021 t/m 2023 een budget gevraagd van € 15.000 per jaar.

Ad 7.    Versterking armoede- en schuldenbeleid

Voorbeeld van preventief werken/vroeg signaleren. Belangrijk om hierop te investeren. Ter versterking van het gemeentelijke armoede- en schuldenbeleid ontvangen we incidenteel voor drie jaar extra middelen uit een decentralisatie-uitkering, voor het laatst in 2021. Deze middelen zetten we incidenteel in voor vroegsignalering bij schulden en andere activiteiten.

Ad 8.    IVN Natuur en Milieu educatie

Het aanbieden van Natuur en Milieu educatie is primair een taak van het onderwijs, in de overgangsfase stellen we als gemeente middelen beschikbaar. Het IVN Scholennetwerk verzorgt al sinds vele jaren speciaal op primair onderwijs afgestemde lespakketten samen die met veel enthousiasme door de scholen worden gebruikt. We hebben een 4-jarig contract met het IVN voor de jaren 2019 t/m 2022. Jaarlijks gaat het om een bedrag van € 9.000. Het is wenselijk om de cofinanciering die met Stichting PrimAh is ingezet te continueren.

Ad 9.    Inclusief beleid

Een inclusieve samenleving is een voorwaarde voor participatie. In 2016 heeft Nederland het VN-Verdrag inzake rechten van personen met een handicap geratificeerd. De uitgangspunten van het VN-verdrag raken het gemeentelijke beleid. Én vragen om een andere aanpak van inspraak en ontwikkeling van beleid voor inwoners met een beperking. We willen hier ook een link maken met de Global Goals. De Adviesraad Sociaal Domein heeft meerdere keren aandacht voor dit onderwerp gevraagd. De middelen zijn bedoeld om inzicht te krijgen in welke acties verplicht en welke acties wenselijk zijn om vervolgens tot een plan van aanpak te komen. De acties kunnen onderdeel zijn van het experimenteerbudget. Voor 2020, 2021 en 2022 gaat het om een bedrag van € 5.000 per jaar.

Ad 10. Toekomst vakantieparken

We hebben een forse opgave t.a.v. de toekomst van de vakantieparken en solitaire woningen in onze gemeente. Op basis van de analyse die we per park hebben uitgevoerd en de Strategienota Toekomst Vakantieparken Aa en Hunze zetten we in 2020 verder in op de volgende sporen:

• Vitaliseringsopgave: Vitale parken die zelf hun rol ook pakken worden door ons ondersteund bij het handhaven op permanente bewoning. Ondertussen blijven we met de parken in gesprek en faciliteren we de samenwerking tussen de parken en ondernemers.
• Herstructureringsopgave: er lopen reeds trajecten met drie pilotparken. Deze trajecten zijn gericht op het onderzoeken van de mogelijkheden tot transformatie van deze parken naar wonen. Deze trajecten zetten we voort. Na afronding van deze trajecten wordt bekeken welke capaciteit beschikbaar is voor het oppakken van nieuwe transformatietrajecten en hoeveel trajecten per periode er opgepakt kunnen worden.
• Sociale opgave: er is een aantal parken waar voor ons een sociale opgave ligt. Per periode nemen we de regie op de toekomst van en de situatie op één van deze parken. Urgentie bepaalt hierin onze prioritering.

We zetten gelijktijdig in op deze drie sporen. Hiermee hopen we per spoor een vliegwieleffect te creëren voor de parken die ook in deze categorie vallen. Onze capaciteit en middelen zijn echter beperkt, daarom prioriteren we in de uitvoering. 

Naast onze lokale aanpak loopt ook het Drentse programma ‘Vitale Vakantieparken’ door in 2020. Binnen het Drentse programma delen we kennis en ervaring. Het Drentse programma gebruiken we als richtinggevend kader voor onze lokale aanpak. Voorgesteld budget € 300.000 per jaar tijdens deze bestuursperiode

Ad 11.  Verkeers- en vervoersmaatregelen

Er wordt uitgegaan van een investeringsbedrag van € 35.000 per jaar voor verkeersveiligheid. De uitvoering van verkeersveiligheidsmaatregelen zal zo veel mogelijk tegelijk met reconstructiewerkzaamheden plaatsvinden. Voor de uitvoering van diverse projecten hebben de gemeente en de provincie een convenant met elkaar gesloten. Hierbij geeft de gemeente aan welke projecten er zullen worden uitgevoerd en zal er worden gekeken welk project voor BDU-subsidie in aanmerking komt. Diverse projecten vanuit de provincie en de gemeente zullen met elkaar worden afgestemd.

Ad 12.  Continuering cultuurbeleid

Vanuit de vaststelling van de cultuurnota in november 2016 is voorgesteld om vanaf 2017, gedurende 4 jaar € 50.000 per jaar beschikbaar te stellen. 2020 is het laatste jaar. Er wordt uitgegaan van continuering van het huidige beleid. Betreft jaarlijkse bijdragen voor Huus van de Taol, Ondersteuning muziekverenigingen en ondersteuning culturele activiteiten. Voor de jaren 2021 en verder zullen we met een voorstel voor nieuw beleid komen.

Ad 13. Ecologisch bermbeheer

We gaan de pilot ecologisch bermbeheer versneld uitvoeren. Hangende de uitkomsten van de pilot investeren we extra in het ecologische bermbeheer. De bermen (buiten de kom) van de wegen tussen de gemeentegrens bij Gasteren en Annerveenschekanaal en de wegen tussen (rondje) Geelbroek en Eleveld zullen de komende 5 jaar ecologisch worden beheerd. Om het effect van het ecologisch bermbeheer in beeld te krijgen, is voorafgaand aan de maaiwerkzaamheden een vegetatiekartering uitgevoerd. Dit zal na 5 jaar maaien in de tweede helft van mei 2023 worden herhaald om het verschil in bloemen- en soortenrijkdom te bepalen. Het ecologisch bermbeheer draagt bij aan het verhogen van de biodiversiteit. De verwachting is dat er dan meer vlinders en bijen in de bermen voorkomen.

Ad 14.  Schadelijke bermplanten

We zoeken naar betere en goedkopere manieren voor de bestrijding van schadelijke bermplanten. Bijvoorbeeld door in navolging van onze buurgemeente varkens in te zetten voor de bestrijding van schadelijke bermplanten. De beleidsnota ‘schadelijke bermplanten’ adviseert voor de bestrijding van schadelijke bermplanten gedurende een periode van 10 jaar € 86.000 per jaar beschikbaar te stellen en dit budget in te zetten voor: lokale intensivering van de maaifrequentie in het buitengebied, wijziging van het grootonderhoud van bermen en het informeren van de bevolking. In eerste instantie is gekozen om incidentele middelen beschikbaar te stellen: € 86.000 voor de periode 2019 t/m 2021 en daarna de bestrijding van de schadelijke bermplanten te evalueren, alvorens dit onderwerp structureel te verwerken in de begroting.

Ad 15. Knelpunten in de openbare ruimte

In overleg met onze inwoners, dorpen komen met regelmaat vragen en wensen voor op het gebied aanpassingen van de openbare ruimte zoals het opvullen van gaten, losliggende stoeptegels. Als reguliere budgetten geen ruimte laten, zetten we het knelpuntenbudget in zodat we samen met onze inwoners vlot kunnen inspelen op dit soort situaties. In eerste instantie denken we € 100.000 per jaar nodig te hebben in deze bestuursperiode.

Ad 16. Duurzaamheid en Energietransitie

De energietransitie gaat de komende jaren meer en meer vorm krijgen. De gemeente wil initiatieven ondersteunen en projecten initiëren die een duurzame insteek hebben. Gedacht kan worden aan ideeën op het gebied van energiebesparing en - opwek, duurzame mobiliteit, Maatschappelijk Verantwoord Inkopen of bewustwording. Hierbij wordt nadrukkelijk de medewerking gezocht met de samenleving. Voor 2020 t/m 2022 is jaarlijks een bedrag van € 250.000 opgenomen. In totaal € 750.000.

Ad 17.  Steenuil

De gemeente wil particulieren en agrariërs in het buitengebied stimuleren om erven steenuilvriendelijk te maken door de werkzaamheden van de steenuilwerkgroepen in Aa en Hunze financieel te ondersteunen en bij te dragen aan het project “Steenuilen Aa & Hunze onder pannen” van Landschapsbeheer Drenthe. De steenuilenwerkgroepen in Aa en Hunze plaatsen, onderhouden en vervangen nestkasten voor steenuilen. Tot en met 2022 is een bedrag van € 10.000 per jaar opgenomen.

Ad 18.  Informatiebeleidsplan 2019-2022

Uit het externe onderzoek “Effecten Digitalisering” blijkt dat verdergaande digitalisering de komende jaren noodzakelijk is. Een goede informatiehuishouding is onontbeerlijk voor de samenwerking in regionaal- en/of ander verband. Belangrijke keuzes dienen te worden gemaakt over een regionale ICT samenwerking met Assen en Tynaarlo. Het Informatiebeleidsplan (IBP) is aangepast aan de nieuwe veranderende omstandigheden. Informatiebeveiliging zal de komende jaren overigens ook bijzondere prioriteit krijgen.

Het gaat in 2020 vooralsnog om € 29.000. In het IBP is dit bedrag bestemd voor ontwikkelingen binnen SDA (Samenwerking Drentse Aa) en het Sociaal Domein.

Ad 19. Invoering Omgevingswet (doorontwikkeling op programma AndersOmDoen)

De Invoering van de Omgevingswet (1 januari 2021) is de eerste belangrijke stap in de complete stelselherziening omgevingsrecht die rond 2030 zal zijn voltooid.
Die stelselherziening is omvangrijk en ook binnen Aa en Hunze moet daarvoor nog veel gebeuren. De grote veranderopgave in het fysieke domein sluit gelukkig goed aan bij de ontwikkelingen die binnen Aa en Hunze de afgelopen jaren al in gang zijn gezet, ook op het gebied van houding en gedrag. In 2019 is gestart met de veranderopgave op het gebied van planning en control, die aansluit bij de veranderende samenleving. Naast een andere werkwijze, betekent dit ook een verandering in instrumentarium dat ondersteunend is aan deze andere wijze van sturen.  

Voor de bepaling van de invoeringsstrategie is als uitgangspunt gekozen: “Vernieuwend naar een optimale dienstverlening”.

Voor het project Invoering Omgevingswet wordt in 2020  een budget geraamd van  € 200.000. Voor 2021 en 2022 is respectievelijk € 300.000 en € 200.000 opgenomen. Dit is nodig voor de werkzaamheden tot 1 januari 2021.Niemand kan echter nu nog duidelijk maken wat de kosten zullen zijn voor de gehele stelselherziening Omgevingswet in Aa en Hunze (2029). Een eerste verkenning d.m.v. het digitaal dialoogmodel VNG laat voor onze gemeente een geschat bedrag aan invoeringskosten zien dat het bedrag van € 2 mln. overstijgt. Naar verwachting zal dit bedrag kunnen dalen nu langzamerhand meer informatie en ervaringscijfers bekend worden. We zullen gaandeweg meer inzicht krijgen in de te verwachten kosten. Daarbij wordt nog opgemerkt dat bij de totale invoeringskosten voor de stelselherziening in Aa en Hunze ook worden begrepen de kosten voor een Omgevingsvisie die voor 2024 moet worden vastgesteld.

Ad 20.  Regio Deal

De Regio Deal loopt van  2019 t/m 2022 met een jaarlijkse bijdrage van € 204.717, in totaal € 818.868. Het gaat hier om een autonome ontwikkeling. In de raad van 6 juli jl. is besloten dat de dekking uit bestaande budgetten moet komen. De bestemmingsreserves zijn beoordeeld op hun actualiteit en daarbij is geconcludeerd dat deze bedragen niet meer nodig zijn voor het doel waarvoor ze bestemd waren.

Ad 21. Werkplein Drentse Aa (WPDA)

Bijdrage voor frictiekosten samenvoeging Alescon. Het betreft een autonome ontwikkeling, omdat hierover besluitvorming heeft plaats gevonden in de raad van 27 juni jl.

Ad 22.  Attenta overig

De door Attenta ingediende begroting sluit niet met de gemeentelijke bijdrage. Naast de noodzakelijke verhoging van de subsidie met € 169.000, wordt ook een extra bedrag van € 150.000 gevraagd voor incidentele kosten. Deze kosten hebben te maken met personele inzet, met name om stappen te maken die bijdragen aan de transformatie (preventie-ontwikkelaar en regisseursmodel) en de bereikbaarheid (front office).

Ad 23.  Afwaardering Spijkerboorsdijk / Molenwijk

Het traject Spijkerboorsdijk/Molenwijk vanuit Annen tot aan de grens bij Annerveenschekanaal wordt in verkeersfunctie afgewaardeerd. De maatregelen die daarbij getroffen worden zijn onder andere het treffen van snelheidsremmende maatregelen bij kruispunten en entrees van de bebouwde kom. Ook zal de wegmarkering worden aangepast. Kosten € 50.000.

Ad 24.  Bomenonderhoud

Om de individueel te beheren bomen van de gemeente structureel te onderhouden is naast de inzet van de eigen organisatie de inzet van een aannemer noodzakelijk. Om dit te bekostigen is een verruiming van het huidige beschikbare budget noodzakelijk. Hiervoor vragen we aanvullende middelen in deze begroting, te weten € 200.000 per jaar.

Ad 25.  De Boerhoorn afboeken boekwaarde

De Boerhoorn wordt gedeeltelijk gesloopt. Voor het afboeken van de boekwaarde is incidenteel € 160.000 nodig. De grondverkoop aan het gezondheidscentrum bedraagt naar verwachting € 130.000. Incidenteel is per saldo € 30.000 extra nodig.

Ad 26.  Nieuwe berekening WOZ waarde

De WOZ waarde wordt straks bepaald op basis van m2 oppervlakte van de woning i.p.v. m3 inhoud. Hiervoor moet bij alle panden de m2 berekend worden en ingevoerd. Het gaat om een verplichte rijksregeling. Het opgenomen bedrag betreft een inschatting.

Ad 27.  Recreatie en toerisme

Het beleidsplan voor Recreatie en toerisme loopt eind  2019 af.  De komende tijd gaan we aan de slag met een nieuw beleidsplan voor de komende jaren. Uiteraard zullen daar nieuwe beleidswensen in opgenomen worden, maar welke dat zijn en welke bedragen daarmee gemoeid zijn is op dit moment nog niet bekend.

Ad 28.  Komgrenzen inrichten

Het betreft de uitvoering van het  GVVP. De komgrenzen worden ingericht conform duurzaam veilig.

Ad 29.  Aanbrengen graskeien

Het betreft aanbrengen van graskeien langs wegen in het buitengebied.

Ad 30.  Opbrengst verkoop aandelen Essent

Deze reserve stond tegenover een uitstaande lening. Deze lening is inmiddels afgelost, dus de reserve is niet meer nodig als zekerheidstelling. Voorgesteld wordt om het totaal van de reserve van afgerond € 1,9 miljoen toe te voegen aan de VAR.

Ad 31.  Reserve incidentele dekkingsmiddelen

De reserve incidentele dekkingsmiddelen is opnieuw beoordeeld. Bij de reserve incidentele dekkingsmiddelen is als vertrekpunt gekozen of hier een (harde) verplichting tegenover stond. In veel situaties is dat het geval. Vervolgens is het realisme van vrijval beoordeeld in het licht van de uitvoering van het collegeprogramma. Dit heeft geleid tot een voorstel voor vrijval ter gunste van de VAR van in totaliteit bijna € 1,2 miljoen.

Ad 32.  Reserve grondbedrijf

De reserve grondbedrijf is eveneens beoordeeld. Het beoordelen van de reserve grondbedrijf is niet alleen een financiële exercitie, ook relevant is het meewegen van de ambities. In het collegeprogramma is aangekondigd van passief naar actief grondbeleid over te willen gaan. Dit beleid is nu in voorbereiding. Hierbij worden eveneens de consequenties voor (de reserve) het grondbedrijf in beeld gebracht. De beoordeling reserve grondbedrijf leidt tot een voorstel voor vrijval ter gunste van de VAR van € 4 miljoen.

Structurele bezuinigingen

Bij dit onderdeel zijn structurele bezuinigingen opgenomen. Deze bezuinigingen zijn op pijlerniveau ingevuld. Het gaat hierbij om de invulling van de lopende bezuinigingen en de invulling van de taakstelling uit het collegeprogramma met nieuwe  bezuinigingen.

Vanuit het toezicht van de provincie is het een aandachtspunt dat uitvoering van taakstellende bezuinigingen minimaal op pijlerniveau noodzakelijk is om door de provincie te worden meegenomen in de beoordeling van het structurele begrotingssaldo. Taakstellende bezuinigingen, die nog niet zijn ingevuld, beoordeelt de provincie als incidenteel.

Nr.	Pijler	Omschrijving bezuiniging	2020	2021	2022	2023
		Bezuinigingstraject lopend
		Lasten
1	4	Stoppen met bijdrage Hunzepark		113.000
2	4	Bezuinigingen op de Boerhoorn	56.000
			56.000	113.000	-	-
		Baten
3	5	Communicerende vaten riool en OZB	21.000
			21.000	-	-	-
		totaal bezuinigingen lopend	77.000	113.000	-	-
		Bezuinigingstraject Nieuw (invulling taakstelling)
		Lasten
4	div	Verlaging diverse budgetten	187.000
			187.000	-	-	-
		Baten
5	5	Schrappen: uitbreiding digitale dienstverlening	48.000
6	5	Trendmatige verhoging OZB van 1,5%	65.000	65.000	66.000
			113.000	65.000	66.000	-
		Totaal (nieuwe) bezuinigingen	300.000	65.000	66.000	-
		Totaal	377.000	178.000	66.000	-

Ad 1.    Stoppen met bijdrage Hunzepark

Voor wat betreft het zwembad blijven we tot en met 2020 geconfronteerd worden met structurele financiële verplichtingen voor de instandhouding en exploitatie van het zwembad. Voorgesteld wordt, om per contracteinde, deze bijdrage stop te zetten.

Ad 2.    Bezuinigen op de Boerhoorn

De besparingen op de exploitatie is een van de redenen voor de nieuwbouw van de Boerhoorn. Bij de in gebruik name in 2020 wordt een besparing verwacht van € 56.000 .  In de raads- en commissievergadering over de Boerhoorn is uw raad hierover geïnformeerd.

Ad 3.    Communicerende vaten: riool en OZB

In 2020 kan voor het laatst de rioolheffing met 1% worden verlaagd. Dit levert € 21.000 op. Dit bedrag kan worden ingezet ter verhoging van de OZB (de zogenaamde communicerende vaten). Dit is een voortzetting van het beleid van de afgelopen jaren. Daarna zijn de mogelijkheden om gebruik te maken van ‘communicerende vaten’ uitgeput.

Ad 4.    Verlaging diverse budgetten

Bezuiniging op diverse budgetten uit de lopende begroting voor een totaalbedrag van € 187.000.

Ad 5.    Schrappen: uitbreiding digitale dienstverlening

Het voorstel voor uitbreiding digitale dienstverlening uit het collegeprogramma wordt ingetrokken.

Ad 6.    Indexatie OZB

Voor de invulling van de taakstelling uit het collegeprogramma wordt de OZB in 2020, 2021 en 2022 met 1,5% geïndexeerd.

De prijsontwikkeling van de uitgaven en inkomsten is in basis gebaseerd op de percentages zoals genoemd in de voortgangsnota 2019. Als percentage voor de prijsontwikkeling in 2020 is 2,6% gehandhaafd.

In de meicirculaire 2019 staan voor de komende jaren verschillende soorten prijsindexen, deze variëren meerjarig tussen 1,5 en 2,6%. Gezien de fluctuaties van de percentages bij elke circulaire en nu de variatie in soorten, is gekozen om  de eerder ingezette stabiele lijn uit de voortgangsnota 2019 meerjarig te handhaven.

Nr.	Pijler	Omschrijving ontwikkeling	2020	2021	2022	2023
		lasten
1	div	Salarissen	-336.000	-318.000	-326.000	-334.000
2	div	Salarissen bijdrage vanuit SDA	32.000	31.000	31.000	32.000
3	div	Personeel van derden	0	-44.000	-45.000	-46.000
4	div	Goederen en diensten	0	-188.000	-192.000	-197.000
5	div	Energie	0	-12.000	-13.000	-13.000
6	div	Inkomensoverdrachten	-255.000	-244.000	-250.000	-256.000
			-559.000	-775.000	-795.000	-814.000
		baten
7	5	OZB
8	div	Leges en overige inkomsten	46.000	43.000	44.000	45.000
			46.000	43.000	44.000	45.000
		Totaal	-513.000	-732.000	-751.000	-769.000

Voor de trendmatige ontwikkelingen gelden uitgangspunten. In het regeerakkoord is bepaald dat de normeringssystematiek, waarin de groei van de rijksuitgaven (trap-op) en de bezuinigingen (trap-af) gehandhaafd blijft. Omdat in het regeerakkoord sprake is van een nominale groei van de algemene uitkering is het ook van belang de verwachte trendmatige ontwikkeling te ramen. Een hogere loon/prijs-mutatie betekent extra lasten en dat verkleint de budgettaire ruimte.

Voor de invulling van de structurele taakstelling uit het collegeprogramma is er bij de voortgangsnota 2019 voor gekozen om de OZB in 2020 t/m 2022 met 1,5% te indexeren (opbrengst € 196.000).

De prijscompensatie van 2020 voor ‘personeel van derden’, ‘goederen en diensten’ en ‘energie’ is ingezet om de stijging van de salarislasten vanaf 2020 te dekken.

Er is, conform de systematiek van voorgaande jaren, gerekend met de volgende percentages prijsontwikkeling voor de uitgaven en inkomsten:
2020: 2,60%
2021: 2,40%
2022: 2,40%
2023: 2,40%

Bij dit onderdeel worden de verschillen in de uitkering uit het gemeentefonds tussen de verschillende jaren opgenomen.

structureel
Nr	Pijler	Omschrijving	2020	2021	2022	2023
1	5	Mutatie algemene uitkering o.b.v. meicirculaire 2019	48.000	648.000	500.000	700.000
2	5	Mutatie rijksmiddelen sociaal domein - structureel	573.000	419.000	467.000	19.000
3	5	Mutatie rijksmiddelen sociaal domein - structureel	-573.000	-419.000	-467.000	-19.000
4	5	Mutatie algemene uitkering o.b.v. septembercirculaire 2019	225.000		140.000
		totaal	273.000	648.000	640.000	700.000
incidenteel
Nr	Pijler	Omschrijving	2020	2021	2022	2023
5	5	Mutatie rijksmiddelen sociaal domein - incidenteel	330.000	330.000
6	5	Mutatie rijksmiddelen sociaal domein - incidenteel	-330.000	-330.000
		totaal	0	0	0	0

Algemene Uitkering Gemeentefonds – structureel 

Structureel

Toelichting

Ad 1.    Mutatie algemene uitkering o.b.v. meicirculaire 2019

Structurele verhoging van de algemene uitkering als gevolg van de meicirculaire 2019, de mutaties voor de jaren 2020 t/m 2023 zijn hier verwerkt.

Ad 2/3. Mutatie rijksmiddelen sociaal domein

De structurele mutaties geven de budgettair neutrale verwerking van de daling en stijging van de budgetten in het sociaal domein weer voor de periode 2020-2023 op basis van de meicirculaire 2019.

Ad 4.    Mutatie algemene uitkering o.b.v. septembercirculaire 2019

Structurele verhoging van de algemene uitkering als gevolg van de septembercirculaire 2019, de mutaties voor de jaren 2020 t/m 2023 zijn hier verwerkt.

Incidenteel

Toelichting

Ad 5/6. Mutatie rijksmiddelen sociaal domein

O.b.v. de meicirculaire 2019 zijn er extra incidentele middelen jeugd, te verdelen in drie eenmalige bedragen voor 2019 t/m 2021. Voor onze gemeente gaat het om € 330.000 in 2020 en 2021. Er komt een landelijk onderzoek naar de mogelijkheid van structurele compensatie. De uitkomsten daarvan worden verwacht in het najaar van 2020.

Bij dit onderdeel zijn opgenomen: de niet-trendmatige ontwikkelingen, vervangingsinvesteringen (nr. 3 t/m 6)  en vrijval kapitaallasten (nr.7).

Nr.	Pijler	Omschrijving	2020	2021	2022	2023
		niet-trendmatige ontwikkelingen
1	1	Bijdrage Veiligheidsregio Drenthe	-8.000	-8.000
2	5	Meeropbrengst OZB	15.000	15.000	15.000	15.000
			7.000	7.000	15.000	15.000
		Vervangingsinvesteringen
3	4	Vervanging openbare verlichting	-12.300	-12.300	-12.300	-12.300
4	5	Duurzame bedrijfsgoederen algemeen	-62.500	-57.000	-43.000	-51.000
5	5	Automatisering software	-42.500	-33.300	-28.600	0
6	5	Automatisering hardware	-9.200	-13.100	-37.200	-33.700
			-126.500	-115.700	-121.100	-97.000
		Vrijval kapitaallasten
7	div	Lagere kapitaallasten	97.000	106.000	213.000	179.000
			97.000	106.000	213.000	179.000
		Totaal	-23.000	-3.000	107.000	97.000

Ad 1.    Bijdrage Veiligheidsregio Drenthe

In 2020 en 2021 is een hogere bijdrage voor de Veiligheidsregio Drenthe noodzakelijk. Het algemeen bestuur van de VRD heeft besloten om de verdeelmaatstaven aan te passen die gebruikt wordt als verdeling van de kosten voor brandweerzorg en rampenbestrijding. Voor de gemeente Aa en Hunze betekent dit een verhoging van de bijdrage aan de VRD van afgerond € 8.000 per jaar. De verhoging is gefaseerd ingevoerd met ingang vanaf 2019.

Ad 2.    Meeropbrengst OZB

Meeropbrengst OZB door areaaluitbreiding.

Ad 3 t/m 6.    Kapitaalontwikkeling – structureel

Het gaat hier om de kapitaallasten van vervangingsinvesteringen.

Ad 7.    Lagere kapitaallasten

Het betreft vrijval van kapitaallasten van vervangingsinvesteringen die in het verleden zijn gedaan.

Dekking incidentele mutaties

Bij dit onderdeel is de dekking weergegeven van de incidentele beleidswensen en ontwikkelingen uit de onderdelen collegeprogramma incidenteel en overige mutaties incidenteel.

Toelichting

De dekking voor de incidentele voorstellen komt voor de jaren 2020 t/m 2023 voor een bedrag van € 7,5 mln uit de VAR. 

Nr.	Pijler		2020	2021	2022	2023	totaal
		VAR
1	div	Mutatie collegeprogramma incidenteel	-2.331.000	-1.940.000	-1.734.000	-260.000	-6.265.000
2	div	Instellen bestemmingsreserve investering fietspaden	-712.000				-712.000
3	div	Instellen bestemmingsreserve investering Lutkenend Gasselte	-250.000				-250.000
4	div	Instellen bestemmingsreserve investering herinrichting dorpskern Grolloo	-250.000				-250.000
5	div	Instellen bestemmingsreserve snelheid remmende maatregelen	-90.000				-90.000
6	div	Collegeprogramma structureel incidenteel verrekenen	1.000	-11.000	23.000	13.000	26.000
7	div	Overheveling van reserve incidentele dekkingsmiddelen naar VAR	1.188.000				1.188.000
8	div	Overheveling van reserve grondbedrijf naar VAR	4.000.000				4.000.000
9	div	Opbrengst verkoop aandelen Essent leningdeel overhevelen naar VAR	1.923.000				1.923.000
			3.479.000	-1.951.000	-1.711.000	-247.000	-430.000
		Overige Reserves
10	div	Instellen bestemmingsreserve investering fietspaden	712.000				712.000
11	div	Instellen bestemmingsreserve investering Lutkenend Gasselte	250.000				250.000
12	div	Instellen bestemmingsreserve investering herinrichting dorpskern Grolloo	250.000				250.000
13	div	Instellen bestemmingsreserve snelheid remmende maatregelen	90.000				90.000
14	div	Overheveling van reserve incidentele dekkingsmiddelen	-1.188.000				-1.188.000
15	div	Overheveling van reserve grondbedrijf	-4.000.000				-4.000.000
16	div	Opbrengst verkoop aandelen Essent leningdeel	-1.923.000				-1.923.000
			-5.809.000	0	0	0	-5.809.000

In de eerste begrotingswijziging 2020 zijn de mutaties van de budgetten opgenomen, die voortvloeien uit de incidentele en structurele beleidsvoornemens en ontwikkelingen van het begrotingsvoorstel 2020. Voor een toelichting wordt verwezen naar de onderdelen Actualisatie financiële positie en Investeringen 2020.