Hoofdlijnen

Ontwikkelingen en financiële uitgangspunten

In dit onderdeel gaan we in op het begrotingsresultaat, de actuele financiële positie 2022-2025 (op hoofdlijnen), de Vrije Algemene Reserve (VAR), gemeentelijke lastendruk, enkele belangrijke financiële ontwikkelingen en de financiële uitgangspunten. Hierna volgen de raadsvoorstellen en vaststelling van de begroting 2022. En tot slot de meerjarenbegroting 2022-2025. Op basis van deze hoofdlijnen kunt u zich een goed beeld vormen van de beleidsmatige en financiële ontwikkelingen.

In het onderdeel ‘Ambities’ heeft u onze ambities en beleidsvoornemens per pijler kunnen zien. In dit onderdeel treft u de inhoudelijke onderbouwing aan van de verschillende beleidsvoornemens. Tevens vindt u hier de samenvatting van de financiële positie van onze gemeente, met daarbij inbegrepen de financiële vertaling van de verschillende beleidsvoornemens.

Begrotingsresultaat

De begroting 2022 is structureel sluitend. Dit lijkt positief maar enige voorzichtigheid is op zijn plaats gezien de  ontwikkelingen die nog op ons afkomen. We denken daarbij aan de herverdeling van het gemeentefonds, de uitgavenontwikkeling binnen het sociaal domein, de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en energietransitie en de invoering van de nieuwe omgevingswet. Dit tegen de achtergrond van een afnemend saldo van de Vrije Algemene Reserve.

Actuele financiële positie 2022-2025

Hieronder is het resultaat van de actuele meerjarenbegroting weergegeven. De overzichten geven inzicht in het structurele verloop van de begroting en de incidentele incidentele mutaties. Voor een toelichting op de verschillende onderdelen verwijzen wij naar: ‘Meerjarenbegroting 2022-2025’.

In het onderstaande overzicht wordt het resultaat van de structurele mutaties en het actuele begrotingsresultaat weergegeven. Het resultaat wordt toegevoegd aan de VAR. 

Structurele mutaties	2022	2023	2024	2025
Saldo begroting voorafgaand jaar	1.338.000	363.000	38.000	-233.000
Mutaties t.o.v. saldo:
Nieuwe ambities	-1.422.000	-194.000	-48.000	-
Ambities uit FMP begroting 2021	-25.000	-35.000	-40.000	-
Prijsontwikkeling	-613.000	-586.000	-553.000	-567.000
Gemeentefonds	732.000	246.000	359.000	591.000
Overige mutaties	353.000	244.000	11.000	209.000
Verwacht herverdeeleffect Algemene uitkering	-	-	-	-
Actueel begrotingsresultaat	363.000	38.000	-233.000	-

 

Onderstaand het overzicht van het totaal van de incidentele mutaties voor de periode 2022-2025.  Het totaal van de incidentele ambities wordt onttrokken aan de VAR. 

Incidentele mutaties	2022	2023	2024	2025
				-
Nieuwe ambities	-1.080.000	-572.000	-336.000	-136.000
Ambities uit FMP begroting 2021	-1.644.000	-275.000	-	-
Gemeentefonds	-	-	-	-
Totaal incidenteel mutaties	-2.724.000	-847.000	-336.000	-136.000

VAR

Incidenteel nieuw beleid

De voorstellen zoals in deze begroting 2022 en meerjarenbegroting 2023-2025 zijn opgenomen, leiden tot een onttrekking aan de VAR van afgerond € 4,1 miljoen. Dit is de optelling van het totaal van de incidentele mutaties voor de jaren 2021 t/m 2024 van respectievelijk € 2.724.000, € 847.000, € 336.000 en € 136.000. 

Door het incidenteel toevoegen van het jaarlijks structureel begrotingsresultaat van in totaal € 168.000 (optelling van de bedragen van het actueel begrotingsresultaat 2022 t/m 2025 voor respectievelijk € 363.000, € 38.000, €- 233.000 en € 0) wordt per saldo afgerond € 3,9 miljoen (€ 4,1 miljoen - € 168.000) aan de VAR onttrokken. We komen uit op een verwachte stand van de VAR per 31 december 2025 van afgerond € 1,6 miljoen.  Hiermee zakken we in 2023 onder het  afgesproken minimum van € 3,0 mln. We vinden dit echter acceptabel omdat we verwachten met te behalen voordelen binnen o.a . het grondbedrijf de VAR weer te kunnen verhogen.

VAR in relatie tot de WAR

In 2014 is de nota Weerstandsvermogen en risicobeheersing geactualiseerd, waarbij de effecten van de ontwikkelingen van dat moment op het weerstandsdeel van de algemene reserve (WAR) inzichtelijk zijn gemaakt.  De verwachte stand van de WAR is per eind 2022 € 5,7 miljoen. 

Hieronder is de prognose van het verloop van de VAR weergegeven:

Verloop Vrije algemene reserve (VAR)
Omschrijving	2022	2023	2024	2025
(bedragen x € 1.000)
Geprognosticeerde stand per 1 januari	5.427	3.066	2.257	1.688
Storting	363	38	0	0
Onttrekking	2.724	847	569	136
Geprognosticeerde stand per 31 december	3.066	2.257	1.688	1.552

Gemeentelijke lastendruk

We streven er al jaren naar om de gemeentelijke lasten voor inwoners binnen de perken te houden. Tot en met belastingjaar 2019 is dit gelukt  In de tabel is te zien dat de lastendruk per inwoner gelijk blijft tot en met het jaar 2019 maar dat daarna een (lichte) stijging optreedt. Conform eerdere besluitvorming is voor 2022  een trendmatige verhoging van 1,5% op het OZB tarief toegepast. De opbrengst rioolheffing wordt in 2022 1% hoger door stijging van de kosten. Bij de afvalstoffenheffing is er sprake van een daling van de kosten als gevolg van de ingezette maatregelen op basis van het c'ommunicatie- en actieplan reduceren afval en kosten'.  Hierdoor is er sprake van een verlaging van het tarief van de afvalstoffenheffing.

In de tabel hieronder wordt dit zichtbaar door een lichte verhoging van de lastendruk per inwoner van € 7, -( 2 %) ten opzichte van 2021. In onderstaande tabellen hebben we de gemeentelijke lastenontwikkeling in de afgelopen jaren weergegeven.

Lokale lastendruk
Jaar	inwoners	afval	riool	ozb	totaal	per inwoner
2019	25.385	2.003.000	2.071.000	4.301.000	8.375.000	330
2020	25.556	2.155.000	2.051.000	4.402.000	8.608.000	337
2021	25.445	2.543.000	2.051.000	4.517.000	9.111.000	358
2022	25.291	2.456.000	2.071.000	4.697.000	9.224.000	362

Jaar	Soort huishouding/ woning	Afval	Riool	OZB	Totaal
2019	Huurwoning, eenpersoonshuishouding Eengezinswoning, gemiddelde WOZ-waarde Villa, WOZ waarde € 1,02 miljoen	153 203 203	0 172 441	0 272 1.261	153 647 1.905
2020	Huurwoning, eenpersoonshuishouding Eengezinswoning, gemiddelde WOZ-waarde Villa, WOZ waarde € 1,07 miljoen	163 216 216	0 159 432	0 275 1.276	163 650 1.924
2021	Huurwoning, eenpersoonshuishouding Eengezinswoning, gemiddelde WOZ-waarde Villa, WOZ waarde € 1,11 miljoen	190 253 253	0 159 432	0 272 1.263	190 684 1.948
2022	Huurwoning, eenpersoonshuishouding Eengezinswoning, gemiddelde WOZ-waarde Villa, WOZ waarde € 1,2 miljoen	190 242 242	0 163 420	0 273 1.267	182 678 1.929

Voor de eengezinswoning is gerekend met de gemiddelde WOZ waarde van in 2019 €220.000,-  in 2020 €231.000 in 2021 € 240.000 en in 2022 € 259.000. Voor de villa is gerekend met een WOZ waarde van in 2019 €1,02 miljoen, in 2020 €1,07 miljoen, in 2021  € 1,11 miljoen en in 2022 € 1.2 miljoen.

Financiële ontwikkelingen

Hieronder zijn de belangrijkste ontwikkelingen weergegeven die (mogelijk) een grote impact hebben op de financiële positie van onze gemeente. Het gaat hierbij om de ontwikkelingen in het sociaal domein, de gevolgen van het Coronavirus COVID-19 en de ontwikkelingen in (en herverdeling van) het gemeentefonds.

Sociaal domein

Na de transitie binnen het sociaal domein ligt nu de aandacht op de transformatie. Daarbij sluiten we aan op de leefwereld van onze inwoners. Na de tekorten op de jeugdzorg in 2018, 2019, 2020 en het nog verwachte relatief geringe tekort in 2021 zijn we blij met de goede berichten vanuit het Rijk. We ontvangen over 2022 een extra bedrag voor jeugdzorg van € 1.3 mln en hebben uitzicht op een voortgaande lijn hierin over de jaren daarna. We verwachten dan ook op dit terrein op termijn binnen de rijksmiddelen te blijven. Om meer grip  te houden op de kostenontwikkeling binnen het sociaal domein gaan we verder werken aan de versterking van het voorliggend veld en een andere manier van werken sociaal domein breed. 
Het bovenstaande betekent niet dat er geen zorgen meer zijn omtrent het sociaal domein. De overgang van de functie Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang van centrumgemeente naar individuele gemeenten en de ontwikkeling van de uitgaven binnen de WMO als gevolg van de vergrijzing en de invoering van het abonnementstarief zijn ontwikkelingen die nog financiële gevolgen kunnen hebben voor de gemeente maar waarvan de omvang nog onzeker is. Dit monitoren we nauwgezet.

Herverdeeleffect Algemene Uitkering

Waar vorig jaar nog sprake was van een ingeschat verwacht negatief effect van € 1,5 miljoen, is de verwachting op dit moment dat de herverdeling voor ons neutraal  tot licht positief uitpakt. Dit is het met name het gevolg van het feit dat het rijk na de uitkomsten aan de verdeling gesleuteld heeft met het nieuwe resultaat als gevolg. Nog steeds zijn de uitkomsten niet definitief.

Corona

In deze begroting 2022 is als uitgangspunt opgenomen dat de situatie rond Corona tot rust is gekomen en er geen sprake meer is van beperkende maatregelen. Er is dan ook geen rekening gehouden met Corona-gerelateerde inkomsten en uitgaven. De gevolgen op wat langere termijn zijn op dit moment niet in te schatten en zijn dan ook niet meegenomen in het meerjarenbegroting.

Financiële uitgangspunten

Hieronder treft u de (geactualiseerde) financiële uitgangspunten op basis waarvan de begroting is vastgesteld :

1.  We streven naar een structureel sluitende begroting voor 2022 dan wel een structureel sluitende meerjarenbegroting 2023 - 2025. Hierbij worden structurele lasten structureel geraamd.
2.  We baseren de begroting op de laatst gepubliceerde mei-circulaire en zorgen voor een realistische raming van de algemene uitkering waarbij structurele ruimte wordt gecreëerd voor het opvangen van onverwachte gebeurtenissen. Het weerstandsvermogen moet voldoende zijn om de onzekerheden en risico’s op te vangen.
3. Het Weerstandsdeel Algemene Reserve (WAR) behoudt een ondergrens van € 5,7 mln. De Vrije Algemene Reserve (VAR) behoudt een ondergrens van € 3,0 mln.
4. We willen Rijksregelingen uitvoeren met rijksmiddelen, zonder ‘plus’: de decentralisaties in het Sociaal Domein (Begeleiding (AWBZ/Wmo), Jeugdzorg en Participatiewet) worden budgettair neutraal in de begroting verwerkt. De basis van de toerekening vanuit de Algemene Uitkering naar de decentralisatie-taken blijft daarbij in stand en er vindt geen ontschotting plaats tussen de verschillende taken.
5. Tijdens het proces van het opstellen van de begroting komen we tot een integrale afweging of een aanvullende bezuinigingstaakstelling noodzakelijk is.
6. De (eventuele) taakstellende bezuinigingen in het eerstvolgende begrotingsjaar worden concreet ingevuld.
7. Bij het niet (kunnen) realiseren van een bezuinigingstaakstelling op een taakveld binnen een pijler dient bij voorkeur primair binnen dezelfde pijler een alternatief te worden gevonden. Indien dit niet mogelijk is, dan dient een alternatief te worden gevonden door integrale afweging binnen alle pijlers (procesafspraak).
8. Bij het opvoeren van nieuw beleid / nieuwe wensen dient dekking te worden aangegeven voor hetzelfde begrotingsjaar. Of aangegeven dient te worden welk oud beleid plaats maakt voor het nieuwe.
9. De toevoegingen in de algemene uitkering uit het gemeentefonds die we van de rijksoverheid ontvangen voor specifieke beleidsvelden/intensiveringen (de zgn. taakmutaties) worden in principe niet omgezet in ‘stelposten’ voor de bedoelde beleidsterreinen/intensiveringen.
10. Inkomstenontwikkeling: er wordt uitgegaan van een verhoging van de tarieven (niet zijnde belastingen) met het geldende prijsindexcijfer voor overheidsconsumptie, netto materieel (trendmatige verhoging) uit de meest recente circulaire. Uitzonderingen hierop zijn de tariefsverhogingen die onderdeel zijn van het bezuinigingstraject. Voor de kostenontwikkeling wordt uitgegaan van datzelfde prijsindexcijfer met uitzondering van de loonontwikkeling. Daarvoor wordt het prijsindexcijfer voor overheidsconsumptie, beloning werknemers gebruikt zoals dat bekend is op het moment van opstellen van de (werk)begroting.
11. De onroerende zaakbelastingen, de forensenbelasting, de toeristenbelasting, het rioolrecht en de afvalstoffenheffing volgen niet de systematiek onder punt 10 genoemd, waarbij voor rioolrecht en afvalstoffenheffing een kostendekkend tarief wordt gehanteerd en het college voor de belastingen een afzonderlijk voorstel doet.

 

Aan uw raad wordt voorgesteld:

1. De inhoud van de onderdelen ‘Actuele financiële positie 2022-2025’, ‘VAR’, ‘Gemeentelijke lastendruk’ en’ uit ‘Ontwikkelingen en financiële uitgangspunten’ voor kennisgeving aan te nemen.
2. De beleidsbegroting 2022 vast te stellen.
3. Van de  financiële begroting en de meerjarenbegroting 2022-2025 de jaarschijf 2022 vast stellen en de overige jaarschijven  voor kennisgeving aannemen.
4. De ‘Bij 1^e begrotingswijziging 2022 beschikbaar te stellen budgetten’ vast te stellen.
5. In te stemmen met de voorgestelde resultaatbestemming. Het betreft een onttrekking van per saldo in totaal € 168.000 aan de diverse reserves ten gunste van de exploitatie (zie van de Financiële begroting het onderdeel ‘Lasten en baten per pijler’).

10 november 2021

College van burgemeester en wethouders gemeente Aa en Hunze

    

Anno Wietze Hiemstra (burgemeester), Henk Heijerman , Bas Luinge, Co Lambert (wethouders),
Marleen Tent (secretaris/ algemeen directeur).

 

de secretaris,                                    de burgemeester, 

      mr.  M. Tent                                         dhr. A.W. Hiemstra

Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Aa en Hunze in de

openbare vergadering van 10 november 2021.

 

de griffier,                                                                   de voorzitter,

                              

mevrouw mr. E.P. van Corbach                       de heer A.W. Hiemstra

De begroting 2022 en de meerjarenbegroting 2022-2025 zijn opgesteld aan de hand van de herijkte toekomstvisie 2015-2025, het collegeprogramma 2018-2022 en de sturingsmonitor 2021.

Begroting 2022
De begroting 2022 is structureel in evenwicht met een actueel begrotingsresultaat van afgerond € 363.000. Dit bedrag wordt incidenteel in de VAR gestort.

We onttrekken in 2022 een bedrag ad afgerond € 2,7 miljoen  aan de VAR ter dekking van de incidentele ambities.

Per saldo wordt een bedrag van € 2,4 miljoen aan de VAR onttrokken. 

Meerjarig

De meerjarenbegroting heeft in 2025 een structureel saldo van € 0. Incidenteel wordt in de jaren 2023 t/m 2025 in totaal een beslag op de VAR gelegd van per saldo € 1,5 miljoen (€ 195.000 onttrekking van het actuele begrotingsresultaat en € 1,3 miljoen onttrekking incidentele mutaties). 

Bij dit onderdeel zijn de structurele lasten van de nieuwe ambities opgenomen die voortvloeien uit de herijkte strategische toekomstvisie, het collegeprogramma 2018-2022 en de actuele ontwikkelingen.

Ad 1. Invulling vacature griffie
Vanuit de Werkgeverscommissie uit uw raad wordt voorgesteld om de ontstane vacature op de griffie in te vullen door het aanstellen van een raadsadviseur/plaatsvervangend griffier. Het voorstel is gebaseerd op de uitkomsten van de enquête onder uw raad en commissieleden over de visie op de griffie. Door middel van de enquête is inzicht verkregen in de ondersteuningsbehoeften van de raad. Uw raad wenst in het bijzonder een uitbreiding van de advisering op het gebied van raadsinstrumenten en raadscommunicatie. Daar komt bij dat op de griffie al jaren sprake is van een kwetsbare en ongewenste situatie doordat er niet is voorzien in een plaatsvervangend griffier. Met de voorgestelde invulling van de vacature wordt hieraan een eind gemaakt. Hiervoor is een aanvullend structureel personeelsbudget nodig van € 24.000.

Ad 2. Structureel budget rekenkamercommissie
De rekenkamer is wettelijk verplicht en is ter ondersteuning van de gemeenteraad bij het uitoefenen van zijn kaderstellende en controlerende taken. Voorts draagt het bij aan de kwaliteit van de lokale democratie en het vertrouwen van de burger in het lokale bestuur. Via een motie van de rekenkamercommissie van 25 maart 2021 is verzocht het budget structureel met € 17.000 te verhogen tot € 33.000 (€ 1,30 per inwoner), conform de richtlijnen van het ministerie van BZK.

Ad 3. Doorontwikkeling inkoopsamenwerking NMD
De inkoopsamenwerking in Noord- en Midden Drenthe (NMD) wordt meer geprofessionaliseerd. Dit wordt (mede) vormgegeven door de instelling van een Gemeenschappelijke Regeling zonder meer. Dat betekent o.a. extra (personele) kosten. Daar waar de personele inzet nu met gesloten beurzen tussen de verschillende gemeenten onderling wordt geregeld ontstaat nu een formelere vorm van samenwerking. De verwachting is dat dit voordelen oplevert met betrekking tot de inkoop van zorg voor Jeugd en WMO en het contractmanagement daaromheen. Daarnaast verwachten we stappen te kunnen maken in de transformatie. We worden een volwaardiger gesprekspartner voor de zorgaanbieders. In de bestuursrapportage 2021 zijn ook middelen hiervoor gevraagd en  door uw  raad beschikbaar gesteld. Daar waar het in de bestuursrapportage nog om incidentele middelen ging, wordt nu een structureel budget gevraagd. Structureel € 166.000.

Ad 4. Nieuwbouw basisschool de Kameleon Eexterveen 
In 2022 gaan we over tot nieuwbouw van basisschool de Kameleon in Eexterveen. Het  investeringsbedrag is geraamd op  € 1.696.000. De kapitaallast van de investering bedraagt € 50.880 bij een afschrijving in 40 jaar en een rentelast van 0,5%. De kapitaallast wordt gedekt uit het budget onderwijshuisvesting. Afhankelijk van de verdere uitwerking en de ontwikkeling van de kosten van o.a. bouwmaterialen kan dit bedrag nog gaan afwijken. In de raad van 18 maart 2021 heeft de raad ingestemd met het voorstel tot nieuwbouw.

Ad 5. Nieuwbouw basisschool de Kameleon Eexterveen aanpassing/optimalisatie parkeervoorzieningen en sportveld
Naast het investeringsbedrag van de school zelf wordt ook een krediet van € 160.000 gevraagd voor bijkomende kosten van aanpassing en optimalisatie parkeervoorzieningen en sportveld. De bijbehorende kapitaallasten zijn structureel € 4.800. In de raad van 18 maar 2021 heeft uw raad ingestemd met deze aanpassing/optimalisatie.

Ad 6. Renovatie/nieuwbouw basisschool Prins Willem Alexander Eext
Het schoolgebouw is niet meer adequaat gezien de staat en de functionaliteit van het gebouw. Voor volledige nieuwbouw is naar verwachting een bedrag nodig van ca € 1,7 miljoen in 2023. Dit bedrag is indicatief. De kapitaallast van de investering bedraagt € 51.400 bij een afschrijving in 40 jaar en een rentelast van 0,5%. De kapitaallast wordt gedekt binnen het structurele onderwijsbudget. Opties voor nieuwbouw of renovatie worden nadrukkelijk overwogen. Op het moment dat hierover meer duidelijk is zullen we uw raad informeren en komen we met een concreet voorstel. Een definitief investeringsbedrag wordt door de raad toegekend op basis van een uitgewerkt projectplan en een integrale afweging van financiële mogelijkheden bij de gemeente. De voorlopige planning is om in 2023 te starten met de bouw.

Ad 7. Ontwikkeling- en uitvoeringsgeld aanpak laaggeletterdheid
Voor de aanpak van laaggeletterdheid is een uitvoeringsplan opgesteld. Om dit plan uit te voeren is er geld nodig voor onder andere leermiddelen en PR materiaal. Structureel is een bedrag nodig van € 10.000.

Ad 8. Aanschaf toegang controlesysteem openlucht zwembaden Annen en Gieten
Voor beide zwembaden willen we een toegang controlesysteem aanschaffen. Het systeem helpt ons om een duidelijker beeld te krijgen van het aantal bezoekers en kan proactief worden ingespeeld op inzet van personeel en openingstijden met als doel een gunstigere exploitatie. Daarnaast  gaat de uitgifte en registratie van abonnementen efficiënter en klantvriendelijker.  Het investeringsbedrag voor aanschaf van het systeem bedraagt € 35.000 met een jaarlast van € 2.500 (afschrijvingstermijn 15 jaar , rentepercentage 0,5%). De jaarlijkse kosten zijn € 12.000. Van deze laatste kosten wordt verwacht dat deze zich terug gaan verdienen. Het bedrag wordt als taakstelling binnen de zwembaden opgenomen en verloopt daardoor budgettair neutraal.

Ad 9. Renovatie toiletgroep en renovatie dak sportzaal de Strohalm
Voor het renoveren van de wand-, plafond- en vloerafwerking, het sanitair van de toiletgroepen, de beheerdersruimte en de scheidsrechtersruimte in sportzaal 'de Strohalm' is een bedrag nodig van € 25.000. Structurele jaarlast € 1.125 (afschrijvingstermijn 25 jaar, rentelasten 0,5%) . De huidige afwerkingen  en inrichting zijn in een zodanige staat dat renovatie noodzakelijk is. Bij de overige sportaccommodaties binnen onze gemeente zijn deze renovaties uitgevoerd of ingepland.

Daarnaast is herstel van het dak noodzakelijk.  Er zal eerst onderzoek naar de oorzaak moeten plaatsvinden. Mogelijk is incidenteel herstel voldoende maar er dient rekening te worden gehouden met complete vervanging. Uitgangspunt is dat de onderliggende draagconstructie niet de oorzaak van de problemen is en daar dus geen herstelwerkzaamheden aan hoeven plaats te vinden. Inschatting is dat voor het totaal van de werkzaamheden een bedrag van € 90.000 nodig is. Structurele jaarlast € 2.700 (afschrijvingstermijn 40 jaar, rentepercentage 0,5%). De vervanging is niet opgenomen in het meerjaren onderhoudsprogramma gemeentelijke gebouwen.

Ad 10. Volkshuisvestingsfonds
Het Volkshuisvestingsfonds is ingericht door het Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties (verder BZK) en heeft als doel om stedelijke vernieuwingsgebieden en de grenzen krimpregio’s te ondersteunen in het verbeteren van de woonkwaliteit, leefomgeving en verduurzaming in kwetsbare wijken en buurten. Er is samen met 3 andere gemeenten vanuit de regiodeal Zuid Oost Drenthe een aanvraag gedaan voor het Volkshuisvestingsfonds om zo de verduurzamingsslag ook mogelijk te maken voor inwoners met een particuliere koopwoning en een smalle beurs. Een van de voorwaarden is dat de aanvragen moeten draaien om onomkeerbare projecten in een afgebakend gebied. Zodoende hebben we ons voor de aanvraag gefocust op de Wijk van de Toekomt in Gieten, waar renovatie en herstructurering gaat plaats vinden en tevens particulier woningbezit is. Daarnaast is er in de aanvraag ook geld gebudgetteerd voor de openbare ruimte. Een andere voorwaarde is de cofinanciering vanuit de gemeente van minimaal 30%. Het gaat om een totaalbedrag van € 690.000 en mag worden verdeeld over 10 jaar, de (maximale) looptijd voor projecten vanuit het Volkshuisvestingsfonds. Hiervoor wordt een voorziening ingesteld. De voorziening wordt gevormd door storting vanuit de reserve grondbedrijf. De jaarlijkse bijdrage wordt vervolgens ten laste van de voorziening gebracht.

Ad 11. Verenigingsadvisering Sport Drenthe
Jaarlijks wordt SportDrenthe ingezet voor verenigingsadvisering (VA). Veel sportverenigingen maken hier gebruik van door bijvoorbeeld beleidsplannen schrijven, werven van vrijwilligers, sponsoring en financiën. Er is vanaf 2022 geen (incidenteel) budget beschikbaar voor VA. Het voorstel is om voor VA structureel € 12.500 te begroten, zodat verenigingen ook in de toekomst gebruik kunnen maken van deze ondersteuning. Dit zijn de kosten voor het inhuren van een verenigingsadviseur van SportDrenthe.

Ad 12. Reconstructie rijbaan Rolde-Anderen
Bij de begrotingsbehandeling 2021 heeft uw raad gevraagd naar de staat van onderhoud van het wegtracé Rolde – Anderen (Gieterstraat/Nijend) en dan met name toegespitst op de verzakkingen. Er is destijds toegezegd hiervoor een onderzoek te doen. Het onderzoek is inmiddels uitgevoerd en geadviseerd wordt om de wegconstructie opnieuw op te bouwen. Er wordt uitgegaan van een investeringsbedrag van € 675.000. Bij een afschrijvingstermijn van 40 jaar en een rentepercentage van 0,5 % bedraagt de kapitaallast € 20.250.

Ad 13. Herplant bomen langs wegtrace Rolde – Anderen
Kappen en nieuwe aanplant van bomen hangt samen met de wegreconstructie. De totale kosten hiervoor bedragen € 125.000. Bij een afschrijvingstermijn van 40 jaar en een rentepercentage van 0,5 % bedraagt de kapitaallast € 3.750.

Ad 14. Fietsverbinding Grolloo-Papenvoort (langs Oostereind)
Voor de fietsverbinding Grolloo-Papenvoort wordt uitgegaan van een investeringsbedrag van € 690.000. Bij een afschrijvingstermijn van 40 jaar en een rentelast van 0,5 % bedraagt de kapitaallast € 20.700. Het doel van deze investering is het verbeteren van de recreatieve ontsluiting Grolloo (fietsknooppuntensysteem) en het verhogen van de verkeersveiligheid. Het toeristisch fietsverkeer is aan de westzijde van Grolloo hoofdzakelijk aangewezen op de route langs het Oostereind. De fietsers maken gebruik van de rijbaan en ondervinden er hinder van hardrijdend autoverkeer. De route maakt onderdeel uit van het fietsknooppuntensysteem. Zowel grondverwerving als een planologische procedure is noodzakelijk. Het bedrag is inclusief grondverwerving. Van de provincie krijgen we een standaard bedrag. De hoogte hiervan is nog niet bekend en daarom nog niet verminderd op het investeringsbedrag. De investering is opgenomen voor 2023.

Ad 15. Fietspad Ekehaar – Nijlande
In de fietsverbinding tussen Rolde en Amen is sprake van een ontbrekende schakel tussen Ekehaar en Nijlande. De weg tussen Ekehaar en Nijlande is onderdeel van een 60 km-zone. Fietsers, auto- en landbouwverkeer delen dezelfde rijbaan. Vanuit het oogpunt van verkeersveiligheid is dit geen gewenste situatie. In de tracé verkenning is gekeken naar de haalbaarheid van het verlengen van de fietsroute tot aan Ekehaar en het definiëren van het meest geschikte tracé. Hieruit is een voorkeursvariant voorgesteld. Investeringsbedrag € 730.000. Bij een afschrijvingstermijn van 40 jaar en een rentelast van 0,5 % bedraagt de kapitaallast € 21.900.

Ad 16. Aanleg ontbrekende schakels voetpaden
Bij de vaststelling van het wegenbeleidsplan 2021-2025 heeft de gemeenteraad besloten opdracht te geve5 om een inventarisatie te maken van “slechte” voetpaden. Niet alleen qua onderhoud maar ook gelet op begaanbaar- en toegankelijkheid voor iedereen (inclusie). De inventarisatie heeft in samenwerking met de dorpen plaatsgevonden. Voor de aanleg van de ontbrekende schakels van voetpaden is een investeringsbedrag nodig € 190.000. Kapitaallast € 5.700. Afschrijvingstermijn 40 jaar, rentepercentage 0,5%.

Ad 17. Regelinstallatie gemeentehuis
Voor het vervangen van de naregelinstallatie van alle kantoorvertrekken in het gemeentehuis is een investeringskrediet nodig van € 60.000. Kapitaallasten € 4.300, afschrijvingstermijn 15 jaar, rentepercentage 0,5%. De huidige naregeling is uit 2001 en voor de installatie zijn geen onderdelen meer leverbaar. De nieuwe regeling is inmiddels toegepast in de raadszaal en de vergadervertrekken. Indien er nu een naregeling defect raakt (thermostaatfunctie van de kantoorvertrekken) kan de verwarming en koeling op de werkkamer niet meer worden geregeld.
De hoofdregeling en de naregeling van het gemeentehuis moeten daarom worden vervangen. De kosten van de complete vervanging bedragen € 105.000. Voor het vervangen van de hoofdregeling is € 45.000 beschikbaar. Resteert € 60.000. Zeker in tijden van Corona is het belangrijk om de luchtcirculatie op orde te hebben.

Ad 18. Exploitatielasten pakket t.b.v. schuldhulpverlening
Voor het project vroeg signalering is digitale ondersteuning noodzakelijk in de vorm van een informatiesysteem. Dit is een wettelijke taak. Met dit systeem kunnen we vroegtijdig financiële problemen signaleren en tijdig ingrijpen samen met onze samenwerkingspartners. Hiermee voorkomen we dat inwoners in grotere problemen komen. Op termijn moet dit kostenbesparend werken omdat duurdere interventies hiermee worden voorkomen. Deze regiesoftware voor vroeg signalering brengt een structurele last met zich mee van € 10.000. Het is daarom noodzakelijk het exploitatie budget te verhogen.

Ad 19. Software sociaal Domein
Het softwarepakket ten behoeve van de administratie van het sociaal domein voldoet niet meer aan de huidige informatiebehoefte en moet daarom vervangen worden. De huidige software is verouderd, arbeidsintensief en geeft niet de sturingsinformatie die we willen. Tevens heeft Attenta aangegeven niet tevreden te zijn over het huidige systeem. De vervanging brengt naar verwachting een hogere structurele last van € 30.000 met zich mee.

Ad 20. Informatiebeleidsplan
In 2021 is een start gemaakt met een nieuw strategisch informatiebeleidsplan met daaraan gekoppeld tactische uitvoeringsplannen. Naar verwachting kan het strategische deel voor de zomer van 2022 worden vastgesteld. Voor de tactische uitvoeringsplannen is een jaarlijks budget nodig. Op basis van de ervaring van voorgaande jaren verwachten we hiervoor een jaarbedrag ad € 125.000 nodig te hebben. In 2022 wordt het budget ingezet voor projecten uit het nog geldende informatiebeleidsplan 2018-2022.

Ad 21. Vervanging materieel BOR
Bij de overname van materieel vanuit de WPDA/BOR is materieel overgedragen aan de gemeente. Er is echter de laatste jaren weinig tot niks geïnvesteerd waardoor het beschikbare materieel relatief oud is en moet worden vervangen om de bedrijfsvoering bij de kernteams niet in het gedrang te laten komen. Dat kan niet binnen het beschikbare budget waar we in het begin rekening mee hebben gehouden. Voor de aanschaf van materieel is in 2022 een investeringskrediet nodig van € 461.000 met een kapitaallast van € 11.700. De kapitaallast bedraagt feitelijk € 62.800 maar wordt verrekend met een beschikbaar bedrag vanuit de implementatie van WPDA van € 51.100 waarna een bedrag nodig is van € 11.700. Voor de jaren 2023-2025 gaat het om een investering van in totaal € 667.000 met een kapitaallast van € 96.000

Ad 22. Huisvesting BOR buitendienst Gieten
Om een optimalere- en meer toekomstgerichte huisvestingssituatie voor zowel Buitenteam Gieten als Kernteam Gieten te realiseren op de thuisbasis Oeleboom zijn aanpassingen noodzakelijk. In het onderzoek dat heeft plaatsgevonden is ruimer gekeken naar de huidige locatie Oelenboom en is een relatie gezocht met het naastgelegen perceel aan de Rondkamp. Uit haalbaarheidsstudie blijkt dat er een grote wens is tot uitbreiding van de (werk)ruimten en vergroten van bestaande ruimten binnen het hoofdgebouw. Daarnaast is op het huidige perceel te weinig ruimte voor parkeren van auto’s van personeel in combinatie met bezoekers. In het voorliggende plan zijn zijn de noodzakelijke aanpassingen en de hiervoor genoemde  wensen zo veel mogelijk verwerkt.
Het totaal vergt een investering van € 1.974.000 met een kapitaallast van € 53.595 (afschrijvingstermijn 40 jaar, rentepercentage 0,5%). De extra exploitatielasten bedragen € 10.000. Als gevolg van de planontwikkeling aan de Oelenboom vervalt de huur van de huidige uitvalsbasis aan de Steenkamp en vervalt een deel  van de verbouw van de kapschuur, totaal voordeel € 44.125. De extra te dekken last in de begroting komt  daarmee uit op € 19.470.

Ad 23.  Investeringen toekomstbestendige  organisatie
Onze ambtelijke organisatie werkt gedreven aan de verschillende opgaven waar we voor staan. Tegelijkertijd zien we dat op meerdere plekken in de organisatie structurele knelpunten zijn ontstaan in de uitvoering op het gebied van onder andere duurzaamheid, de invoering van de Omgevingswet, het speelveld rondom openbare orde en veiligheid, het grondbeleid, de nieuwe structurele taken met betrekking tot inburgering en het openbaar onderwijs. Er zijn verschillende oorzaken te benoemen die hebben geleid tot deze knelpunten:
• We hebben als gemeente nieuwe taken erbij gekregen
• De realisatiekracht is niet overal op orde
• We hebben het principe van een regiegemeente losgelaten
• Ons werk is complexer geworden
• We hebben een hoog ambitieniveau

De combinatie van de bovengenoemde oorzaken maakt dat zich op meerdere plekken in de organisatie een structureel capaciteitsprobleem voordoet. We hebben kritisch gekeken naar wat nodig is om deze knelpunten op te lossen en welke oplossingen bijdragen aan het versterken van de organisatie en het verbeteren van onze dienstverlening. Om deze ambities te realiseren zijn er structurele middelen nodig. Het beeld is dat we hiervoor structureel € 1.054.000 nodig hebben.

Ambities uit FMP begroting 2021

Ad 24. Beschoeiing Grevelingskanaal
Conform het meerjarenonderhoudsplan van het Grevelingskanaal moet de beschoeiing worden vervangen. De beschoeiing is in slechte staat. In 2023 voor een investeringsbedrag van € 900.000. Bij een afschrijvingstermijn van 30 jaar bedraagt de kapitaallast € 34.500. Voor 2024 staat een investering van € 1.044.000 gepland. De kapitaallast van deze investering is afgerond € 40.000.

Ad 25. MJOP gebouwen duurzamer oppakken
In het MJOP van onze gemeentelijke gebouwen wordt nagenoeg nog geen rekening gehouden met het duurzamer uitvoeren van onderhoud en het terugdringen van de CO2 uitstoot. De komende jaren kan en zal hier meer aandacht aan moeten worden besteed. Te denken valt aan extra isolerende maatregelen, LED verlichting, luchtbehandeling met warmte terugwinning. Na het actualiseren van het MJOP in 2021 gaan we het groot onderhoud duurzaam uitvoeren, waardoor de jaarlijkse storting vanaf 2022 met structureel € 25.000 wordt verhoogd.

Bij dit onderdeel zijn de incidentele lasten van de ambities weergegeven die voortvloeien uit de herijkte strategische toekomstvisie, het collegeprogramma 2018-2022 en de actuele ontwikkelingen.

Ad 1. Budget opkomst bevorderende maatregelen gemeenteraadsverkiezingen
De opkomst bevorderende maatregelen zijn extra naast de wettelijke verplichtingen om verkiezingen te organiseren. Vanuit de wens van de regiegroep gemeenteraad wordt een incidenteel budget van € 20.000 gevraagd. Het bedrag is bedoeld voor de stemwijzer, diverse communicatie middelen, filmpjes en de verkiezingsavond zelf.

Ad 2. Opstellen nieuwe strategische toekomstvisie
Sinds 2009 werken we in Aa en Hunze met een strategische toekomstvisie waarin we onze lange termijn visie hebben opgenomen, zowel inhoudelijk als qua manier van werken. Deze visie is een handig kompas gebleken bij beleidsbepaling en besluitvorming. Ook extern heeft de visie haar nut bewezen in samenwerking met onze inwoners, ondernemers, verenigingen en andere overheden. In 2022 gaan we een nieuwe strategische toekomstvisie maken met een scope van 10 jaar. Incidenteel is een budget nodig van € 50.000.

Ad 3. Extra Subsidie Stichting Attenta
De incidentele uitbreiding van formatie van 2,2 fte is tot stand gekomen op basis van de ingediende begroting 2022 van Stichting Attenta. Bedrag incidenteel € 164.000. De subsidie is bedoeld voor extra formatie.

Ad 4. Nieuwe koersnota economie en vrijetijdseconomie
De activiteiten in de nieuwe economische koersnota zijn gesplitst in bestaande en nieuwe activiteiten. De bestaande activiteiten kunnen worden uitgevoerd binnen de huidige kaders van de begroting. De nieuwe activiteiten zijn voornamelijk incidentele activiteiten en vergen een aanvullende investering. Het gaat om investeringen via de actielijnen werken en onderwijs, vestigingsbeleid en infrastructuur, innovatie, kennis en duurzaamheid. In totaal gaat het om € 320.000 euro voor vier jaar. € 80.000 per jaar met ingang van 2022.

Ad 5. Dorpsplannen De Pol Grolloo
Initiatiefnemers in Grolloo hebben het voortouw genomen en een integraal dorpsplan voor De Pol in Grolloo ontwikkeld. Het plan geeft antwoord op diverse vraagstukken rondom leefbaarheid, wonen, zorg en welzijn, duurzaamheid, verkeersveiligheid, gezondheid en mobiliteit. Het plan betreft de aanpassing van het dorpshuis om ontmoeting te bevorderen, de bouw van woonzorgappartementen, de herontwikkeling van de huidige parkeerplaats/ buitenruimte en een parkeerplaats als kiss&ride voor de school. Er zit een duidelijke samenhang tussen de drie onderdelen:
1. Het dorpshuis wordt vernieuwd, verduurzaamd, toegankelijker gemaakt en functioneler ingedeeld. Dat laatste betekent onder andere verplaatsing van een aantal functies in het gebouw. De ruimtes in het dorpshuis worden multifunctioneel inzetbaar. De grote ruimte is expliciet bedoeld voor activiteiten van de bewoners van de nieuw te bouwen woonzorgappartementen op De Pol 6.
2. Op het perceel tegenover het dorpshuis worden woonzorgappartementen gebouwd. De woonzorgappartementen zijn voor inwoners van Grolloo die graag in Grolloo willen blijven wonen voor hun oude dag. Dit maakt dat inwoners langer thuis kunnen wonen in de eigen omgeving. Er komt geen gezamenlijke ruimte voor activiteiten; huurders maken gebruik van het dorpshuis.
3. Het aanpakken van de verkeersproblematiek aan de Pol door een parkeerplaats (Kiss&Ride school en gebruikers dorpshuis) te maken op het grasveld van Camping De Berenkuil. De huidige parkeerplaats (achter het dorpshuis) wordt herontwikkeld tot een ontmoetingsplein/speelplein en is autovrij.
Het gaat om een incidentele bijdrage van in totaal € 500.000. Het bedrag wordt gesplitst in een bijdrage in 2023 van € 300.000 en een bijdrage in 2024 van € 200.000. De middelen zijn bedoeld voor die onderdelen die ontmoeting bevorderen (dorpshuis).

Ad 6. Budget uitvoering Cultuurnota
In zowel de cultuurnota 2012 – 2016 als de cultuurnota 2017 – 2021 is destijds voor de looptijd van de nota een incidenteel budget van € 50.000 per jaar beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de desbetreffende nota’s. Uit dit budget werden de culturele festivals en evenementen, de uitrol van de moties muziekonderwijs en projecten op het snijvlak van het sociaal domein bekostigd. De intentie is deze lijn de komende jaren vast te houden. Vooruitlopend op de vaststelling van de cultuurnota 2022 – 2025 wordt daarom voorgesteld om incidenteel voor die periode een bedrag van € 50.000 per jaar beschikbaar te stellen voor de bekostiging van onder andere de genoemde projecten. Hierdoor kan op 1 januari 2022 worden gestart met de uitvoering.

Ad 7. Toegankelijkheid voetpaden
Bij de vaststelling van het wegenbeleidsplan 2021-2025 heeft de gemeenteraad besloten opdracht te geven om een inventarisatie te maken van “slechte” voetpaden. Niet alleen qua onderhoud maar ook gelet op begaanbaar- en toegankelijkheid voor iedereen (inclusie). De inventarisatie heeft in samenwerking met de dorpen plaatsgevonden. Voor de uitvoering van een deel van het noodzakelijk onderhoud is geen budget. Het gaat om een bedrag van incidenteel € 60.000.

Ad 8. Aanvullende financiën project DAF (ICO cultuureducatie)
Het project DAF (Digital Art Factory) is een project dat succesvol is georganiseerd door het ICO in de jaren 2019 t/m 2021. We willen dit de komende vier jaren graag voortzetten. De kosten hiervan bedragen € 30.000 per jaar. Een deel van dit geld wordt door ICO zelf bekostigd. Hiervoor wordt een noodzakelijke bijdrage van € 5.500 per jaar gevraagd.

Ad 9. Wandelknooppuntennetwerk
Het aansluiten van de gemeente op het provinciaal wandelknooppunten netwerk gaat in stappen:
1. Is het inventariseren van alle aanwezige wandelroutes en alle lokale (dorps)ommetjes. In deze fase wordt ook contact gelegd met de diverse dorpsverenigingen en commissies dorpsbelangen om zo de inwoners te betrekken.
2. Er wordt een kaart gemaakt met een voorstel hoe het netwerk er uit zou kunnen gaan zien, deze wordt nog te toetsing voorgelegd.
3. De informatieborden kunnen gemaakt en geplaatst worden en alle paaltjes worden in het gebied geplaatst. Uitgangspunt hierbij is dat er zo veel mogelijk gebruik gemaakt wordt van bestaande palen, om zo een wildgroei aan paaltjes te voorkomen. Hiertoe zijn ook afspraken gemaakt met gebiedseigenaren zoals staatsbosbeheer en Drents landschap.
Het hele proces zal ongeveer 2 jaar in beslag nemen, doel is op 1-1-2022 te starten, dan is de complete uitvoering eind 2023 gereed is de verwachting van het Recreatieschap Drenthe.
Het recreatieschap is ook de coördinerende partij en zorgt voor aansluiting op het al bestaande netwerk en de fysieke uitvoering.
De totale kosten bedragen € 280.000, hiervan neemt de provincie 1/3 deel voor haar rekening en het recreatieschap € 15.000. De gemeentelijke bijdrage wordt incidenteel € 172.000. De bijdrage wordt in 2 gelijke delen verstrekt. € 86.000 in 2022 en € 86.000 in 2023.

Ad 10. Werkzaamheden uitvoeringsprogramma woonvisie
In april 2021 is de Woonvisie 2020+, inclusief Uitvoeringsagenda vast gesteld. Er wordt nu gewerkt om deze Uitvoeringsagenda te vertalen naar een uitvoeringsprogramma. Het Uitvoeringsprogramma start vanaf ca. medio 2021 en loopt in ieder geval door in 2022. Voor 2022 is een incidenteel bedrag nodig van € 20.000. Gezien de diverse activiteiten is het waarschijnlijk, naast het reguliere werk, dat er personele inhuur nodig is.

Ad 11. Strategische deel van het informatiebeleid
Voor het schrijven van het strategisch deel van het informatiebeleidsplan is externe ondersteuning noodzakelijk. De kosten hiervan worden geschat op € 25.000. Hiervan is € 12.500 nodig in 2021 (opgenomen in de bestuursrapportage) en
€ 12.500 in 2022. Dit bedrag wordt nu in deze begroting opgenomen. Het ligt in de bedoeling om het (nieuwe) informatiebeleidsplan voor de zomer van 2022 vast te stellen.

Ad 12. Aanpassingen gemeentehuis
Er is gekeken naar de inrichting van het gemeentehuis. De hal is inmiddels aangepast en voor schilderwerk van de kantoren zijn middelen beschikbaar. In 2022 willen we in dezelfde stijl ook de ‘externe’ vergaderruimtes zoals de raadzaal en de pantry’s aanpassen. We gaan anders met elkaar werken. Daar zal ook het gemeentehuis op aangepast gaan worden. Incidenteel is een bedrag nodig van € 127.000.

Ad 13. Investeringen toekomstbestendige organisatie
Onze ambtelijke organisatie werkt gedreven aan de verschillende opgaven waar we voor staan. Tegelijkertijd zien we dat op meerdere plekken in de organisatie structurele knelpunten zijn ontstaan in de uitvoering op het gebied van onder andere duurzaamheid, de invoering van de Omgevingswet, het speelveld rondom openbare orde en veiligheid, het grondbeleid, de nieuwe structurele taken met betrekking tot inburgering en het openbaar onderwijs. Er zijn verschillende oorzaken te benoemen die hebben geleid tot deze knelpunten:
• We hebben als gemeente nieuwe taken erbij gekregen
• De realisatiekracht is niet overal op orde
• We hebben het principe van een regiegemeente losgelaten
• Ons werk is complexer geworden
• We hebben een hoog ambitieniveau

De combinatie van de bovengenoemde oorzaken maakt dat zich op meerdere plekken in de organisatie een structureel capaciteitsprobleem voordoet. We hebben kritisch gekeken naar wat nodig is om deze knelpunten op te lossen en welke oplossingen bijdragen aan het versterken van de organisatie en het verbeteren van onze dienstverlening. Om deze ambities te realiseren zijn er structurele middelen nodig. Het beeld is dat we hiervoor incidenteel € 405.000 nodig hebben in 2022 en € 50.000 in 2023.

Ambities uit FMP begroting 2021

Ad 14. Regio Deal
De regio heeft veel potentie en kansen. We hebben samen met de provincie Drenthe en vijf andere deelnemende gemeenten de ambitie de komende jaren de brede welvaart in het gebied te versterken. Het gezamenlijk streefbeeld bestaat uit een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor innovatieve economische ontwikkelingen, met passend onderwijs afgestemd op de economische structuur, een bloeiende vrijetijdseconomie, goede bereikbaarheid en een toekomstbestendig, aantrekkelijk en aantrekkend woonklimaat. Voor onze huidige en toekomstige inwoners zijn toekomstbestendige en bereikbare zorg-, onderwijs- en welzijnsvoorzieningen van groot belang. De partners in Zuid en Oost Drenthe hebben een vitale, veerkrachtige en gezonde gemeenschap voor ogen, waar iedereen ertoe doet en meedoet.
In de Regio Deal (gesloten tussen het Rijk, de provincie Drenthe en de gemeenten Aa en Hunze, Borger-Odoorn, Coevorden, Emmen, Hardenberg en Hoogeveen) worden op basis van drie pijlers Wonen, Welzijn en Werk projecten ontwikkeld, waarvoor (met het principe van cofinanciering) subsidie kan worden aangevraagd.
Voor deze cofinancieringsopgave hebben we meerjarig budgetten opgenomen. De Regio Deal loopt van 2019 t/m 2022 met een jaarlijkse bijdrage van € 205.000, in totaal € 820.000.

Ad 15. Sponsoring
We willen meer initiatieven gaan faciliteren/stimuleren en gaan daarom meer doen aan sponsoring. Tot en met 2022 wordt jaarlijks een bedrag van € 15.000 voorgesteld.

Ad 16. IVN Natuur en Milieu educatie
Het aanbieden van Natuur en Milieu educatie is primair een taak van het onderwijs, in de overgangsfase stellen we als gemeente middelen beschikbaar. Het IVN Scholennetwerk verzorgt al sinds vele jaren speciaal op primair onderwijs afgestemde lespakketten samen die met veel enthousiasme door de scholen worden gebruikt. We hebben een 4-jarig contract met het IVN voor de jaren 2019 t/m 2022. Jaarlijks gaat het om een bedrag van € 9.000. 2022 is het laatste jaar van de bijdrage. Het is wenselijk om de cofinanciering die met Stichting PrimAh is ingezet te continueren.

Ad 17. Samen maak je de route - leerbudget en experimenteren in het sociaal domein
De veranderopgave in het sociaal domein geldt voor zowel medewerkers van de gemeente als voor medewerkers en vrijwilligers van de organisaties met wie wij samen werken. Zo organiseren wij o.a. vier keer per jaar de training ‘Werken met netwerken’. Deze training biedt praktische tools om samenwerkingsverbanden beter te laten functioneren. Daarnaast willen we binnen het sociaal domein nog op andere manieren maatschappelijke opgaven oppakken. Om hiervoor te kunnen experimenteren is budget nodig . Wij ramen het op € 25.000 voor 2022 en 2023.

Ad 18. Preventie, versterking voorliggend veld en impuls leefbaarheid & mobiliteit
In het sociaal domein willen we een verschuiving realiseren van specialistische zorg naar vroeg signalering, preventie en burgerkracht. Doel van deze verschuiving is:
• Bevorderen van welbevinden en samenredzaamheid van onze inwoners
• Terugbrengen van uitgaven Wmo en Jeugd.
Om deze verschuiving te realiseren stellen we voor 2022, in vervolg op 2021, een bedrag van € 240.000 beschikbaar voor incidentele projecten gericht op versterking voorliggend veld. De projecten voor 2022 zijn:
- Uitrol sociale huiskamers (plus) in de gemeente.
- Uitrol functie van dorpscoördinator
- Lang zult u wonen
- Inzet gezinscoach (indien geen subsidie meer mogelijk is vanuit de Regiodeal)
- Mogelijk nieuwe initiatieven van inwoners
- Kosten samenlevingsopbouw (Impuls)
- Extra inzet kortdurende hulpverlening jeugd en volwassenen (Impuls)

Ad 19. Toekomst vakantieparken
We hebben een forse opgave t.a.v. de toekomst van de vakantieparken en solitaire woningen in onze gemeente. Op basis van de analyse die we per park hebben uitgevoerd en de Strategienota Toekomst Vakantieparken Aa en Hunze zetten we in 2022 verder in op de volgende sporen:
• Vitaliseringsopgave: Vitale parken die zelf hun rol ook pakken worden door ons ondersteund bij het handhaven op permanente bewoning. Ondertussen blijven we met de parken in gesprek en faciliteren we de samenwerking tussen de parken en ondernemers. Vanuit het provinciaal programma VVP ondersteunen wij de aanvragen van parken voor een financiële bijdrage (max € 100.000) vanuit het Recreatie Excellentieprogramma. Vanuit het lokale programma willen wij in 2022 bezien in hoeverre wij het parken in het middensegment kunnen helpen zich door te ontwikkelen.
• Herstructureringsopgave: er lopen reeds trajecten. Deze trajecten zijn gericht op het onderzoeken van de mogelijkheden tot transformatie van deze parken naar wonen. In totaal zijn er 3 pilot parken. Eén pilot is inmiddels afgerond, de andere twee pilots zetten wij door. Nu één pilot is afgerond willen wij bezien of in 2022 een nieuwe opgave kan worden opgepakt. In het verband van de provinciale Taskforce zijn een aantal instrumenten ontwikkeld ten behoeve van transformatieopgaven zoals een procesbeschrijving, kwaliteitskaarten t.b.v. de ruimtelijke meerwaarde, model-overeenkomsten etc. Vanuit het lokaal programma bezien wij of de inzet van een parkregisseur de opgaves verder kan brengen.
• Sociale opgave: er is een aantal parken waar voor ons een sociale opgave ligt. Per periode nemen we de regie op de toekomst van en de situatie op één van deze parken. Urgentie bepaalt hierin onze prioritering.
We zetten gelijktijdig in op deze drie sporen. Hiermee hopen we per spoor een vliegwieleffect te creëren voor de parken die ook in deze categorie vallen. Onze capaciteit en middelen zijn echter beperkt, daarom prioriteren we in de uitvoering. Dit doen we aan de hand van de uitvoeringsagenda.
Naast onze lokale aanpak loopt ook het Drentse programma ‘Vitale Vakantieparken’ door in 2022. Binnen het Drentse programma delen we kennis en ervaring en stellen we concepten en instrumenten op die behulpzaam zijn voor onze opgaven. Het Drentse programma gebruiken we als richtinggevend kader voor onze lokale aanpak. Het voorgestelde budget ad € 300.000 voor 2022 zetten we deels in voor personele inzet op de drie sporen, deels ook op ondersteuning van parken zoals bijvoorbeeld in de vorm van een parkregisseur een parkcoach. De inzet is gericht op maximale ondersteuning vanuit het provinciaal programma en budget zodat provinciaal en lokaal budget elkaar maximaal versterken.

Ad 20. Achterstallig onderhoud watergangen
De gemeente is eigenaar en beheerder van schouw- en bermsloten. De schouwsloten en een deel van de bermsloten worden binnen een bestek onderhouden door een aannemer. In het bestek is niet het onder profiel houden/brengen van de slootbodem opgenomen. Daardoor is er sprake van achterstallig onderhoud waardoor inwoners wateroverlast ervaren. In het nieuwe bestek zijn posten opgenomen voor het wegwerken van dit achterstallig onderhoud. De kosten zijn geraamd op € 101.250 per jaar.
Het voorstel is om de achterstand binnen de looptijd van het bestek in te lopen. Het bestek loopt van 1 januari 2021 tot 31 december 2023 met de mogelijkheid tot 2 maal 1 jaar te verlengen. Het achterstallig onderhoud is geraamd op € 101.250 per jaar. Voor de dekking van het achterstallig onderhoud is een incidentele financiering nodig voor de looptijd van het bestek.

Ad 21. Komgrenzen inrichten
Het betreft de uitvoering van het GVVP. De komgrenzen worden ingericht conform duurzaam veilig. Het gaat om een bedrag van € 40.000 voor 2022.

Ad 22. Knelpunten in de openbare ruimte
In overleg met onze inwoners, dorpen komen met regelmaat vragen en wensen voor op het gebied aanpassingen van de openbare ruimte zoals het opvullen van gaten, losliggende stoeptegels. Als reguliere budgetten geen ruimte laten, zetten we het knelpuntenbudget in zodat we samen met onze inwoners vlot kunnen inspelen op dit soort situaties. We denken voor 2022 € 100.000 nodig te hebben.

Ad 23. Duurzaamheid en Energietransitie
De energietransitie gaat de komende jaren meer en meer vorm krijgen. De gemeente wil initiatieven ondersteunen en projecten initiëren die een duurzame insteek hebben. Gedacht kan worden aan ideeën op het gebied van energiebesparing en - opwek, duurzame mobiliteit, Maatschappelijk Verantwoord Inkopen of bewustwording. Hierbij wordt nadrukkelijk de medewerking gezocht met de samenleving. Voor 2022 is een bedrag van € 250.000 opgenomen. Een deel van dit budget is bedoeld voor personele inzet.

Ad 24. Steenuil
De gemeente wil particulieren en agrariërs in het buitengebied stimuleren om erven steenuilvriendelijk te maken. Dit doet ze door de werkzaamheden van de steenuilwerkgroepen in Aa en Hunze financieel te ondersteunen en bij te dragen aan het project “Steenuilen Aa & Hunze onder pannen” van Landschapsbeheer Drenthe. De steenuilenwerkgroepen in Aa en Hunze plaatsen, onderhouden en vervangen nestkasten voor steenuilen. Tot en met 2022 is een bedrag van € 10.000 per jaar opgenomen.

Ad 25. Invoering Omgevingswet
De Invoering van de Omgevingswet (1 januari 2022) is de eerste belangrijke stap in de complete stelselherziening omgevingsrecht die rond 2030 zal zijn voltooid. Het gaat om een doorontwikkeling op inhoud en een cultuurverandering. De grote veranderopgave in het fysieke domein sluit goed aan bij de ontwikkelingen die binnen Aa en Hunze de afgelopen jaren al in gang zijn gezet, op het gebied van houding en gedrag. Ook de Omgevingswet is hier een belangrijke aanleiding voor. Hiermee is al een belangrijke stap gezet in de veranderende omgeving.  De stelselherziening is omvangrijk en ook binnen Aa en Hunze moet inhoudelijk nog veel gebeuren. Voor de bepaling van de invoeringsstrategie is als uitgangspunt gekozen: “Vernieuwend naar een optimale dienstverlening”.
Voor het project Invoering Omgevingswet is in 2022 een budget geraamd van € 200.000. Dit is nodig voor de werkzaamheden tot 1 januari 2023. Het is niet mogelijk om op dit moment duidelijk te maken wat de kosten zullen zijn voor de gehele stelselherziening Omgevingswet in Aa en Hunze (2029). Een eerste verkenning d.m.v. het digitaal dialoogmodel VNG laat voor onze gemeente een geschat bedrag aan invoeringskosten zien dat het bedrag van € 2 mln. overstijgt. Naar verwachting zal dit bedrag kunnen dalen nu langzamerhand meer informatie en ervaringscijfers bekend worden. We zullen gaandeweg meer inzicht krijgen in de te verwachten kosten. Daarbij wordt nog opgemerkt dat bij de totale invoeringskosten voor de stelselherziening in Aa en Hunze ook worden begrepen de kosten voor een Omgevingsvisie die voor 2024 moet worden vastgesteld.

Ad 26. Doorontwikkeling buitendienst (BOR)
Met de ontmanteling van de Alescon hebben wij ervoor gekozen het groenonderhoud binnen onze kernen blijvend te laten uitvoeren door mensen die niet via de reguliere weg aan een baan kunnen komen (doelgroepers). De buitendienst bestaat sinds 1 januari 2021 uit de buitendienst en het kernteam en in 2021 gaan we verder werken aan de ontwikkeling van de gehele buitendienst zodat we zoveel mogelijk gebruik maken van de kwaliteit van mensen én het onderhoud op een hoger plan brengen. De oud Alescon-medewerkers blijven, zoals ook het afgelopen jaar het geval was, gedetacheerd vanuit Werkplein Drentse Aa en daar waar een vacature ontstaat komen de nieuwe “doelgroepers” in dienst bij onze gemeente. Wij zetten in op een zo goed mogelijke begeleiding van het kernteam om de mensen in het kernteam zoveel mogelijk tot hun recht te laten komen. Dit vraagt in eerste instantie om meer begeleiding. De daaruit voortvloeiende extra incidentele kosten bedragen 149.000 per jaar gedurende een periode van drie jaar. Na deze taakstellende periode wordt verondersteld dat de begeleiding kan worden teruggebracht.

Het financieel uitgangspunt bij de inkomstenontwikkeling is dat er wordt uitgegaan van een verhoging van de tarieven (niet zijnde belastingen) met het geldende prijsindexcijfer voor overheidsconsumptie, netto materieel (trendmatige verhoging) uit de meest recente circulaire. Voor de kostenontwikkeling wordt uitgegaan van datzelfde prijsindexcijfer met uitzondering van de loonontwikkeling. Daarvoor wordt de  index van loonvoet sector overheid gebruikt zoals dat bekend is op het moment van opstellen van de (werk)begroting.

 

Voor de berekening  gaan we in de trendmatige ontwikkelingen uit van 2 indexcijfers.  De gegevens komen uit de meicirculaire 2021. Voor salarissen hanteren we de index van loonvoet sector overheid. Voor de overige onderdelen de prijsindex overheidsconsumptie (netto materieel). 

Index van de salarissen: 

2022: 2,40% 
2023: 2,30%
2024: 2,10%
2025: 2,40%

Index voor de overige onderdelen

2022: 1,50% 
2023: 1,50%
2024: 1,50%
2025: 1,50%

Voor de invulling van de taakstelling uit het collegeprogramma wordt de OZB in  2022 met 1,5% geïndexeerd. Het voorstel voor de jaren daarna is om de OZB met 2% per jaar te indexeren.  Dit voorstel is financieel verwerkt in de begroting.

Bij dit onderdeel worden de verschillen in de uitkering uit het gemeentefonds tussen de verschillende jaren opgenomen.

Structureel 

Ad 1. Mutatie Algemene Uitkering / Herverdeeleffect AU
Structurele verhoging van de algemene uitkering als gevolg van de meicirculaire 2021, de mutaties voor de jaren 2022 t/m 2025 zijn hier verwerkt.
We baseren de begroting op een realistische raming van de laatst gepubliceerde meicirculaire. Als gevolg van deze raming zijn er voor 2022 en verder relatief forse mutaties aan de inkomstenkant. Daartegenover staat een inschatting van het effect dat wordt verwacht vanwege de herverdeling van het gemeentefonds vanaf 2022. Deze is apart inzichtelijk gemaakt bij het onderdeel verwacht herverdeeleffect Algemene Uitkering. Waar vorig jaar nog sprake was van een ingeschat verwacht negatief effect van € 1,5 miljoen is de verwachting dat de herverdeling voor ons redelijk neutraal uitpakt. Dit is het met name het gevolg van het feit dat het rijk na de (eerste)uitkomsten, aan de verdeling gesleuteld heeft met het nieuwe resultaat als gevolg. Nog steeds zijn de uitkomsten niet definitief. De laatste berichten geven een lichte verhoging van de algemene uitkering te zien van € 190.000. Omdat de lobby nog in volle gang is en de uitkomsten van de (opeenvolgende) berekeningen nogal fluctueren is dit positieve effect niet verwerkt in de cijfers. De verwachting is dat dit niet het definitieve resultaat wordt. Zodra het definitieve resultaat bekend is, wordt u daarover geïnformeerd.
De andere manier van ramen heeft als doel meer transparantie te verschaffen en structurele ruimte te creëren voor het opvangen van onverwachte gebeurtenissen, zie ook de financiële uitgangspunten.

Ad 2/3. Mutatie rijksmiddelen sociaal domein
De structurele mutaties geven de budgettair neutrale verwerking van de daling en stijging van de budgetten in het sociaal domein weer voor de periode 2022-2025 op basis van de meicirculaire 2021.
Rijksregelingen worden begroot op de beschikbaar gestelde rijksmiddelen, dat betekent budgettair neutraal / zonder ‘plus’.  In 2022 is er sprake van een daling van de rijksmiddelen  sociaal domein.  Dit wordt met name veroorzaakt door een daling van de integratie Uitkering (IU) voogdij/18+ als gevolg van de wijziging van het woonplaatsbeginsel. .

Ad 4/5. Rijksvaccinatie meningokokken
De uitvoering van de vaccinatie tegen meningokokken wordt overgedragen aan de gemeenten. De daarmee gemoeide middelen worden toegevoegd aan de reeds eerder overgehevelde middelen voor de uitvoering van het rijksvaccinatieprogramma (RVP).

Ad 6/7. Versterking gemeentelijke antidiscriminatievoorziening
Discriminatie is een diepgeworteld en structureel probleem van de samenleving. In haar reactie op het rapport 'Ongekend onrecht' van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag heeft het kabinet aangekondigd structurele middelen vrij te maken voor de aanpak van discriminatie, waaronder de versterking van de antidiscriminatievoorzieningen (ADV). Alle gemeenten zijn verplicht te voorzien in een ADV.

Ad 8/9. Decentralisatie Uitkering Inburgering
Voor inburgering worden middelen aan het gemeentefonds toegevoegd ten behoeve van de begeleiding van de bredere groep asielmigranten binnen de ondertussen-groep (inburgeraars die nog inburgeringspichtig zijn onder de Wet inburgering 2013). Dit volgt uit de bestuurlijke afspraken die het ministerie van SZW en de VNG in april 2020 hebben gemaakt om een impuls te geven aan de uitstroom van inburgeringsplichtigen onder het huidige stelsel.

Ad 10/11. Wet openheid overheid
Op 26 januari 2021 heeft de Tweede Kamer de (Wijzigingswet) Wet open overheid (Woo) aangenomen. Het betreft een initiatiefwet uit de Tweede Kamer die beoogt de gehele overheid transparanter en toegankelijker te maken. Met dit wetsvoorstel geven de initiatiefnemers zowel de actieve als de passieve openbaarmaking van overheidsinformatie een nieuwe basis, verankeren zij het recht op toegang tot informatie wettelijk en beogen zij de informatievoorziening en informatiehuishouding van het Rijk en decentrale overheden te verbeteren. De Eerste Kamer dient nog een besluit te nemen over de Woo. Bij instemming van de Eerste Kamer zal de wet een halfjaar later in werking treden. Dit zal waarschijnlijk in het eerste kwartaal van 2022 zijn. De huidige Wet openbaarheid van bestuur (Wob) wordt ingetrokken bij de inwerkingtreding van de Woo.
Vooruitlopend op de besluitvorming in de Eerste Kamer heeft het kabinet hiervoor structurele en incidentele financiële middelen vrijgemaakt.

 Incidenteel

Ad 12/13. Wet Open Overheid
De toelichting voor dit onderdeel is dezelfde als bij ad 10/11.

Ad 14/15. Mutatie rijksmiddelen sociaal domein
De uitwerking van het arbitrageprogramma voor de jeugdwet betekent voor 2022 een aanvullend bedrag ad € 1,3 mln. Dit is een indicatief bedrag, als gevolg van wijziging in de maatstaven kan het bedrag voor onze gemeente anders uitpakken. Voor de jaren 2023 – 2025 zijn we uitgegaan van 75% van de nu bekende bedragen vanuit de arbitrage. Dit is conform de nu geldende richtlijnen van de toezichthouder. De bedragen zijn nog afhankelijk van besluitvorming in een nieuw kabinet. Ook deze middelen hebben we budgettair neutraal opgenomen.

Bij dit onderdeel zijn opgenomen: de niet-trendmatige ontwikkelingen, vervangingsinvesteringen  en vrijval kapitaallasten .

Ad 1. Toeristenbelasting
In de jaren voor Corona is de opbrengst toeristenbelasting door een toename van het aantal overnachtingen hoger geweest dan de raming. De raming hebben we in de loop van het jaar vervolgens incidenteel bijgesteld. In 2022 wordt de opbrengst structureel bijgesteld met een bedrag van € 100.000. Voor de jaren 2023 - 2025 structureel jaarlijks met een bedrag van € 50.000. De aanpassing heeft geen gevolgen voor de tarieven en is het gevolg van een hoger aantal overnachtingen.

Ad 2. Woonforensenbelasting
De opbrengst woonforensenbelasting wordt verhoogd met een bedrag van € 20.000. De opbrengst is structureel hoger dan de raming. De aanpassing heeft geen gevolgen voor de tarieven.

Ad 3. Meeropbrengst OZB
Meeropbrengst OZB door areaaluitbreiding.

Ad 4. Kostendekkenheid heffingen
We verwachten door een actualisatie van toerekening van uren meer kosten te kunnen doorrekenen in de heffingen. Vooralsnog wordt hiervoor een bedrag opgenomen van € 52.000 in 2023.

Ad 5 t/m 8. Kapitaalontwikkeling – structureel
Het gaat hier om de kapitaallasten van vervangingsinvesteringen.

Ad 9. Lagere kapitaallasten
Het betreft vrijval van kapitaallasten van vervangingsinvesteringen die in het verleden zijn gedaan.

In dit onderdeel wordt het verwacht herverdeeleffect van de Algemene Uitkering inzichtelijk gemaakt

Herverdeeleffect Algemene Uitkering

Waar vorig jaar nog sprake was van een ingeschat verwacht negatief effect van € 1,5 miljoen, is de verwachting op dit moment dat de herverdeling voor ons neutraal uitpakt. Dit is het met name het gevolg van het feit dat het Rijk na de uitkomsten aan de verdeling gesleuteld is met het nieuwe resultaat als gevolg. Nog steeds zijn de uitkomsten niet definitief. De laatste berichten geven een lichte verhoging van de algemene uitkering te zien van € 190.000. Omdat de lobby nog in volle gang is en de uitkomsten van de (nieuwe)berekeningen nogal fluctueren is dit positieve effect niet verwerkt in de cijfers. De verwachting is dat dit niet het definitieve resultaat wordt. Zodra de definitieve uitkomst bekend is, wordt u hierover geïnformeerd.

Dekking incidentele mutaties

Bij dit onderdeel is de dekking weergegeven van de incidentele beleidswensen en ontwikkelingen uit de onderdelen ambities incidenteel en overige mutaties incidenteel.

Toelichting

Het structurele begrotingsresultaat wordt incidenteel toegevoegd aan de VAR. Voor de incidentele ambities geldt dat de bedragen worden onttrokken aan de VAR. In het  onderstaand overzicht is aangegeven om welke bedragen het  voor de jaren 2022 t/m 2025 gaat m.bt. de mutaties vanuit de ambities. Voor een overzicht van de stand van de VAR wordt o.a. verwezen naar het begin van het onderdeel hoofdlijnen.

In de eerste begrotingswijziging 2022 zijn de mutaties van de budgetten opgenomen, die voortvloeien uit de incidentele en structurele beleidsvoornemens en ontwikkelingen van het begrotingsvoorstel 2022. Voor een toelichting wordt verwezen naar de onderdelen Actualisatie financiële positie en Investeringen 2022