In de duurzaamheidsvisie van de gemeente staat dat we het energieverbruik in 2025 willen halveren ten opzichte van 2014. In het klimaatakkoord is afgesproken dat ook de gebouwde omgeving CO2 moet reduceren en op termijn van het aardgas af moet. Met de corporaties zijn prestatieafspraken gemaakt over het bereiken van die doelen. In de particuliere woningvoorraad is het ingewikkelder om die transitie in te zetten. Door middel van stimuleringsactiviteiten worden woningeigenaren verleid om hun woning te verduurzamen.

Terugblik 2021

Energiebesparen en opwekken in de gebouwde omgeving heeft een grote prioriteit in de Duurzaamheidsvisie uit 2017. Ook in 2021 zijn verschillende projecten uitgevoerd.

Proeftuin Energiebesparing lage inkomens
Ondanks de beperkingen van corona is de uitvoering van de proeftuin energiebesparing voor lage inkomens goed op gang gekomen. In Aa en Hunze zijn nu 13 vrijwillige energiecoaches opgeleid. Samen hebben zij al meer dan 200 huisbezoeken afgelegd. Daarvan is circa 20% huurder. De Proeftuin Energiebesparing lage inkomens  is één van de proeftuinen in de pijler wonen in de Regiodeal. We verbinden de proeftuin met verschillende instrumenten. Het uiteindelijk doel is dat iedereen, ongeacht zijn of haar financiële bandbreedte, kan meedoen in de energietransitie. De ambitie is om 400 huishoudens te begeleiden in het verduurzamen van hun woning. Er wordt gestreefd naar 10% besparing op de energielasten en 5% reductie van CO2.  De proeftuin is gericht op de doelgroep lage inkomens en vooral op eenvoudige maatregelen voor energiebesparing. Er worden verschillende instrumenten ingezet. Dit zijn bijvoorbeeld de RRE-regeling, opleiding van energiecoaches, het aanbieden van warmtescans, het spel junior energiecoach, bespaarpakketten voor huurders en vouchers voor eenvoudige maatregelen. We maken in de proeftuin slim gebruik van regelingen die niet per se alleen voor lage inkomens beschikbaar zijn, maar zetten er extra op in om deze groep te bereiken. Daarvoor zijn de energiecoaches een belangrijke ingang. Onderdeel van de proeftuin is een onderzoek van de Hanzehogeschool. De Hanzehogeschool monitort wat werkt en onderzoekt  waar de behoefte ligt van inwoners.  In de proeftuin wordt daarnaast nauw samengewerkt met verschillende lokale partners, zoals de lokale energie initiatieven, het Drents energieloket, woningcorporaties,  Stichting Attenta, Impuls. De proeftuin loopt door in 2022.  Begin 2022 wordt de Transitievisie Warmte  ter vaststelling voorgelegd aan de Raad. Bij de uitwerking van de uitvoeringsagenda worden de  ervaringen van de proeftuin meegenomen. 

Drents Energieloket
Via de samenwerking in het Drents energieloket (DEL)  bieden we onafhankelijke informatie over verduurzaming en subsidies aan woningeigenaren. In totaal  hebben sinds 2017 12,5% van onze  particuliere woningeigenaren in meer of mindere mate contact gehad met het DEL. In 2021 is het aantal nieuwe contacten met  32% toegenomen en is het totaal aantal contacten (3323) met bijna 70%. toegenomen. Daaruit kunnen we opmaken dat het DEL in een groeiende behoefte voorziet. 

Regeling Reductie Energiegebruik (RRE) 2021
De RRE is in 2021 uitgevoerd door het Drents Energieloket en Winst uit je woning. Alle 8.042  woningeigenaren kregen een voucher ter waarde van 50 euro waarmee  eenvoudige maatregelen als tochtstrips, ledlampen konden worden aangeschaft. 2.994 huishoudens hebben de voucher verzilverd. Aa en Hunze scoorde hiermee erg goed ten opzichte van de andere gemeenten. Een  reden voor dit succes is dat  naar de eigenaren die in eerste instantie geen gebruik hebben gemaakt van de voucher, in het najaar van 2021 een tweede mailing is verzonden. Daarnaast hebben 442 huishoudens deelgenomen aan de collectieve inkoopactie. Dit had als resultaat: 104 huishoudens hebben de informatieavond bezocht en/of de videopresentatie bijgewoond, er zijn vanuit de inkoopactie 102 opdrachten (getekende offertes) verstrekt, er zijn 361 adviezen aan huis verstrekt en 187 cv-ketels zijn waterzijdig ingeregeld. Voor het initiatief in Gasselte/Kostvlies is vanuit de RRE een warmtecamera aangeschaft. De lokale energiecoaches zijn met de warmtecamera op pad gegaan en hebben 25 woningen uitgelezen en aan de bewoners isolatie-advies kunnen geven. 

RRE-W
De RRE-W regeling is een vervolg op de RRE regeling. De RRE-W richt zich nadrukkelijk op huurders. We voeren deze regeling uit als gemeente  en werken nauw samen met woningcorporaties en energie-initiatieven. In samenwerking met de HUBO Gieten hebben we 500 bespaartassen kunnen vullen, die we aan de huurders aanbieden waar de energiecoach advies aan huis geeft. Al meer dan 200 huishoudens hebben zich aangemeld voor een gesprek met de energiecoach. Daarnaast zijn we druk aan de slag met de pilot van de energieverbruikmanagers. Bij 150 huurwoningen van de Volmacht en de Woonborg worden willekeurig drie verschillende energieverbruikmanagers geplaatst. In een periode van zes weken worden deze huurders gevraagd hun ervaringen omtrent de gebruiksvriendelijkheid te delen (enquête) en met een fysieke bijeenkomst (als corona het toelaat) worden de ervaringen besproken. Op basis van deze informatie gaan we de pilot opschalen naar 1000 huurwoningen.  Ook het loket op wielen (van de DEL) komt op drie locaties in de gemeente Aa en Hunze. Hier kunnen inwoners advies inwinnen met betrekking tot energie opwekken en energie besparen. Dit wordt georganiseerd in samenwerking met de energie-initiatieven en de energiecoaches.

Faciliteren van energieinitiatieven
Veel ondernemers, organisaties en vooral ook inwoners zien de noodzaak voor energiebesparing en willen eraan bijdragen.  Lokale energieinitiatieven kunnen een belangrijke rol spelen bij het ontwikkelen van interesse onder inwoners. Sinds 2019 hebben we budget beschikbaar gesteld voor de opstart van lokale energieinitiatieven. In 2021 is de aanvraag uit Gasselte /Kostvlies gehonoreerd.  Rolde Energieneutraal, Dorpsbelangen Grolloo en Ecomarke Broekstreek hebben eerder gebruik gemaakt van de regeling. We voeren regelmatig overleg met de lokale energieinitiatieven en faciliteren hen. De initiatieven  hebben elk een unieke aanpak. Hieruit ontstaat een burenbeweging met activiteiten als warmtescans, zon op dak en deelauto’s.  Ook verenigingen van Dorpsbelangen krijgen te maken met initiatieven of nemen die zelf zoals de energiewerkgroepen  Gasselternijveenschemond, Spijkerboor/Annerveen en Gasselternijveen. De lokale energieinitiatieven denken ook mee met het gemeentelijk beleid zoals de transitievisie warmte. Waar mogelijk en waar behoefte is kunnen we onze beleidsdoelen en instrumenten koppelen aan de initiatieven. Net als bij de proeftuin energiebesparing lage inkomens is hierbij is er nauwe samenhang met de uitvoering van de Transitievisie Warmte. 

Zon op dak
Naast deze proeftuin zijn in 2021 verschillende trajecten op het gebied van opwek van zonne-energie ingezet. We faciliteren de LTO bij een ondersteuningsprogramma voor zon op agrarische bebouwing en werken met de provinciale aanjager zon aan het versnellen van zon op daken van MKB bedrijven. Ook ontzorgen en faciliteren we het onderwijs bij het plaatsen van zon op de schooldaken door het aanbieden van een dakscan en ontzorgingsaanbod. Dit traject is eind 2021 nagenoeg afgerond. Zon op dak blijft de jaren daarna onderdeel van onze aanpak.  

Regionale Energiestrategie
In 2021 is  de RES 1.0 vastgesteld. Hierin is beschreven hoe we het aandeel duurzame energie willen vergroten. Een uitgangspunt is daarbij dat we initiatieven vooral van onderaf willen faciliteren. We streven naar minimaal 50% lokaal (financieel) eigendom bij  grootschalige opwek. De RES is net als de Transitievisie, Laadvisie en Klimaatadaptatiestrategie een terugkerend nieuw beleidsthema voor de gemeente. Bij al deze onderwerpen is de betrokkenheid van inwoners en ondernemers cruciaal. In 2020 en 2021 zijn vier nieuwe lokale dorpsenergie-initiatieven gestart met hulp van de gemeente. 

Stimuleren particuliere woningeigenaren Wijk van de Toekomst
De Wijk van de Toekomst in Gieten is een initiatief van Woningstichting De Volmacht. Het is een gemengde wijk met huur- en  koopwoningen. In 2021 is de wijk aangemeld voor de landelijke pilot Energiebespaarhypotheek. Daarmee kunnen woningeigenaren die niet op gangbare wijze in aanmerking komen voor een lening, toch gebruik maken van financiering voor verduurzaming. De eigenaren kunnen meeliften op  de aanpak van de huurwoningen. In 2021 is eveneens voor de Wijk van Toekomst ook vanuit het Volkshuisvestingsfonds geld beschikbaar gekomen voor maatregelen voor circa 150 eigenaren . De uitvoering daarvan wordt in 2022 opgepakt. 

Jaarstukken 2021