Algemeen

Inleiding
Deze paragraaf staat vooral in het teken van de financiële terugblik op 2021 (op hoofdlijnen) en de ontwikkelingen/berichtgeving over (het al dan niet kunnen vaststellen van) de rechtmatigheid en getrouwheid van het sociaal domein.

Resultaat
Het netto resultaat over het jaar 2021 is € 3.100.000 positief.  Hiervan wordt € 837.000 toegevoegd aan de Vrije Algemene Reserve (VAR) en € 207.000 aan de Algemene Reserve van het Grondbedrijf.  In de paragraaf Rekeningresultaat 2021 gaan we uitgebreid in op het resultaat over het jaar 2021.

(Interne) controle en accountantsoordeel
Interne controle
Ook in 2021 hebben de teams vele interne controle werkzaamheden uitgevoerd met ondersteuning van het team Financiën. De overall conclusie luidt dat de interne controle voldoende is.

In de jaren 2019 en over 2020 was de inhuur van extern personeel niet rechtmatig. In 2020 zijn we, onder begeleiding van het NIC, begonnen met het rechtmatig aanbesteden voor de inhuur van extern personeel. Dit traject is in mei 2021 afgerond, de aanbestedingen zijn toen gegund en de raamovereenkomsten gesloten.

We hebben veel inzet geleverd om de inhuur van personeel rechtmatig in te kopen en het inhuurprotocol is aangescherpt. De resultaten daarvan zien we terug in 2021. Helaas zijn de doorlooptijden van een aanbesteding dusdanig dat de contracten pas rond de zomer van 2021 zijn ingegaan waardoor nog een deel van de inhuur onrechtmatig heeft plaatsgevonden

 Bij de verschillende processen is een aantal adviezen geformuleerd ter verbetering van de kwaliteit van de interne beheersing.

Accountantsoordeel
Het accountantsoordeel over de jaarrekening bestaat uit een beoordeling van de vraag of sprake is van een getrouw beeld (geen materiële fouten of onzekerheden in de jaarrekening) en een beoordeling van het antwoord op de vraag of de baten en lasten en balansmutaties rechtmatig (in overeenstemming met relevante wet- en regelgeving) tot stand zijn gekomen.

De accountant heeft voor de toetsing van de rechtmatigheid gebruik gemaakt van het Controleprotocol 2021, dat door de raad in de raadsvergadering van 9 december 2021 is vastgesteld. In dat Controleprotocol is de rapporteringstolerantie vastgesteld op € 100.000.

De jaarrekening 2021 is door HZG gecontroleerd. HZG heeft een controle-verklaring verstrekt met een goedkeuring voor het aspect getrouwheid. Voor het aspect rechtmatigheid heeft HZG een  verklaring met beperking afgegeven. De verklaring is in de jaarstukken opgenomen onder de ‘Bijlagen’.

Behandeling
De Auditcommissie heeft de jaarstukken 2021 op 20 juni 2022 behandeld. De jaarstukken 2021 worden in de raadsvergadering van 30 juni 2022 ter vaststelling aan uw raad voorgelegd.

Besluitvorming
Uw raad is bevoegd de jaarstukken vast te stellen en een bestemming aan het resultaat te geven. Voor het voorstel tot bestemming van het resultaat wordt verwezen naar het onderdeel 'Voorstel tot bestemming van het resultaat' en voor het besluit naar het onderdeel  'Besluit tot vaststelling'.

Wij stellen u voor de jaarstukken 2021 vast te stellen en daarmee décharge aan het college te verlenen omtrent het gevoerde financieel beheer.

Inleiding
Zoals we u in het onderdeel Financiële terugblik al hebben gemeld, is het resultaat dat aan de VAR wordt toegevoegd € 837.000.

In 2021 is een aantal budgetten geraamd die nog niet ingezet zijn maar waar nog wel werk of een verplichting tegenover staat en dus wordt  voorgesteld om het bedrag  van € 2,3 miljoen toe te voegen aan de reserve Incidentele dekkingsmiddelen, daarnaast kan een bedrag van € 0,2 miljoen voor verplichtingen tot en met 2020 vrijvallen van de reserve incidentele dekkingsmiddelen omdat  deze activiteiten zijn afgerond.

Verklaring verschil rekening/begroting
In onderstaande tabel zijn de belangrijkste verschillen tussen de actuele begroting en de jaarrekening weergegeven. 

Van het positief rekeningresultaat ad € 3.100.000 zal aan de raad worden voorgesteld:
• toe te voegen aan de VAR € 837.000;
• in verband met incidentele budgetten per saldo een bedrag van € 2.076.000 toe te voegen aan de Reserve incidentele dekkingsmiddelen (bestemmingsreserve);
• een bedrag van € 207.000 toe te voegen aan de Algemene reserve van het grondbedrijf (voor een specificatie zie paragraaf van het jaarverslag);
• per saldo een bedrag van € 20.000 te onttrekken aan de bestemmingsreserves Risico’s nieuwe sociale wetgeving en Egalisatiereserve Grootonderhoud schoolgebouwen;

Per saldo wordt er door het rekeningresultaat 2021 een bedrag van € 837.000 toegevoegd aan de Vrije Algemene Reserve (VAR).

ad. 1 Pensioenen (voormalige) wethouders (voordeel € 158.000)
Jaarlijks wordt berekend hoe hoog de pensioenvoorziening (voormalige) wethouders dient te zijn. Mede omdat de rekenrente is gestegen, kan een gedeelte van de aanwezige voorziening vrij vallen. Er is ten gunste  van de exploitatie een bedrag vrijgevallen van  € 158.000.

ad. 2 Toeristenbelasting (nadeel € 109.000)
Door het coronavirus zijn (een aantal) accommodaties tijdelijk gesloten geweest, hierdoor is het aantal overnachtingen lager uitgevallen, waardoor er bij de rekening een nadeel ontstaat van € 109.000.

ad. 3  Sociaal domein (voordeel € 468.000)
Het resultaat bij het Sociaal domein bedraagt €468.000 voordelig. Dit voordeel komt tot stand door Jeugdwet door (voordeel € 518.000), WMO-oud (nadeel € 169.000), Participatiewet (nadeel € 239.000), Minimabeleid inclusief TONK (voordeel € 206.000) en WMO-nieuw (nadeel € 360.000),  WMO nieuw Beschermd Wonen (voordeel € 442.000) en overige verschillen (voordeel € 70.000). Voor een toelichting zie pijler 2.

ad. 4 Algemene uitkering (voordeel € 287.000)
Het verschil tussen het geraamde bedrag en het werkelijk ontvangen bedrag bedraagt € 462.000 voordelig. Aan de raad wordt voorgesteld om hiervan een bedrag van € 112.000 te reserveren voor de versterking van de gemeentelijke dienstverlening, een bedrag van € 17.000 te reserveren voor de ICT t.b.v. de nieuwe wet inburgering en een bedrag van € 46.000 voor noodlijdende instellingen op het gebied van kunst en cultuur.  Blijft een bedrag over van € 287.000 dat aan de VAR wordt toegevoegd.

ad. 5 Automatisering (nadeel € 177.000)
De kosten van automatisering vertonen een stijgende lijn. Met name de omzetting van software in eigendom  naar software waarvoor jaarlijks licentiekosten worden berekend  is hiervan de oorzaak. Daarnaast zorgt de uitbreiding van personeel (tijdelijk en vast) voor hogere kosten ten behoeve van de werkplek (hardware) en de licenties (software).
Hiertegenover staan lagere kapitaallasten a.g.v. een geringer bedrag aan investeringen en door uitstel hiervan. Dit voordeel is echter al in de bestuursrapportage 2021 verwerkt zodat nu alleen het nadeel nog zichtbaar is.

ad. 6  Salariskosten (nadeel € 185.000)
Het nadeel op de salariskosten wordt voor het grootste gedeelte veroorzaakt door de lagere toerekening van salariskosten naar de projecten (nadeel € 145.000)

ad. 7 Boekwinsten verkoop materiele vaste activa (voordeel € 169.000)
In 2020 is een stuk grond met pand in Eexterveen gekocht t.b.v het fietspad Annerveenschekanaal-Eexterveen.
Het pand is in 2021 weer verkocht  met een boekwinst (€ 71.000 voordeel)
Bij de aankoop van een nieuwe Deutz Fahr tractor met maai-arm is de oude Case tractor met maai-arm ingeruild, dit leverde een boekwinst op (€ 98.000 voordeel)

ad. 8 SDA Belastingen (nadeel € 114.000)
De kosten binnen SDA belastingen zijn hoger dan begroot. Dit komt o.a. door Project van Kuubs naar vierkante meter, de vervanging tussen het oude berichtenverkeer tussen 4WOZ en Civision WOZ berichten, toename aantal bezwaren no cure no pay en de toename van de frictiekosten door ziekte van het personeel.

ad. 9 Bermonderhoud (voordeel € 104.000)
Voor bermonderhoud was de afgelopen jaren zowel structureel als incidenteel budget beschikbaar. Van incidenteel budget hebben we in 2021 bermverharding aangelegd. Van het exploitatie budget hebben we regulier onderhoud gepleegd (bermverlaging en het opvullen van gaten met granulaat). Wegens prioriteitstelling in de werkzaamheden is er van dit budget geen bermverharding aangebracht. Hierdoor is incidenteel dit voordeel gerealiseerd.
Vanaf 2022 zal het structureel beschikbare budget volledig worden ingezet voor zowel het aanbrengen van bermverharding als het plegen van regulier onderhoud.

ad.10 Vrijvallen incidentele budgetten tm 2020 (voordeel € 219.000)
Een aantal incidentele budgetten betreffende voorgaande jaren kunnen vrijvallen waarvan de activiteiten gereed zijn of niet meer tot uitvoering komen . Dit betreft o.a. experimenteren met biodiversiteit (€ 49.000), controle brandveiligheid gebouwen en asbestdaken (€ 35.000) en voorschoolse voorzieningen peuters (€ 27.000)

ad. 11 Overige verschillen (voordeel € 17.000)
De overige verschillen tussen begroting en rekening bedragen per saldo € 17.000, dit wordt hier niet verder verklaard.

ad.12 Incidentele budgetten (voordeel € 2.076.000)
Door de raad zijn voor 2021 een aantal incidentele budgetten (voordeel € 2.295.000) geraamd die nog niet ingezet zijn, maar waar nog wel werk of een verplichting tegenover staat. Het betreft o.a. de budgetten voor: Voorliggend veld, preventieve aanpak (€ 240.000), toekomst vakantieparken (€ 215.000), knelpunten in de openbare ruimte  (€ 100.000) , duurzaamheidfonds Duurzaamheid en energietransitie (€ 113.000), duurzaamheidsfonds RREW gelden (€ 262.000) , ondersteuning ivm Corona ( € 206.000), sturing en regie doorontwikkeling organisatie (€ 161.000), doorontwikkeling buitendienst (€ 125.000) en het ontvangen bedrag decembercirculaire Algemene uitkering reserveren voor het oplossen problemen interne en externe dienstverlening ( € 112.000), 

Daarnaast kunnen er budgetten vrijvallen (€219.000) waarvan de activiteiten zijn afgerond, zie punt 10.

ad.13 Resultaat grondexploitatie (voordeel € 207.000)
Voor een specificatie van het resultaat wordt verwezen naar het onderdeel Grondbedrijf. Het voordelige saldo kan worden toegevoegd aan de Algemene reserve van het grondbedrijf.

ad.14  Overig (nadeel € 20.000)
Betreft de verrekening  met de reserve Risico’s nieuwe sociale wetgeving  (€ 44.000 nadeel) en de toevoeging aan de Egalisatiereserve Groot onderhoud schoolgebouwen (€ 24.000). De uitgaven worden ten laste van de nog aanwezige bestemmingsreserve gebracht.

Algemeen
Het resultaat van het grondbedrijf maakt onderdeel uit van het totale rekeningresultaat. Zie tevens de in deze jaarrekening opgenomen paragraaf Grondbeleid.

Resultaat grondbedrijf
In het verslagjaar dient volgens het BBV gebruik gemaakt te worden van de zgn. POC-methode: dat wil zeggen dat voor winstneming de Percentage Of Completion methode geldt: voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd kan tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst worden genomen. Hiervoor moet het resultaat op de grondexploitatie wel op betrouwbare wijze kunnen worden ingeschat. Dit is mogelijk wanneer het waarschijnlijk is dat de economische voordelen die aan het project zijn verbonden naar de gemeente zullen toevloeien. Indien aan de volgende voorwaarden is voldaan, bestaat er voldoende zekerheid om winst te kunnen nemen:
1. het resultaat op de grondexploitatie kan betrouwbaar worden ingeschat; én
2. de grond (of het deelperceel) moet zijn verkocht; én
3. de kosten zijn gerealiseerd (winst wordt naar rato van de realisatie gerealiseerd).
Bij de aanwezige complexen is de POC-methode berekend, resulterend in de tussentijdse winstneming bij het complex Nooitgedacht. 

Het resultaat bij de rekening 2021 komt uit op € 207.000voordelig (2020: € 171.000 voordelig).

Het resultaat ontstaat door:

- afsluiten van het complex Gasteren 3e fase, voordeel van € 86.000;
- afsluiten van het complex Eext Noord Oost, voordeel van € 36.000
- een tussentijdse winstneming voor het complex Nooitgedacht, voordeel van € 85.000

Voor de verwachte resultaten en het verloop van de Algemene reserve van het grondbedrijf, wordt verwezen naar de paragraaf Grondbeleid.

Het saldo van de rekening van baten en lasten algemene dienst 2021 (€ 2.893.000 voordelig) en het saldo van het grondbedrijf (€ 207.000 voordelig) bedraagt, na verwerking van de mutaties van de reserves, € 3.100.000 voordelig. Conform de voorschriften wordt het resultaat afzonderlijk op de balans opgenomen.

Van het resultaat na bestemming zal de raad worden voorgesteld de nodige toevoegingen en onttrekkingen aan de (bestemmings)reserves te doen (per saldo € 2.057.000 voordelig). Voor het voorstel en een onderbouwing, wordt verwezen naar Voorstel tot bestemming van het resultaat.

Het saldo van de grondexploitatie bedraagt € 207.000 voordelig (2020: € 171.000voordelig). Aan de raad wordt voorgesteld om het bedrag toe te voegen aan de Algemene reserve van het grondbedrijf.

Ingaande het jaar 2005 geeft de accountant over de rekening naast een oordeel over de getrouwheid tevens een oordeel over de rechtmatigheid. Met de rechtmatigheid wordt bedoeld dat de baten en lasten en balansmutaties rechtmatig (in overeenstemming met relevante wet- en regelgeving) tot stand zijn gekomen. Het toetsingskader voor de controle door de accountant wordt door de raad vastgesteld in het Controleprotocol. Dit Controleprotocol, geldend voor het verslagjaar 2021, is in de raad van 9 december 2021 vastgesteld. De rapporteringstolerantie is vastgesteld op € 100.000.

In het Verslag van bevindingen behorende bij de Jaarstukken 2021, heeft onze accountant aangegeven, dat de gemeente Aa en Hunze voor het aspect rechtmatigheid, een verklaring met beperking krijgt. Dit is, na 2 jaar een afkeurende verklaring op het gebied van de rechtmatigheid, een substantiele verbetering. Het oordeel geeft de accountant na de controle op de rechtmatigheid bij de diverse significante processen bij de gemeente, waaronder de onderdelen die de gemeente zelf heeft uitgevoerd voor het sociaal domein.

Uit de stukken die de gemeente heeft ontvangen van de Sociale Verzekeringsbank blijkt, dat de uitvoering van de persoonsgebonden budgetten (PGB’s) voor het jaar 2021 onrechtmatig is geweest, zowel voor de WMO als voor de jeugdzorg.
De onrechtmatigheid bij de SVB, betekent een onzekerheid voor de rekening van Aa en Hunze van in totaal € 580.000

 

Per 1 oktober 2012 is de Wet revitalisering generiek toezicht van kracht geworden. Uit deze nieuwe wet blijkt dat het toezicht soberder, selectiever en risicogerichter dient te worden en gaat uit van vertrouwen van de toezichthouder. Het is in eerste instantie niet aan de toezichthouder, maar aan de gemeenteraad om toezicht te houden op de uitoefening van medebewindstaken door de colleges.

Samen met de gemeenten in Drenthe zijn op basis van de gewijzigde wetgeving toezichtcriteria ontwikkeld. Uit deze criteria blijkt of er sprake is van goede, matige of slechte uitvoering van de medebewindstaken. Ook met alle gemeenten in Drenthe is afgesproken om een zelfbeoordeling te gaan doen en deze beoordeling in de jaarrekening op te nemen. Afgesproken is dat in het jaarverslag bij de jaarrekening verantwoording over de medebewindstaken wordt opgenomen.

Over het algemeen kan worden geconcludeerd dat de medebewindstaken adequaat en doelmatig worden uitgevoerd. Op enkele onderdelen zijn er verbeterpunten mogelijk en hiervoor zijn concrete actiepunten geformuleerd.

Toevoegingen aan de reserves

 Incidentele Budgetten (€ 2.295.500)
Door de raad zijn voor 2021 nog een aantal incidentele budgetten geraamd die nog niet ingezet zijn, maar waar nog wel werk of een verplichting tegenover staat.

Egalisatiereserve Groot onderhoud schoolgebouwen (€ 24.000)
Het ontvangen bedrag voor groot onderhoud wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve.

Algemene reserve van het grondbedrijf (€ 206.687)
Ingaande het jaar 2017 wordt de POC-methode toegepast voor de winstneming bij de grondexploitatie. Onder voorwaarden moet een winstneming gedaan worden.
Van de aanwezig complexen, voldoet het complex Nooitgedacht aan de voorwaarden. Het betekent een winstneming van € 85.000. Daarnaast zijn de volgende complexen eind 2021 afgesloten Gasteren 3e fase winstneming € 85.368 en Eext Noord Oost, winstneming € 36.319 . Het totale resultaat bedrag ad. € 206.687 wordt via het rekeningresultaat toegevoegd aan de Algemene reserve van het grondbedrijf.

Vrije Algemene Reserve (€ 837.089)
In totaal wordt een bedrag van € 837.089 toegevoegd aan de Vrije Algemene Reserve. 
Zie verder onderdeel Rekeningresultaat van het jaarverslag.

Onttrekkingen aan de reserves

Incidentele budgetten (€ 218.966)
Als gevolg van de heroverweging van de reserves incidentele dekkingsmiddelen kunnen er incidentele budgetten vrijvallen. Dit betreft budgetten waarvan de activiteiten gereed zijn of niet meer tot uitvoering komen.

Reserve Risico’s nieuwe sociale wetgeving (€ 44.000)
Een salarisbijdrage  ten behoeve van de projecten komt uit de Reserve Risico's nieuwe sociale wetgeving (€ 44.000). Bedrag kan ten laste van de aanwezige bestemmingsreserve worden gebracht.

 

De raad van de gemeente Aa en Hunze;

Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van de gemeente Aa en Hunze, waarvan de overwegingen integraal deel uit maken van dit besluit;

b e s l u i t :

- de jaarstukken over het jaar 2021 vast te stellen;

- in te stemmen met de voorgestelde bestemming van het Gerealiseerde resultaat 2021;

Aldus besloten door de raad van de gemeente Aa en Hunze in de
openbare vergadering van 30 juni 2022.

 

De plv. griffier,                                                      De voorzitter,

     
Dhr. H.M. Flokstra                                             Dhr. A.W. Hiemstra