In dit hoofdstuk wordt gekeken naar enkele uitdagende opgaven waarmee onze gemeente wordt geconfronteerd als gevolg van landelijke ontwikkelingen. Deze opgaven bestaan naast de ambities van het college en gaan de komende jaren een belangrijke rol spelen binnen onze organisatie en zullen ook effecten hebben voor inwoners. Bovendien voegt de val van het kabinet een extra laag van onzekerheid toe aan deze vaak al complexe en controversiële onderwerpen.
De opgaven die spelen in onze gemeente worden hieronder toegelicht.
Ruimtelijke Schaarste
Op 8 juni 2023 heeft uw raad in een werkconferentie over het vergezicht “Ruimtelijke Schaarste” de aanpak van grote opgaven vanuit de principes van de Omgevingswet verkend. Opgaven zoals woningbouw, energietransitie, klimaatadaptatie, mobiliteit, natuurontwikkeling, landbouw, economie, recreatie en toerisme, gezondheid, water en bodem. Grote opgaven met een ruimtelijke impact, die vragen om integrale strategische afwegingen en het maken van keuzes, over hoe we onze gemeente willen inrichten en hoe we onze fysieke leefomgeving willen benutten en beschermen. Daarbij is op hoofdlijnen met uw raad verkend of de grote opgaven (eventueel) leiden tot andere (beleids-) uitgangspunten voor de op te stellen omgevingsvisie. In de omgevingsvisie wordt voor het hele grondgebied van Aa en Hunze de ambities en beleidsdoelen voor de fysieke leefomgeving voor de lange termijn vastgelegd. De omgevingsvisie geeft daarmee richting aan de verdere uitwerking in beleidsprogramma’s, omgevingsplannen, omgevingsverordeningen en omgevingsvergunningen.
Bestaanszekerheid
Recente ontwikkelingen hebben ervoor gezorgd dat de bestaanszekerheid van een grotere groep inwoners onder druk is komen te staan. Bij bestaanszekerheid gaat het om meer dan over voldoende inkomen beschikken. Het gaat ook over beschikbare en betaalbare (sociale huur-) woningen, voldoende werkgelegenheid, een veilige leefomgeving, goed onderwijs en voldoende bereikbare en betaalbare voorzieningen, zoals bijvoorbeeld een ziekenhuis, dorpshuis, bibliotheek en zwembad. Als gemeente hebben we niet overal invloed op, maar kunnen we wel het verschil maken vanuit verschillende rollen, In de uitvoering van regelingen op het terrein van werk en inkomen, sturend ten aanzien van de realisatie van sociale huurwoningen en faciliterend in de vorm van het verstrekken van subsidies aan organisaties die bijdragen aan armoedebestrijding.
Duurzaamheid
Duurzaamheid heeft als begrip een belangrijke plaats gekregen in hoe de leefomgeving wordt ingericht. Deze veelomvattende opgave is er eentje met snelle ontwikkelingen en raakt vele andere beleidsterreinen en opgaven. Uit onderzoek blijkt dat inwoners en ondernemers duurzaamheid belangrijk vinden. De urgentie binnen de samenleving voor deze opgave is toegenomen met de recente energiecrisis. Naast duurzame energie, gaat deze opgave over o.a. biodiversiteit, klimaatadaptatie en circulariteit. Het is een opgave die invloed heeft op het wonen en de leefomgeving van onze inwoners.
Wonen
De woningbouwopgave is een opgave die in de spotlight staat. Er is een forse woningbehoefte bij met name jongeren en senioren. Naast deze vraag is er ook de opgave rondom het huisvesten van statushouders. Het doel is om de komende jaren plannen te maken voor 1040 woningen om tot 2031 concreet 830 woningen toe te kunnen voegen. We programmeren ruimer omdat we rekening houden met een percentage planuitval en -vertraging. Het beleidsmatige deel hiervoor staat grotendeels, het woningbouwprogramma krijgt steeds meer vorm en we blijven dan ook volop inzetten op de uitvoering van deze ambitie.
Dienstverlening
Als veelzijdige dienstverlener, kan de inwoner voor veel zaken bij de gemeente aankloppen. Van paspoort, onderhoud van de openbare ruimte, woningbouw, vergunningen tot zorg. Een belangrijk speerpunt voor de organisatie is dan ook de dienstverlening aan de inwoners. De dienstverlening wordt organisatie breed aangepakt. Hiervoor is een programma opgezet dat de komende jaren ervoor moet zorgen dat de dienstverlening verbetert en dat deze verbeteringen geborgd worden in de organisatie.
Vluchtelingen (ontheemden)
Bij deze opgave onderscheiden we drie verschillende groepen mensen: de opvang van Oekraïeners, de opvang van asielzoekers ter ontlasting van Ter Apel en de huisvesting van statushouders. De eerste groep vangen we op in Papenvoort, op het voormalig terrein van Yorneo. Deze opvang blijft ook de komende jaren in gebruik. Op dit moment verbouwen we de resterende gebouwen om ze geschikt te maken voor opvang. De tweede groep vangen we op in de Biester (Gieten). De Biester blijft ook de komende twee jaar actief als aanvullende opvang. De laatste groep zijn de statushouders. Deze groep mag in Nederland blijven en moet worden gehuisvest en ingeburgerd. Hier is een intensivering aan de hand. Als gemeente nemen we hiermee onze verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren in de opvang en huisvesting van deze mensen. Deze opgaven vragen veel van onze organisatie en raken allerlei verschillende beleidsterreinen.
Compensatieplan Aardbevingsgebied
Zoals u weet heeft Aa en Hunze samen met de gemeenten Tynaarlo, Noordenveld en de provincie Drenthe een brief gestuurd aan de staatssecretaris Vijlbrief van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat met een aanzet voor een compensatieplan voor Noord-Drenthe. Met dit plan wordt recht gedaan aan de situatie van inwoners in Noord-Drenthe die schade hebben geleden die direct te wijten is aan de winning uit het Groningenveld.
Uit de kabinetsreactie op de uitkomst van de enquêtecommisie blijkt dat ons plan nadrukkelijk wordt meegenomen. De komende jaren gaan we aan de slag om het plan verder te concretiseren. Dit doen we samen met de gemeenten Tynaarlo, Noordenveld en de provincie Drenthe. Er is inmiddels een kwartiermaker aangesteld die aan de slag gaat met het ontwikkelproces om te komen tot deze concretisering en daarbij behorende middelen. Hierbij zijn drie aandachtsgebieden benoemd:
1. Herstel van een kwalitatief hoogwaardige leefomgeving: een fysieke impuls
2. Trots op een leefbare gemeenschap: sociaal-maatschappelijke impuls
3. Borging van een duurzaam toekomstperspectief: een economische impuls