Wegen
Basisgegevens/uitgangspunten
De gemeente Aa en Hunze heeft 2.957.477 m² (548km) aan verharding in beheer en onderhoud. Hiervan is 1.767.351 m² asfaltverharding, 967.288 m² elementenverharding en 93.582 m² betonverharding. De overige vierkante meters betreft onverhard/onbekend (nog niet verwerkt in het basis registratiesysteem). Het gehele areaal aan verharding bestaat voor 76% aan rijbanen, 12 % aan fietspaden en 12% uit voetpaden en parkeerplaatsen.
A. Het beleidskader
In 2021 is het Wegenbeleidsplan Aa en Hunze voor een nieuwe planperiode (2021-2025) door de raad vastgesteld. Het doel van het wegenbeleidsplan is ervoor te zorgen, dat het onderhoud van de gemeentelijke wegen wordt uitgevoerd aan de hand van een vooraf afgesproken kwaliteit om ook in de toekomst over een goed onderhouden wegennet te kunnen blijven beschikken. Omdat de realisatie van die doelstelling op een efficiënte en effectieve manier bereikt moet worden, met de beperkte inzet van middelen, is het volgende beleidsuitgangspunt geformuleerd.
Uitgangspunt is het kwaliteitsniveau Basis dat gelijk staat aan de ondergrens van verantwoord wegbeheer volgens de CROW-wegbeheersystematiek (Centrum Regelgeving en Ontwerp Weg- en waterbouw). De afgelopen onderhoudsperioden hebben uitgewezen dat dit kwaliteitsniveau een prima uitgangspunt is om ook in de toekomst verantwoord wegbeheer binnen de gemeente uit te blijven voeren.
B. Uit het beleidskader voortvloeiende consequenties
Uit inspecties en soortgelijke evaluaties blijkt dat het geselecteerde basisniveau van onderhoud adequaat is om het wegenonderhoud op dezelfde wijze voort te zetten. In de begroting van 2024 is een structurele bijdrage van € 800.000 opgenomen. Echter, om voortdurend te voldoen aan het beoogde kwaliteitsniveau, is het bedrag van deze bijdrage ontoereikend. Dit wordt veroorzaakt door aanzienlijke prijsstijgingen van materialen en arbeid
C. De vertaling van de financiële consequenties in de begroting
In het nieuwe wegenbeleidsplan is een meer jaren raming voor 2021-2025 opgesteld. Om blijvend aan het gestelde kwaliteitsniveau te voldoen wordt in de begroting 2024 een voorstel gedaan om het bedrag van € 800.000 structureel met € 120.000 te verhogen.
D. Voortgang
De uitvoering voor de komende jaren wordt volgens het onderhoudsprogramma 2021-2025 uitgevoerd.
Het onderhoudsprogramma voor jaren tot en met 2023 is uitgevoerd conform de planning. Op basis van een uitgevoerde visuele weginspectie in 2023 (resultaten nog niet bekend) zal blijken of het kwaliteitsniveau Basis als beleidsuitgangspunt voor het wegenonderhoud 2024 en 2025 zonder verdere bijstellingen blijvend behouden kan worden. Hiervan uitgaande wordt het programma 2024/2025 uitgevoerd.
Water en kunstwerken
A. Het Beleidskader
De gemeente Aa en Hunze heeft 125 ha binnenwater. Daarnaast heeft de gemeente 37 vaste bruggen, 12 beweegbare bruggen, 13 steigers, 8 andere voorzieningen zoals bv. rolpalen, kademuur, leuningen e.d. en 5.310 m1 walbeschoeiing.
B. Uit het beleidskader voortvloeiende consequenties.
Het jaarlijkse onderhoud wordt uitgevoerd op basis van het beheerprogramma bruggen. In de begroting is hiervoor een structureel budget opgenomen.
C. De vertaling van de financiële consequenties in de begroting
In de begroting 2024 is een bedrag van € 185.000 aan directe kosten opgenomen voor het onderhoud van sloten, bermsloten, sluizen en waterkeringen. Daarnaast is een bedrag van € 137.000 opgenomen voor regulier onderhoud aan waterstaatkundige werken, zoals bruggen, kano- en vissteigers. Voor groot onderhoud aan de bruggen van het Grevelingskanaal wordt jaarlijks een bedrag van € 45.000 toegevoegd aan de voorziening. In de begroting 2024 is bij de ambities een bedrag van € 1,4 miljoen opgenomen voor vervanging van de beschoeiing.
D. Voortgang
Periodiek wordt het onderhoudsprogramma vastgesteld en uitgevoerd om het onderhoudsniveau op een aanvaardbaar/voldoende niveau te brengen.
De onderhoudswerkzaamheden omvatten het vervangen en/of schilderen van leuningen, betonrenovatie en vernieuwing van brugdekken. Onlangs zijn de beheerplannen voor bruggen, beschoeiing van het Grevelingkanaal en vijveronderhoud geactualiseerd. De financiële doorberekening moet nog worden uitgevoerd. Eventuele noodzakelijke aanpassingen in de budgetten worden meegenomen in de bestuursrapportage of najaarsnota. Met het vervangen van de beschoeiing zal in 2024 worden gestart.
Riolering
Basisgegevens/uitgangspunten
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de rioleringsvoorzieningen in de gemeente Aa en Hunze.
| Rioleringsvoorzieningen | ||
|---|---|---|
| Vrijverval riolering | 275 | km |
| Mechanische riolering | 130 | km |
| Hoofdgemalen | 30 | stuks |
| Minigemalen | 460 | stuks |
| Randvoorzieningen | 10 | stuks |
| IBA’s | 35 | stuks |
| Kolken | 12560 | stuks |
| Vijvers | 26 | stuks |
A. Het Beleidskader
In 2020 is het Gemeentelijk RioleringsPlan (GRP) door de raad vastgesteld voor de planperiode 2020-2024. Aan het beleid ligt de volgende visie ten grondslag:
Aa en Hunze wil beschikken over een duurzaam en robuust water- en rioleringssysteem in het bebouwd gebied. We hebben inzicht in het systeem en beheren het doelmatig, waardoor de lasten zo laag mogelijk blijven en overlast van water tot een minimum is beperkt. Gebruikers kunnen eenvoudig terecht bij de gemeente met klachten en vragen, maar we doen ook een beroep op hun eigen verantwoordelijkheid.
Met dit plan geven wij invulling aan de wettelijke verplichting om vast te leggen hoe wij inhoud geven aan de zorgplicht voor het afvalwater, regenwater en grondwater. De zorgplichten zijn vertaald naar doelen. Aan de hand van onze visie hebben we speerpunten voor de komende planperiode bepaald, te weten:
- Inzicht in de werking van het systeem vergroten.
- Duurzaamheid vergroten.
- Anticiperen op klimaatverandering.
- Samenwerking met waterketenpartners versterken.
In Groningen en Noord-Drenthe werken gemeenten, waterschappen en waterbedrijven samen in de waterketen. Dit wordt langs 2 sporen bereikt; regionaal en per cluster. In de samenwerkingsregio Groningen en Noord Drenthe is een bestuursakkoord opgesteld voor de periode 2020-2025 waar de nadruk ligt op de onderdelen Kwetsbaarheid en Duurzaamheid. Het cluster Kop van Drenthe bestaat uit de gemeenten Tynaarlo, Assen, Noordenveld en Aa en Hunze en de waterschappen Hunze en Aa’s en Noorderzijlvest. In 2020 is het Waterakkoord Kop van Drenthe geactualiseerd. In dit waterakkoord leggen de deelnemers afspraken vast en wordt een maatregelenprogramma opgesteld voor de periode tot 2025.
B. Uit het beleidskader voortvloeiende consequenties
In dit GRP is gekozen om onze leefomgeving duurzaam en klimaatrobuust in te richten en tevens een subsidieregeling voor het afkoppelen van regenwater vast te stellen. De ontwikkeling van de rioolheffing is dynamisch, waarbij -aan de hand van het jaarprogramma- ieder jaar een actualisatie plaats vindt van de berekening. Op die wijze is de ontwikkeling van het tarief in balans met de werkelijke kosten. Om tarief stabiel te houden wordt gewerkt met een voorziening.
De maatregelen die voortkomen uit ons GRP worden intern integraal opgepakt, zodat er altijd werk-met-werk wordt gemaakt. Daarnaast stemmen we de maatregelen af op het waterakkoord van het cluster en de regionale samenwerking.
C. De vertaling van de financiële consequenties in de begroting
De kosten voor investeringen en onderhoud aan het riool stijgen in 2024 met 5,0%. Dit is het gevolg van de stijging van de salariskosten vanuit de nieuwe CAO en de doorberekening van inflatie. Deze kosten worden doorberekend in de tarieven in verband met de geldende 100% kostendekkendheid . Voor de berekening van de rioolheffing maken we gebruik van een (egalisatie) voorziening. Hoe de tarieven zich na 2024 ontwikkelen is afhankelijk van de uitkomsten van het klimaatadaptatiebeleid en de bijbehorende uitvoeringsagenda.
D. Voortgang
De in de begroting opgenomen bedragen voor het onderhoud worden daarvoor in het desbetreffende jaar ingezet. Werkzaamheden worden zoveel mogelijk afgestemd met onze waterketenpartners, waardoor werkzaamheden in de tijd kunnen verschuiven.
Gebouwen
Basisgegevens/uitgangspunten
De gemeente Aa en Hunze heeft 50 gemeentelijke accommodaties. Deze 50 accommodaties bestaan uit onder andere 3 kerktorens, 3 molens, 3 multifunctionele accommodaties, 2 zwembaden, 3 sporthallen, 2 gymnastieklokalen, 1 sportzaal, 18 dorpshuizen (waarvan 7 in eigendom), 1 loods met overkapping voor Openbare Werken, 4 brandweerposten, 1 gemeentehuis, 1 afvalbrengstation en 18 overige locaties. Door de verzelfstandiging van het openbaar basisonderwijs per 1 januari 2010 (stichting PrimAH) en de overheveling van het groot onderhoud per 1 januari 2015 is de gemeente niet meer verantwoordelijk voor het onderhoud van de schoolgebouwen. Als gevolg van de bevolkingskrimp is het eigendom én het onderhoud van de schoolgebouwen in Schipborg, Nieuw Annerveen, Annerveenschekanaal en Gasselternijveenschemond weer terug gegaan naar de gemeente. De schoolgebouwen in Schipborg en Gasselternijveenschemond zijn inmiddels verkocht.
A. Het Beleidskader
Het kader voor het onderhoud van de gebouwen is de door de raad vastgestelde “nota onderhoud gebouwen”. Het betreft hier het onderhoud van de gemeentelijke gebouwen, exclusief de dorpshuizen en monumenten. In deze nota wordt gestreefd naar een onderhoudsniveau tussen de conditieschalen 2 en 3, wat overeenkomt met een goede tot redelijke onderhoudstoestand. Om een bijdrage te leveren aan de taakstellende bezuiniging voor de komende jaren is het onderhoudsniveau teruggebracht naar conditieschaal 3. Het gebouwenonderhoud vindt plaats op basis van onderhoudsbegrotingen in de vorm van een zogenaamde meerjarenraming voor een periode van 10 jaar. Sinds dit jaar laat de stichting PrimAH haar MJOP van de basisscholen door een extern adviesbureau opstellen. Voor de overige gebouwen wordt de MJOP vierjaarlijks geactualiseerd. Hiervoor wordt een inspectie ter plaatse uitgevoerd. Het onderhoud van dorpshuizen vindt plaats op basis van de notitie dorpshuizenbeleid die door de raad is vastgesteld. Het beheer en onderhoud van de gebouwen van de voetbalverenigingen is de verantwoordelijkheid van de vereniging geworden.
B. Uit het beleidskader voortvloeiende consequenties
Het gebouwenonderhoud wordt conform de Meerjarenonderhoudsplanning (MJOP) en het beleidskader uitgevoerd. Over de eventuele (financiële) consequenties van de driejaarlijkse inspectie zal uw raad in de voortgangsrapportages en de begroting worden geïnformeerd.
In 2016 is de MJOP van de gebouwen en de monumenten voor de periode 2017-2028 geactualiseerd. De actualisatie van de MJOP van de dorpshuizen voor de periode 2023-2032 heeft vertraging opgelopen en wordt medio 2023 afgerond. De beide MJOP’s van de overige gebouwen en de monumenten zullen in 2023 en 2024 worden geactualiseerd.
C. De vertaling van de financiële consequenties in de begroting
Conform het meerjarig onderhoudsschema gemeentelijke gebouwen is voor groot onderhoud en schilderwerk van gemeentelijke gebouwen (excl. monumenten, schoolgebouwen en dorpshuizen) structureel respectievelijk € 227.000 en € 101.000 in de begroting opgenomen.
Voor groot onderhoud en schilderwerk van monumenten is dat bedrag respectievelijk € 35.000 en € 20.000 structureel. Daarnaast is een bedrag van € 310.000 beschikbaar in de exploitatie voor regulier onderhoud van de gemeentelijke gebouwen (excl. schoolgebouwen en dorpshuizen). Hiervan is € 29.000 voor monumenten.
Voor het groot onderhoud van dorpshuizen is in de exploitatie jaarlijks een bedrag van € 62.000 beschikbaar; dit bedrag maakt onderdeel uit van een subsidieregeling. Door een taakstellende bezuiniging wordt nog 70% van de kosten gesubsidieerd.
Per 1 januari 2015 is het buitenonderhoud voor de scholen voor primair en (voortgezet) speciaal onderwijs (niet meer in onze gemeente) overgeheveld van de gemeente naar de schoolbesturen. De schoolbesturen hebben de (financiële) verantwoordelijkheid voor het totale onderhoud van hun schoolgebouwen, inclusief (functionele) aanpassingen van het gebouw.
D. Voortgang
De in de onderhoudsbegroting geraamde werkzaamheden worden aan het begin van het jaar op een lijst van “uit te voeren werkzaamheden” geplaatst. Bij deze lijst wordt een planning opgesteld voor het desbetreffende jaar. Uitgangspunt is de werkzaamheden in het geraamde jaar uit te voeren. Bij een aantal omvangrijke werkzaamheden komen de bedragen in een periode van 2 of 3 jaar beschikbaar. Afhankelijk van de uit te voeren werkzaamheden dient de uitvoering overigens wel aaneengesloten plaats te vinden.
Groen
Onderstaande tabel geeft een overzicht van het gemeentelijk te beheren groen.
| Groenbeheer binnen de kom | ||
|---|---|---|
| Bomen | 28.000 | stuks |
| Monumentale bomen | 180 | stuks |
| Gazon | 130 | hectare |
| Ruw gras | 15,5 | hectare |
| Struiken | 34,5 | hectare |
| Vaste planten | 1.400 | m2 |
| Plantenbakken | 30 | stuks |
| Parkbos | 25,5 | hectare |
| Groenbeheer buiten de kom | ||
| Bomen | 60.000 | stuks |
| Gazon | 7 | hectare |
| Ruw gras | 300 | hectare |
| Bosplantsoen/struiken | 12,5 | hectare |
Groen
Basisgegevens/uitgangspunten
Van het totale areaal openbaar groen dat de gemeente in onderhoud heeft, wordt een deel uitgevoerd in eigen beheer en een deel uitbesteed. Het grootste deel van het groenonderhoud in de kernen wordt uitgevoerd door de Kernteams onder begeleiding van voormannen als onderdeel van de gemeentelijke buitendienst.
A. Het beleidskader
Het groenbeheer systeem is gebruikt om bestekken op te stellen van werkzaamheden die nu in uitvoering zijn.
B. Uit het beleidskader voortvloeiende consequenties
Na de vulling van het groenbeheer systeem is een visie over het groenbeheer in onze gemeente opgesteld. De visie wordt gebruikt bij het opstellen van de onderhoudsbestekken.
Er loopt sinds 2018 een proef met betrekking tot het ecologisch beheren van de gemeentelijke bermen. De gemeente is in 2021 gestart met het ecologisch beheren van een deel van de bermen door de eigen buitendienst. Eind 2023 wordt de proef met het ecologisch beheren van bermen geëvalueerd. De besluitvorming eind 2023 bepaald op welke wijze het beheer van de bermen vanaf 2024 wordt voortgezet.
C. De vertaling van de financiële consequenties in de begroting
Het groenonderhoud van de begraafplaats in Eext wordt door de gemeente van de huidige eigenaren/beheerders over genomen . In de begroting 2024 is hiervoor een bedrag opgenomen van € 23.000. Daarnaast is de gemeente Aa en Hunze ambassadeur voor de steenuilen. In 2024 worden aanvullende nog 24 erven steenuil vriendelijke ingericht. Hiervoor is een incidenteel bedrag van € 30.000, - nodig. Hierna is het project afgerond. In totaal zijn er dan binnen dit project 61 erven ingericht voor de steenuil. Het bedrag is opgenomen in de begroting bij het onderdeel ambities incidenteel.
D. Voortgang
In 2021 is de buitendienst gestart met de uitvoering van ecologisch bermbeheer op ca. 25% van het areaal. In 2023 wordt het ecologisch bermbeheer geëvalueerd. Op basis van de besluitvorming eind 2023 wordt het bermbeheer vanaf 2024 uitgevoerd.