Verbonden partijen

Inleiding

De gemeente Aa en Hunze heeft zowel bestuurlijke als financiële belangen in verschillende organisaties met een publiekrechtelijke (gemeenschappelijke regelingen) of privaatrechtelijke rechtsvorm (stichtingen, verenigingen, coöperaties en vennootschappen).  Met de participatie in verbonden partijen realiseert de gemeente haar maatschappelijke opgaven en ambities.

Een verbonden partij is volgens Artikel 1 van het BBV “Een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft.”

Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur van een participatie of het hebben van stemrecht.  Met een financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente.

De relatie tussen de verbonden partijen en het publieke belang wordt beschreven in de programma’s van de begroting. In onderstaand overzicht wordt aangegeven aan welk programma de doelen van de verbonden partij bijdragen.

Wettelijk kader en beleid

Artikel 186 Gemeentewet en het daarop gebaseerde Besluit Begroting en verantwoording (BBV) – met name artikel 15 – regelt de wijze waarop verbonden partijen worden gemonitord. Het BBV is vernieuwd. Het is van belang dat de informatie over verbonden partijen aansluit op de informatie over de activiteiten en eventuele risico’s.

Het BBV schrijft voor dat de informatie over de verbonden partijen opgenomen wordt in de beleidsprogramma’s waarop de samenwerking met de verbonden partij betrekking heeft. Dit bevordert dat de financiële bijdragen aan verbonden partijen en de daaraan verbonden risico’s in de beschouwingen over de gemeentebegroting worden meegenomen

In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de relatie tussen de verbonden partijen en het publieke belang. Ook komen aan de orde ontwikkelingen, c.q. voornemens als het gaat om nieuwe verbonden partijen, het beëindigen van bestaande verbonden partijen, het wijzigen van bestaande verbonden partijen of eventuele andere actualiteiten omtrent verbonden partijen die gevolgen kunnen hebben voor de taakuitvoering van de verbonden partijen, dan wel financiële consequenties en/of risico’s kunnen hebben.

 

Kaders

Algemeen beleid

De gemeente Aa en Hunze heeft als beleid het aangaan van Gemeenschappelijke Regelingen zoveel mogelijk te beperken.

Gemeenschappelijke Regelingen kunnen wel aangegaan worden uit het oogpunt van efficiency en kostenbeheersing, wanneer het een duidelijk voordeel oplevert voor de gemeente.

Risico’s

Naast voordelen die samenwerkingsverbanden opleveren, zijn er ook risico’s aan verbonden. Door afvaardigingen in het algemeen en/of dagelijks bestuur kunnen financiële risico’s worden beheerst. Het risicoprofiel van gemeenschappelijke regelingen is over het algemeen laag, veelal is er een redelijk voorspelbare stijging van de jaarlijkse exploitatielasten. Binnen de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing worden ook de financiële risico’s t.a.v. verbonden partijen beoordeeld.

Het bezit van aandelen van privaatrechtelijke ondernemingen heeft in het algemeen een positief financieel effect. De economische waarde kan namelijk hoger liggen dan de balanswaarde. Wel is voorzichtigheid geboden bij het structureel ramen van dividenduitkeringen, omdat achterblijvende uitkeringen kunnen leiden tot een structureel budgettair probleem.

Overzicht verbonden partijen

Belangrijke ontwikkelingen / voornemens / risico’s verbonden partijen

 

Algemeen

De verbetering van de aansturing van verbonden partijen heeft permanente aandacht waarin ook de invulling van de regiefunctie aan de orde is.

Het algemeen bestuur van de VDG en de Griffierskring Drenthe hebben in hun vergaderingen van respectievelijk 12 en 17 november 2021 ingestemd met de nota “Samen werken voor Drenthe”. Daarin staan Drenthebrede afspraken voor Drentse gemeenschappelijke regelingen, gemeenteraden, Provinciale Staten en colleges. Met de in de nota voorgestelde werkwijze wordt een verbetering van de positie van de deelnemers van gemeentelijke samenwerkingsverbanden beoogd. De werkafspraken hebben in de kern betrekking op een eenduidige procedure in Drenthe voor P&C-cyclus van GR-en door middel van:

• het invoeren van voorjaarsoverleggen;
• het invoeren van Intergemeentelijke deelnemersoverleggen
• het vervroegen van de aanleverdatum van de ontwerpbegroting naar 15 april
• het schrappen van de kaderbrieven
• het invoeren van verantwoordingsgesprekken
• het invoeren uiterlijke data voor de behandeling ontwerpbegrotingen in raden
• het invoeren van een eenduidige vorm voor de ontwerpbegrotingen voor heel Drenthe
• het invoeren van financiële kaders/spelregels voor Drentse GR-en

De werkafspraken zullen worden geëvalueerd. 

Hieronder een overzicht van belangrijke ontwikkelingen en risico’s van verbonden partijen

WPDA

Een belangrijk structureel risico binnen de WPDA betreft de economische ontwikkeling. Deze bepaalt voor een groot deel de opnamecapaciteit van de arbeidsmarkt. In relatie daarmee is dit ook mede bepalend voor de ontwikkeling van het aantal uitkeringen t.o.v. de beschikbare rijksbudgetten. Ook het late moment van vaststelling van de definitieve rijksbijdrage (medio september van het lopende begrotingsjaar) vormt een risico.    

RUD / Omgevingsdienst Drenthe 

Diverse ontwikkelingen hebben tot gevolg dat de taken van van de organisatie nog sterk in beweging zijn.  Dit veroorzaakt ook een wisselend beeld van de benodigde inzet en daarbij betrokken financiële middelen.  Ook de invoering van de Omgevingswet heeft grote gevolgen voor de uitvoering van de taken door de RUD.  Het algemeen bestuur van de RUD heeft op basis van de zienswijzen van een aantal gemeenten nog geen middelen opgenomen in de begroting 2024 voor de uitvoering van de Omgevingswet. Per 1 april 2026 dienen alle omgevingsdiensten te voldoen aan landelijke robuustheidscriteria. Ook wordt landelijk onderzocht welke wijze van financiering het beste past bij de taak van de omgevingsdiensten.

VRD en GGD

Voor de brandweer is toekomstbestendigheid met gelijkwaardige brandweerzorg een belangrijk thema. Zowel voor de VRD als de GGD heeft de corona crisis het belang van een stevige crisisorganisatie getoond.  Ook samenwerken in (kennis)netwerken is op diverse thema's noodzakelijk.  De GGD levert daarnaast ook een bijdrage aan de uitvoering van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA).  

Publiek Vervoer

In 2023 is het gebruik van het vervoer geleidelijk toegenomen welke als gevolg van de corona crisis fors lager was geworden.  De feitelijke uitvoering van het vervoer is voor de contractpartijen een forse uitdaging door grote krapte op de arbeidsmarkt.  De steeds complexer wordende regelgeving voor de GR legt een aanzienlijke druk op de relatief kleine organisatie. Dit heeft tot gevolg dat de organisatie afhankelijk is van externen en hierdoor kwetsbaar is.