Onderhoud kapitaalgoederen

A. Het Beleidskader

In 2020 is het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) door de raad vastgesteld voor de planperiode 2020-2024. In 2024 heeft de raad besloten het GRP met drie jaar te verlengen (t/m 2027). Aan het beleid ligt de volgende visie ten grondslag:

Aa en Hunze wil beschikken over een duurzaam en robuust water- en rioleringssysteem in het bebouwd gebied. We hebben inzicht in het systeem en beheren het doelmatig, waardoor de lasten zo laag mogelijk blijven en overlast van water tot een minimum is beperkt. Gebruikers kunnen eenvoudig terecht bij de gemeente met klachten en vragen, maar we doen ook een beroep op hun eigen verantwoordelijkheid.

Met dit plan wordt invulling gegeven aan de wettelijke verplichting om vast te leggen hoe wij inhoud geven aan de zorgplicht voor het afvalwater, regenwater en grondwater. De zorgplichten zijn vertaald naar doelen. Aan de hand van onze visie en doelen hebben we speerpunten bepaald, te weten:

1. Inzicht in de werking van het systeem vergroten.
2. Duurzaamheid vergroten.
3. Anticiperen op klimaatverandering.
4. Samenwerking met waterketenpartners versterken.

In de werkregio Groningen Noord-Drenthe werken gemeenten, waterschappen en waterbedrijven samen aan de waterketen.  Hieraan ligt een bestuursakkoord ten grondslag. Het akkoord loopt van 2020 tot 2025 en is in 2024 met max. 2 jaar verlengd (t/m 2026). In het akkoord ligt de nadruk op Kwetsbaarheid en Duurzaamheid. Momenteel werkt de regio aan een nieuw bestuursakkoord.

B. Uit het beleidskader voortvloeiende consequenties

In het vigerende GRP is ervoor gekozen om nieuwe investeringen direct te bekostigen uit de opbrengsten van de rioolheffing van het betreffende jaar (ideaalcomplex). De ontwikkeling van de rioolheffing is dynamisch, waarbij -aan de hand van het jaarprogramma- ieder jaar een actualisatie plaats vindt van de berekening. Op die wijze is de ontwikkeling van het tarief in balans met de werkelijke kosten.

C. De vertaling van de financiële consequenties in de begroting

De kosten voor investeringen en onderhoud aan het riool stegen in 2024 met 5%. Omdat we uitgaan van 100% kostendekking, stijgt de opbrengst van de rioolheffing ook met 5%. Door gebruik te maken van de voorziening riolering blijft de lastenstijging voor de inwoner hier relatief beperkt. 

D. Voortgang

De in de begroting 2024 opgenomen bedragen voor het onderhoud zijn in 2024 hiervoor ingezet. 

Gebouwen

Basisgegevens/uitgangspunten

De gemeente Aa en Hunze heeft 50 gemeentelijke accommodaties. Deze 50 accommodaties bestaan uit onder andere 3 kerktorens, 3 molens, 3 multifunctionele accommodaties, 2 openlucht-zwembaden, 3 sporthallen, 2 gymnastieklokalen, 1 sportzaal, 18 dorpshuizen (waarvan 7 in eigendom), 1 loods met overkapping voor Openbare Werken, 4 brandweerposten, 1 gemeentehuis, 1 afvalbrengstation en 18 overige locaties. Door de verzelfstandiging van het openbaar basisonderwijs per 1 januari 2010 (stichting PrimAH) en de overheveling van het groot onderhoud per 1 januari 2015 is de gemeente niet meer verantwoordelijk voor het onderhoud van de schoolgebouwen. Als gevolg van de bevolkingskrimp is het eigendom én het onderhoud van de schoolgebouwen in Schipborg, Nieuw Annerveen, Annerveenschekanaal en Gasselternijveenschemond weer terug gegaan naar de gemeente. De schoolgebouwen in Schipborg en Gasselternijveenschemond zijn verkocht.

A. Het Beleidskader

Het kader voor het onderhoud van de gebouwen is de door de raad vastgestelde “nota onderhoud gebouwen”. Het betreft hier het onderhoud van de gemeentelijke gebouwen, exclusief de dorpshuizen en monumenten. In deze nota wordt gestreefd naar een onderhoudsniveau tussen de conditieschalen 2 en 3, wat overeenkomt met een goede tot redelijke onderhoudstoestand. Om een bijdrage te leveren aan de taakstellende bezuiniging voor de komende jaren is het onderhoudsniveau teruggebracht naar conditieschaal 3. Het gebouwenonderhoud vindt plaats op basis van onderhoudsbegrotingen in de vorm van een zogenaamde meerjarenraming voor een periode van 10 jaar.  In opdracht en voor rekening van de stichting PrimAH wordt de actualisatie van de onderhoudsbegroting voor de openbare basisscholen vanaf 2021 door een externe partij  uitgevoerd. Voor de gemeentelijke gebouwen vindt de actualisatie driejaarlijks in eigen beheer plaats. Voor iedere actualisatie wordt een inspectie ter plaatse uitgevoerd. Het onderhoud van dorpshuizen vindt plaats op basis van de notitie dorpshuizenbeleid die door de raad is vastgesteld. Het beheer en onderhoud van de gebouwen van de voetbalverenigingen is de verantwoordelijkheid van de vereniging geworden.

B. Uit het beleidskader voortvloeiende consequenties

Het gebouwenonderhoud wordt conform de Meerjarenonderhoudsplanning (MJOP) en het beleidskader uitgevoerd. Over de eventuele (financiële) consequenties van de driejaarlijkse inspectie zal uw raad in het beleidsplan en de begroting worden geïnformeerd.

C. De vertaling van de financiële consequenties in de begroting

Conform het meerjarig onderhoudsschema gemeentelijke gebouwen is voor groot onderhoud en schilderwerk van gemeentelijke gebouwen (excl. monumenten, schoolgebouwen en dorpshuizen) structureel respectievelijk € 269.000 en € 128.000   in de begroting opgenomen.

Voor groot onderhoud en schilderwerk van monumenten is dat bedrag respectievelijk € 36.000 en € 20.000 structureel. Daarnaast is een bedrag van € 327.000 beschikbaar in de exploitatie voor regulier onderhoud van de gemeentelijke gebouwen (excl. schoolgebouwen en dorpshuizen). Hiervan is € 29.000 voor monumenten.

Voor het groot onderhoud van dorpshuizen is in de exploitatie jaarlijks een bedrag van € 65.000 beschikbaar; dit bedrag maakt onderdeel uit van een subsidieregeling. Door een taakstellende bezuiniging wordt nog 70% van de kosten gesubsidieerd.

Per 1 januari 2015 is het buitenonderhoud bij de scholen voor primair en (voortgezet) speciaal onderwijs (niet meer in onze gemeente) overgeheveld van de gemeente naar de schoolbesturen. De schoolbesturen hebben nu de (financiële) verantwoordelijkheid voor het totale onderhoud van hun schoolgebouwen, inclusief (functionele) aanpassingen van het gebouw.

D. Voortgang

De in de onderhoudsbegroting geraamde werkzaamheden worden aan het begin van het jaar op een lijst van “uit te voeren werkzaamheden” geplaatst. Bij deze lijst wordt een planning opgesteld voor het desbetreffende jaar. Uitgangspunt is de werkzaamheden in het geraamde jaar uit te voeren. Bij een aantal omvangrijke werkzaamheden komen de bedragen in een periode van 2 of 3 jaar beschikbaar, waarbij de uitvoering aaneengesloten dient plaats te vinden. Op 17 april 2025 is door de raad het nieuwe MJOP voor de gemeentelijke gebouwen, monumenten en dorpshuizen vastgesteld voor de jaren 2025-2034.  Met de nieuwe MJOP voldoet de gemeente Aa en Hunze aan de wettelijke regels volgens het BBV.  De eindstanden per 31-12-2024 worden meegenomen in het nieuwe MJOP.

Groen

Basisgegevens/uitgangspunten

Van het totale areaal openbaar groen dat de gemeente in onderhoud heeft, wordt een deel uitgevoerd in eigen beheer en een deel uitbesteed. Het grootste deel van het groenonderhoud in de kernen wordt uitgevoerd door de kernteams, onder begeleiding van voormannen, als onderdeel van de gemeentelijke buitendienst.

A. Het beleidskader

Het groenbeheersysteem wordt gebruikt om bestekken op te stellen voor de uitvoering van werkzaamheden. In het afgelopen jaar is gewerkt aan het schrijven van een ecologisch bermbeheerplan.

B. Uit het beleidskader voortvloeiende consequenties

De gemeentelijke buitendienst is in 2021 gestart met ecologisch bermbeheer op een klein deel van de bermen in het buitengebied. In 2023 is de pilot met ecologisch bermbeheer geëvalueerd. Op basis van deze evaluatie is een ecologisch bermbeheerplan opgesteld met verschillende scenario’s voor toekomstig beheer. Deze scenario's zijn 23 januari 2025 voorgelegd aan de gemeenteraad.

De voorgelegde scenario’s worden meegenomen in de begroting van 2026, waar een besluit over de verdere aanpak wordt genomen.

C. De vertaling van de financiële consequenties in de begroting

De financiële impact van ecologisch bermbeheer is meegenomen in de scenario’s die in de begroting van 2026 ter besluitvorming worden voorgelegd. Op basis van het gekozen scenario zal worden bepaald welk budget structureel nodig is.

D. Voortgang

In 2023 is de pilot met ecologisch bermbeheer geëvalueerd en is een bermbeheerplan opgesteld. De effecten van ecologisch beheer zijn in kaart gebracht door een onderzoek dat in 2018 is gestart en in 2023 is afgerond en geëvalueerd.