Omschrijving
In de Sturingsmonitor blikken we vooruit op 2026. Welke ontwikkelingen komen op ons af, die van invloed zijn op de begroting 2026. Het gaat over ontwikkelingen die nog niet genoemd zijn in de begroting 2025. Het is een onderdeel van de voorbereiding op de uiteindelijke besluitvorming over de begroting 2026. Een begroting die dit jaar ook gaat over het maken van keuzes ten aanzien van noodzakelijke ombuigingen. In een jaar waarin we ook nog te maken hebben met gemeenteraadsverkiezingen.
U ziet daarom dit jaar in deze Sturingsmonitor een overzicht van wettelijke verplichtingen die dusdanig concreet zijn dat zeker is dat het inzet van ons gaat vragen in 2026. Deze ontwikkelingen zullen naar verwachting financiële impact hebben bij de begroting 2026 en daarmee dus effect hebben op de hoogte van de noodzakelijke ombuigingen. Wat deze impact exact is, is nog niet duidelijk op dit moment. In de voorbereiding op de begroting zullen we deze ontwikkelingen financieel vertalen en meenemen.
De nieuwe wettelijke ontwikkelingen die vanaf 2026 impact hebben
Informatieveiligheid en privacy – Cyberbeveiligingswet
Dreigingen zijn onderdeel geworden van de dagelijks werkelijkheid en wij zien hierin een toename van de risico's. Dit vraagt om constante aandacht en alertheid van de gehele organisatie. De komst van de Cyberbeveiligingswet vereist snelle detectie en afhandeling van potentiële incidenten.
SIEM (Security Information and Event Management) en SOC (Security Operations Center) zijn cruciale onderdelen van de beveiligingsinfrastructuur van onze organisatie. SOC is het team van beveiligingsexperts dat verantwoordelijk is voor het monitoren en reageren op beveiligingsincidenten. En SIEM is een technologische oplossing die door het team van experts wordt gebruik om gegevens te verzamelen, te analyseren en beveiligingsincidenten te beheren.
Ook ontwikkelingen zoals kunstmatige intelligentie vragen onze inzet. We moeten hiermee volgens de Europese AI Act zorgvuldig en transparant om te gaan. De toename van richtlijnen waaraan voldaan moet worden op grond van de wet en toenemende risico’s vragen extra inzet vanaf 2026.
Transitievisie warmte
In de Transitievisie Warmte hebben we vastgelegd hoe we denken de gebouwen in Aa en Hunze de komende decennia anders te gaan verwarmen. Gemeenten zijn verplicht deze Transitievisie Warmte om de vijf jaar te actualiseren.
Voor Aa en Hunze geldt dat de Transitievisie warmte in 2025 wordt geëvalueerd. In 2026 zal deze dan opnieuw moeten worden vastgesteld, waarbij ook de eventuele impact verwerkt moet worden. Bij de hernieuwde vaststelling kijken we ook naar de mogelijke relatie met de ontwikkelingen rond Maatregel 29 van Nij Begun.
Onzekerheden ontwikkelingen sociaal domein
Voor een aantal wetten in het sociaal domein geldt dat het nog onduidelijk is hoe de wetgeving er uit gaat zien en wat de financiële consequenties zijn. Zoals bijvoorbeeld de Hervormingsagenda Jeugd en de uitvoering van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Wel tekent zich een verschuiving af van zorg naar welzijn, waarbij een groter beroep wordt gedaan op de zorgzame gemeenschap. Met minder professionals en meer inzet van het sociale netwerk en dorpsgenoten.
Overige ontwikkelingen
Naast deze ontwikkelingen zijn er ook ontwikkelingen die op de langere termijn effect zouden kunnen gaan hebben als een aangekondigde wettelijke verplichting daadwerkelijk van kracht wordt. Denk bijvoorbeeld aan de Wet Aanpak Meervoudige Problematiek in het Sociaal Domein (een wet die al meerdere keren is uitgesteld) en de wet Versterking regie volkshuisvesting. Omdat niet duidelijk is bij deze ontwikkelingen of en wanneer ze van kracht zullen worden, laten we deze in deze Sturingsmonitor buiten beschouwing.
Daarnaast zijn er ook ontwikkelingen die impact kunnen hebben, maar die niet wettelijk verplicht zijn. Of waar de uiteindelijke wettelijke verplichting nog ver in de toekomst ligt. Dat betekent dat bij deze ontwikkelingen keuzes gemaakt kunnen worden in hoeverre daar wel, of niet op in wordt gezet vanaf 2026. Voorbeelden hiervan zijn verduurzaming van maatschappelijk vastgoed en de actualisatie en/of verlenging van aflopende beleidsnota's zoals de cultuurnota en de economische koersnota. Bij sommige van deze ontwikkelingen zijn er misschien ook mogelijkheden deze budgetneutraal te realiseren, met bijvoorbeeld financiering vanuit de toegekende Regiodeal. Deze niet-wettelijk verplichtte ontwikkelingen nemen we mee bij de afwegingen bij de begroting 2026.