Financiële Kadernota

De gemeente Aa en Hunze is financieel gezond en dat willen we graag zo houden. We hebben echter niet alles zelf in de hand. We hebben te maken met autonome ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld de budgetontwikkeling vanuit het Rijk, de torenhoge energieprijzen en de daarmee gepaard gaande hoge inflatie. Daarnaast hebben we als college en raad ambities en beleidsvoornemens die financieel vertaald moeten worden. We hebben te maken met feiten, inschattingen, onzekerheden en risico’s. We denken hierbij o.a. aan onze opgaven op het gebied van woningbouw en energietransitie.
Om een en ander in goede banen te leiden hebben we kaders nodig waarbinnen we kunnen en moeten handelen. Deze zijn nodig om uitvoering kunnen te geven aan de opgaven die uit deze sturingsmonitor volgen.
Welke kaders zijn daar voor inmiddels vastgesteld en wat hebben we nog meer nodig?

Bij het vaststellen van de begroting 2023 zijn de financiële uitgangspunten opnieuw vastgesteld. De uitgangspunten kennen zoveel mogelijk een bestendig karakter. De bestuurlijk toezichthouder toetst dit ook.  We zien nu geen aanleiding om deze uitgangspunten aan te passen. De uitgangspunten blijven daarom ook voor de begroting 2024 van toepassing.  Voor een opsomming van deze uitganspunten wordt u verwezen naar de begroting 2023.  Mocht er toch aanleiding zijn om deze uitgangspunten aan te passen dan nemen we dit mee in de bestuursrapportage.

Prijsontwikkeling
Voor de berekening van de prijsontwikkeling gaan we in de trendmatige ontwikkelingen uit van 2 indexcijfers. Voor het bepalen van deze indexcijfers gaan we uit van de meest recente meicirculaire. Voor salarissen hanteren we de index van loonvoet sector overheid. Of dit voldoende is, is afhankelijk van de (lopende) CAO onderhandelingen. Bij substantiële afwijkingen komen we met een voorstel tot bijstelling. Voor de overige onderdelen geldt de prijsindex overheidsconsumptie (netto materieel). Opgemerkt wordt dat voor de inkomensoverdrachten naar instellingen, waarvan de loonkosten de grootste kostenpost is, deze ook worden geschaard onder de index van loonvoet sector overheid.
Voor de meerjarige reeks met percentages van de verschillende indexen wordt u verwezen naar de begroting 2023.

Bij de behandeling van de begroting 2023 is afgesproken dat het tarief van de OZB gedurende de periode 2023 – 2026 wordt gecorrigeerd met het inflatiepercentage om de inkomsten en de uitgaven op hetzelfde niveau te houden. Voor 2023 gaat het dan om 2,3%.

Risico’s en onzekerheden
Er speelt een aantal risico’s en  onzekerheden rond het opstellen van de begroting en meerjarenraming waarvan de gevolgen (nog) niet of maar deels zijn verwerkt. De belangrijkste hiervan worden hieronder toegelicht.

Energieprijzen en inflatie
Momenteel is er veel te doen rond de energieprijzen. Er is grote onzekerheid, met name met betrekking tot de prijzen van gas. In de begroting 2023 is nog gerekend met de 'normale' inflatiepercentages. Dat lijkt met de kennis van nu niet voldoende te zijn.  Daarnaast is het de vraag in hoeverre de hogere prijzen structureel of incidenteel van aard zijn. We moeten rekening houden met bijstellingen in de loop van het jaar. We doen dit binnen de gebruikelijke P&C documenten, bestuursrapportage en najaarsnota.

Voor de doorberekening van de prijsontwikkeling van de overige goederen en diensten in de begroting 2023 is het inflatiepercentages  uit de meicirculaire 2022 gebruikt conform onze financiële uitgangspunten. Voor 2023 is dat 2,3 %. Voor een aantal onderdelen is al een extra bedrag opgenomen omdat de aanbesteding daarvan hoger is uitgevallen. De tijd zal uitwijzen of de opgenomen bedragen voldoende zijn en of de huidige inflatiepercentages zorgen voor een structureel hoger prijsniveau. In de decembercirculaire 2022 is al wel aangekondigd dat over 2023 extra prijscompensatie wordt uitgekeerd. Het exacte bedrag wordt in de meicirculaire 2023 bekend gemaakt.

De (hoge) inflatie heeft naar verwachting ook zijn weerslag in de loonontwikkeling.  De nieuwe CAO onderhandelingen kunnen leiden tot een sterkere verhoging dan waar in de begroting rekening mee is gehouden. De financiële consequenties kunnen aanzienlijk zijn. Eén en ander is afhankelijk van het percentage loonstijging en de invulling van de overige arbeidsvoorwaarden.

Daarnaast is in de najaarsnota 2022 en de begroting 2023 een reserve gevormd van € 500.000,- om inwoners en (maatschappelijke) instellingen te kunnen ondersteunen in hun financiële nood als gevolg van de stijgende energieprijzen. We zien dat dit effect heeft op de bestaanszekerheid van inwoners, (bedrijven) en instellingen/organisaties. In de begroting 2023 zijn daarnaast ook middelen opgenomen voor het armoede- en schuldenbeleid.

Gemeentefonds
Binnen de algemene uitkering(AU) uit het gemeentefonds is het ‘ravijnjaar’ inmiddels een bekend begrip. Binnen onze begroting hebben we hierop geanticipeerd door een deel van de AU incidenteel op te nemen. Daarnaast is er ook vanuit het rijk beweging om dit op te lossen door het beschikbaar stellen van extra middelen. Ook het sociaal domein zorgt nog voor onzekerheden. De extra rijksmiddelen zijn inmiddels structureel verwerkt in de begroting maar er is nog geen garantie dat deze extra middelen ook structureel blijven terwijl de verwachting is dat de kosten wel structureel blijven.

Paragraaf weerstandsvermogen
De paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing kwantificeert een aantal risico’s die worden afgedekt door de weerstandscapaciteit in de begroting. Het risico binnen het grondbedrijf is daar één van die in het licht van de woningbouwopgave wat meer in het oog springt.

Omgevingswet
De financiële gevolgen van de nieuwe omgevingswet worden pas echt duidelijk op het moment dat we hiermee daadwerkelijk mee gaan werken. De verwachting is dat in ieder geval de bouwleges substantieel zullen afnemen omdat er meer bouwaanvragen vergunningvrij worden. Hierop is in de begroting 2023 geanticipeerd door de legesinkomsten structureel te verlagen in de veronderstelling dat de wet op 1 januari 2023 zou zijn ingevoerd. Nu dit toch niet het geval is, zal dit moeten worden bijgesteld.

Opvang vluchtelingen en statushouders
De opvang van verschillende groepen ontheemden zorgt voor extra kosten en extra druk binnen de organisatie. De toezegging van het Rijk dat de (reële) kosten van de gemeente zullen worden vergoed, zorgt voor rust op dit punt.

Conclusie

Ondanks de hiervoor genoemde risico's en onzekerheden is er op dit moment geen aanleiding tot het nemen van extra financiële maatregelen. De gevolgen van de energiecrisis en de bijbehorende (hoge) inflatie kunnen hier verandering in aanbrengen. Eventuele financiële maatregelen zullen dan hun beslag krijgen bij de behandeling van de begroting 2024 en de meerjarenbegroting 2025 - 2027.

We stellen voor de huidige financiële uitgangspunten voor de begroting 2024 en de meerjarenraming 2025-2027 te blijven hanteren en daarnaast gebruik te gaan maken van de financiële kengetallen en de bijbehorende normering zoals deze separaat bij uw raad ter vaststelling wordt aangeboden.

Aan uw raad wordt voorgesteld:

1.    kennis nemen van de in de Vooruitblik 2024  en in de Vergezichten benoemde onderwerpen;
2.    om op 8 juni 2023 een werkconferentie te houden over het vergezicht 'Ruimtelijke Schaarste";
3.    jaarverslag 2022 vast te stellen;
4.   de huidige financiële uitgangspunten voor de begroting 2024 en de meerjarenraming 2025-2027 te blijven hanteren.

21 februari 2023

College van burgemeester en wethouders gemeente Aa en Hunze

 

de secretaris,                                                   de burgemeester, 

                                 

dhr. R.L.H. Schoonderbeek                      dhr. A.W. Hiemstra

De raad der gemeente Aa en Hunze;

gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van de gemeente Aa en Hunze;

besluit

1.    kennis nemen van de in de Vooruitblik 2024  en in de Vergezichten benoemde onderwerpen;
2.    om op 8 juni 2023 een werkconferentie te houden over het vergezicht "Ruimtelijke Schaarste' ;
3.    jaarverslag 2022 vast te stellen;
4.    de huidige financiële uitgangspunten voor de begroting 2024 en de meerjarenraming 2025-2027 te blijven hanteren.

Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad der gemeente Aa en Hunze, gehouden op 23 maart 2023.

 

de griffier,                                                                  de voorzitter,

                               

mevrouw mr. E.P. van Corbach                     de heer A.W. Hiemstra