Media (5.6)
Provinciale bibliotheeksubsidie.
Jaarlijks ontvangen we van de provincie Drenthe subsidie om de spreiding en de toegankelijkheid van het bibliotheekwerk te realiseren. Het is bedoeld als bijdrage in de kosten van de bibliotheekvestigingen. Voor 2025 is dit € 109.477. Deze bijdrage maakt onderdeel uit van de totale subsidie die wij aan Biblionet Drenthe verlenen voor uitvoering van het bibliotheekwerk in onze gemeente. De bijstelling is daarmee budgettair neutraal.
Samenkracht en burgerparticipatie (6.1)
Welzijn op recept
Binnen de gemeente Aa & Hunze wordt uitvoering gegeven aan het programma Nij Begun – Welzijn op Recept. Dit is een preventieve aanpak gericht op inwoners die niet lekker in hun vel zitten, maar (nog) geen medische behandeling nodig hebben. In plaats van een medische interventie worden inwoners via de huisarts of praktijkondersteuner verwezen naar een welzijnscoach. De welzijnscoach gaat met de inwoner in gesprek over wat er speelt en wat kan helpen om het welbevinden te vergroten. Samen wordt gezocht naar passende activiteiten of initiatieven in de buurt, zoals beweeggroepen, vrijwilligerswerk, creatieve bezigheden of ontmoetingsactiviteiten.
In 2025 ontvangen we hiervoor een bedrag ad € 180.984. In 2026 ontvangen wij een bedrag van € 119.303 uit Nij Begun. De middelen gebruiken we voor uitvoering van deze interventie. Het geheel verloopt budgettair neutraal.
Inkomensregelingen (6.3)
Alleenverdienersproblematiek
Door een aantal wijzingen in de fiscaliteit, sociale zekerheid en toeslagen ontvangt de groep alleenverdieners niet alle toeslagen. Hierdoor zijn er huishoudens die netto minder overhouden dan de bijstandsnorm. Om dit op te lossen is de Wet tijdelijke regeling alleenverdienersproblematiek (Wtrap) aangenomen. De Wtrap is onderdeel van de Participatiewet en zorgt ervoor dat de bij de Belastingdienst bekende huishoudens met alleenverdienersproblematiek over de jaren 2025, 2026 en 2027 een tegemoetkoming ontvangen. Het Rijk heeft gemeenten gevraagd mee te helpen in de uitvoering van deze wet. WPDA voert dit uit voor de gemeente Aa en Hunze. De kosten bedragen € 27.000 en worden volledig vergoed via de Algemene Uitkering (AU), waardoor het budgettair neutraal is. Het bedrag wordt gereserveerd op een daarvoor bestemde stelpost (binnen dit taakveld). De inkomst wordt verantwoord op pijler 5.
Extra middelen participatiewet
Het wetsvoorstel ‘Participatiewet in balans’ beoogt deze wet te vereenvoudigen en te verbeteren met name door meer maatwerk, versoepeling van regels en een menselijkere aanpak. De werkzaamheden hiervoor zijn belegd bij en worden uitgevoerd door de WPDA. Voorstel is om het hiervoor bestemde bedrag toe te voegen aan het budgetten voor de WPDA. Het betreft een bedrag ad € 64.000. Dit verloopt budgettair neutraal. De inkomst is verantwoord op pijler 5. Het bedrag wordt gereserveerd op een daarvoor bestemde stelpost (binnen dit taakveld).
Volksgezondheid (7.1)
GGD
Het Algemeen Bestuur van het GGD heeft ingestemd met de verhoging van de begroting GGD Drenthe 2025 in verband met ontwikkelingen op het gebied van Rijksvaccinatieprogramma, Kwaliteitseisen Kinderopvang, Elektronisch Voorschrijfsysteem, Elektronisch Patiëntensysteem en Samen Sterk. Deze verhoging is aan de orde geweest bij de bespreking van de jaarstukken van de gemeenschappelijke regelingen op 26 juni 2025. Uw raad heeft toen besloten hier geen zienswijze op in te dienen. Deze verhoging is verwerkt in een verhoging van de inwonerbijdrage van de deelnemende gemeenten. Het gaat om een incidenteel bedrag van in totaal € 33.399. Voor zover de verhogingen structureel van aard zijn, zijn deze verwerkt in de begroting 2026 van de GGD.
Sociaal domein
Algemeen
Binnen de Jeugdzorg en Wmo vallen verschillende vormen van zorg en gemeentelijke kosten. Het gaat onder andere om begeleiding, verblijf, uitvoeringskosten en eenmalige uitgaven. De uitgaven zijn dus breed, zowel directe zorgkosten als gemeentelijke bijdragen en ondersteuning.
De begroting is gebaseerd op historische budgetten en wordt jaarlijks geïndexeerd. Deze indexatie is echter te laag om de echte kostenstijgingen in de jeugdzorg en Wmo te dekken. Daardoor ontstaat elk jaar een verschil tussen de begroting en de werkelijke uitgaven.
Tekorten 2023 en 2024
Naar aanleiding van eerdere afspraken met de VNG heeft het kabinet besloten tot compensatie van de incidentele tekorten 2023 en 2024. Voor onze gemeente gaat het om € 808.000. Voorgesteld wordt om dit bedrag mee te nemen als incidenteel voordeel in de najaarsnota zodat dit landt in de Vrije Algemene Reserve (VAR). De tekorten 2023 en 2024 zijn in die jaren immers ook ten laste van de VAR gebracht.
Actueel beeld
De verwachtingen op basis van de huidige realisatiecijfers laten een groot tekort bij Jeugd zien en een voordeel bij Wmo en Beschermd Wonen. Samen leidt dit tot een klein positief saldo.
Het tekort bij Jeugd komt vooral door stijgende zorgkosten, mede door nieuwe cao-afspraken. Ook wordt de zorg zwaarder, terwijl het aantal cliënten gelijk blijft of weinig toeneemt. Een groot deel van de verwijzingen naar jeugdhulp wordt gedaan door huisartsen. Met de inzet van een POH-jeugd willen we hier meer regie op krijgen, in de verwachting dat dit bijdraagt aan stabilisering van de kosten.
Het overschot bij de Wmo komt vooral door Beschermd Wonen, uitgevoerd door de gemeente Assen. De voordelen die ontstaan, worden verdeeld over de deelnemende gemeenten. Voor 2025 wordt een groot voordeel verwacht, omdat veel cliënten zijn overgegaan naar de Wet langdurige zorg (Wlz), terwijl de rijksbijdragen hier nog niet volledig op zijn aangepast.
Ten slotte
Dit positieve beeld blijft echter kwetsbaar. De uiteindelijke cijfers hangen sterk af van de declaraties van zorgaanbieders in het derde en vierde kwartaal. Als die hoger uitvallen, kan het resultaat alsnog negatief worden. Om te voorkomen dat dit het overzicht in de jaarrekening verstoort, wordt er nu geen bijstelling opgenomen in de najaarsnota.