U bent eerder dit jaar op twee momenten geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot de algemene uitkering. Bij brief van 15 juni 2022 hebben we u bijgepraat over de meicirculaire en bij brief van 11 oktober 2022 over de septembercirculaire. De informatie in deze brieven had voornamelijk betrekking op het meerjarig beeld 2023 - 2026. Bij deze najaarsnota informeren wij u over de effecten voor het lopende jaar 2022.
Algemeen
De gemeente Aa en Hunze is financieel gezond en dat willen we graag zo houden. Maar we hebben niet alles zelf in de hand. We hebben ook te maken met autonome ontwikkelingen of het niet verkrijgen van voldoende budget vanuit het Rijk. Het is belangrijk goed inzicht in de financiële positie te houden en zo nodig tijdig bij te sturen.
Het belangrijkste nieuws uit de meicirculaire was de uitkomst van de herverdeling van het gemeentefonds ingaande 2023. Voor onze gemeente was het uiteindelijke resultaat € 100.000 negatief. Daarnaast gaf deze circulaire voor het lopende jaar nog extra middelen als gevolg van hogere accressen (Ontwikkeling van het uitkeringsvolume), loon-en prijsontwikkeling en incidentele middelen voor een aantal specifieke onderwerpen. De septembercirculaire is de vertaling van de miljoenennota. Ze geeft informatie over de ontwikkeling van de accressen, de onderschrijding van het plafond van het BTW compensatiefonds, de extra dotatie ten gunste van het ravijnjaar 2026 en een aantal taakmutaties waaronder de energietoeslag en nieuwe decentralisatie-uitkeringen. Het volumeaccres is voor de jaren 2022 tot en met 2025 vastgezet op de stand van de meicirculaire 2022. Een deel van de normeringssystematiek van het Gemeentefonds (trap-op-trap-af) is daarmee buiten werking gesteld. Dat betekent meer financiële rust in deze onzekere periode.
In deze najaarsnota schetsen wij een beeld van de effecten van de septembercirculaire 2022 in relatie tot de begroting 2022 en tot de meerjarenraming 2023-2026. Bij het opstellen van de begroting 2023 zijn we conform onze financiële uitgangspunten uitgegaan van de meicirculaire 2022.
Financieel beeld algemene uitkering 2022
Voor de begroting voor het jaar 2022 ziet het beeld er positief uit. In deze najaarsnota verwerken we de incidentele voordelen uit de mei- en de septembercirculaire 2022. Het gaat daarbij om respectievelijk € 1.432.000 en € 800.000. Het incidentele voordeel uit de meicirculaire is structureel van karakter en daarom ook als zodanig meegenomen in de hogere algemene uitkering zoals deze in de begroting 2023 is verwerkt. Uitgangspunt is immers dat de meicirculaire 2022 de basis is voor het optellen van de begroting 2023. Om diezelfde reden zijn de uitkomsten van de septembercirculaire niet vertaald in de begroting 2023. De meicirculaire kent ook voor het onderdeel sociaal domein een voordeel als gevolg van met name de loon- en prijsontwikkeling van € 612.000. Dat is in deze najaarsnota incidenteel verwerkt maar al structureel verwerkt in de begroting 2023. Deze hogere inkomst is aan de uitgavenkant verdeeld over WMO (€ 312.000 ) en Jeugd (€ 300.000).
Naast deze meer algemene extra middelen verwerken we in deze najaarsnota ook een aantal specifieke incidentele en structurele extra middelen. Het gaat daarbij om mutaties in decentralisatie en integratie uitkeringen (DU en IU) en andere taakgerelateerde bedragen. Omdat deze een directe relatie hebben met (verwachte) hogere uitgaven zijn deze budgettair neutraal verwerkt, dat wil zeggen dat tegenover de hogere inkomstenraming ook een hogere uitgavenraming staat. Bedragen die onverhoopt toch niet nodig blijken te zijn, vallen op een later moment weer terug in de algemene middelen.
Incidenteel gaat het om de volgende onderwerpen:
• Verhoging energietoeslag € 548.000
• Extra instroom asielzoekers € 28.000
• DU Maatschappelijke begeleiding € 33.000
• Uitvoeringskosten klimaatakkoord € 206.000
• Invoeringskosten omgevingswet € 422.000
• Invoeringskosten Wet Kwaliteitsborging Bouw (WKB) € 49.000
• DU Gezond in de Stad € 13.000
Onderstaande onderwerpen zijn structureel opgenomen:
- Verhoging IU Inburgering € 6.000
- Uitvoeringskosten WKB € 34.000
- Uitbreiding capaciteit BOA's/handhaving € 33.000
Samenvattend is er in totaal afgerond € 4,2 miljoen aan incidentele en structurele extra middelen vanuit algemene uitkering in deze najaarsnota verwerkt. Een deel daarvan is vrij aanwendbaar en wordt toegevoegd aan de VAR, te weten afgerond € 2,2 miljoen (€ 1.432.000 en € 800.000). Het overige deel is gereserveerd voor de bijbehorende uitgaven.
Financieel beeld algemene uitkering 2023-2026 – structureel
In de tabel hieronder treft u de vergelijking aan van het verloop van de algemene uitkering over de jaren 2023 t/m 2026. Vergeleken wordt de ontwikkeling van de algemene uitkering op basis van de meicirculaire 2022 zoals deze in de begroting 2023 is opgenomen en de ontwikkeling van de algemene uitkering zoals deze op basis van de septembercirculaire 2022 wordt berekend. Het gaat hierbij om het structurele deel van de algemene uitkering. Het beeld is positief voor de hele periode van 4 jaar. Over deze 4 jaar loopt het voordeel op tot structureel € 748.000 miljoen in 2026. De begroting 2023 is opgesteld in een onzekere tijd. We hebben zorgen om de stijgende inflatie en de hoge energieprijzen. De hoge inflatie is ook nog niet doorgerekend in de begroting. We verwachten de extra middelen daarom wel nodig te hebben om de gevolgen hiervan te kunnen opvangen. Bij het opstellen van de begroting 2024 of op een eerder moment als daar aanleiding toe is, komen we hier op terug. Dan zijn ook de uitkomsten van de meicirculaire 2023 bekend, deze kunnen het huidige relatief positieve beeld wijzigen.
| 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | |
| Actueel begrotingsresultaat uit begroting 2023 | 223.000 | -259.000 | 587.000 | -781.000 |
| Begrotingsresultaat na septembercirculaire 2022 | 449.000 | 45.000 | 866.000 | 748.000 |
| Mutatie | 226.000 | 304.000 | 279.000 | 1.529.000 |